Cựu công tố viên đặc biệt Jack Smith, người phụ trách hai trong 4 vụ án hình sự mà ông Donald Trump phải đối mặt sau khi rời nhiệm sở, hôm nay công bố báo cáo hơn 130 trang, trong đó nói rằng ông Trump đã kích động người ủng hộ thực hiện hành vi bạo lực vào ngày 6/1/2021 và cố tình phát tán thông tin sai lệch liên quan kết quả bầu cử tổng thống năm 2020.

Báo cáo còn khẳng định ông Trump đã "gây áp lực lên quan chức bầu cử cấp bang và ông Mike Pence". Ông Pence khi đó là Phó tổng thống Mỹ và cũng là Chủ tịch Thượng viện, có trách nhiệm xác nhận kết quả bầu cử.

Công tố viên đặc biệt Jack Smith phát biểu tại Bộ Tư pháp Mỹ tháng 8/2023. Ảnh: AP

Theo ông Smith, văn phòng công tố viên đặc biệt đã thu thập đủ bằng chứng để có được phán quyết "có tội" nếu tòa án liên bang Washington xét xử vụ kiện. Tuy nhiên, ông Trump hồi tháng 11/2024 đắc cử tổng thống Mỹ, khiến nỗ lực này bị hủy bỏ.

"Bộ Tư pháp có quan điểm đúng đắn rằng Hiến pháp Mỹ cấm nỗ lực truy tố và xét xử một tổng thống, bất kể mức độ nghiêm trọng của tội danh, độ mạnh của bằng chứng hay giá trị của vụ kiện", báo cáo có đoạn viết.

Tổng thống đắc cử Trump nhanh chóng lên tiếng chỉ trích ông Smith, mô tả cựu công tố viên là "loạn trí" và "không thể truy tố thành công đối thủ chính trị của 'sếp' mình".

Tổng thống đắc cử Trump phát biểu tại sự kiện ở bang Arizona ngày 22/12/2024. Ảnh: AFP

Ông Smith được Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland bổ nhiệm hồi tháng 11/2022 để dẫn dắt hai cuộc điều tra liên quan cáo buộc âm mưu lật kèo bầu cử năm 2020 ở Washington và giữ trái phép tài liệu mật ở Florida. Ông Trump nhiều lần chỉ trích đây là "những cuộc săn phù thủy".

Trong cuộc điều tra ở Washington, Smith đưa ra cáo trạng gồm 4 tội danh vào tháng 8/2023. Tòa án Tối cao Mỹ hồi tháng 7/2024 cho rằng ông Trump được hưởng quyền miễn trừ với hành động công vụ khi đương chức. Công tố viên Smith sau đó điều chỉnh cáo trạng, thu hẹp nội dung cáo buộc.

Cuộc điều tra thứ hai liên quan các tài liệu chính phủ mà Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) thu giữ khi khám xét dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump hồi tháng 8/2022. Ông Trump bị truy tố vào tháng 6/2023.

Ông Smith cuối tháng 11/2024 từ bỏ hai vụ truy tố, dựa trên quan điểm của Bộ Tư pháp là hiến pháp cấm truy tố cấp liên bang một tổng thống. Jack Smith từ chức hôm 10/1, 10 ngày trước khi ông Trump nhậm chức.