Theo bác sĩ Lý thuộc Khoa Chăm sóc tích cực, Bệnh viện trực thuộc thứ hai của Đại học Y Cáp Nhĩ Tân (Hắc Long Giang, Trung Quốc), loét dạ dày phổ biến và cũng nguy hiểm hơn so với suy nghĩ của hầu hết mọi người. Thậm chí, nhiều bệnh nhân của ông khi nhận chẩn đoán bị loét dạ dày còn rất chủ quan, không chú trọng điều trị hay tái khám vì cho rằng đó là bệnh nhẹ.

Viêm loét dạ dày chỉ tình trạng bệnh lý mà khi đó lớp niêm mạc trong dạ dày bị tổn thương và hình thành các vết loét, gây viêm nhiễm. Tùy theo vị trí của vết viêm, vết loét mà loét mà tên gọi cụ thể của từng bệnh lý cũng được chia nhỏ. Ví dụ như đau thượng vị dạ dày, viêm hang vị, viêm bờ cong nhỏ, loét hang vị, viêm tâm vị, viêm loét dạ dày tá tràng…

Ngoài cảm giác đau đớn, ảnh hưởng tới ăn uống, sinh hoạt hàng ngày thì viêm loét dạ dày còn có thể dẫn tới nhiều biến chứng nghiêm trọng, gây tử vong. Bao gồm hẹp môn vị dạ dày, xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày, ung thư dạ dày…

Bác sĩ Lý nhắc nhở, ngoài đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng của viêm loét dạ dày thì việc phòng chống bệnh cũng rất cần quan tâm đúng mực. Nếu còn tiếp tục duy trì 5 thói quen xấu này thì không sớm thì muộn bệnh cũng kéo đến:

1. Thói xấu khi ăn uống

Đương nhiên, cách mà chúng ta ăn uống sẽ quyết định sức khỏe, nhất là đối với dạ dày. Đầu tiên, ăn uống thất thường, không đúng giờ giấc hoặc bỏ bữa là nguyên nhân phổ biến gây viêm loét dạ dày do làm rối loạn đồng hồ sinh học, tiết dịch vị và co bóp dạ dày.

Tiếp theo, ăn đêm, ăn quá no vào buổi tối cũng gây quá tải, khiến dịch vị dạ dày tiết ra quá mức gây ăn mòn niêm mạc dạ dày. Lâu dần điều này sẽ dẫn đến viêm loét dạ dày, nhất là nếu bạn đi ngủ ngay sau khi ăn no. Hay khi ăn quá nhanh, có thể làm dạ dày khó tiêu hóa dẫn tới suy giảm chức năng, nuốt phải dị vật làm, tổn thương niêm mạc dạ dày.

Đặc biệt, ăn nhiều thực phẩm gây kích thích dạ dày như đồ cay nóng, quá nhiều dầu mỡ, quá nhiều muối cũng dễ gây viêm loét dạ dày. Ăn uống không đảm bảo vệ sinh làm tăng nguy cơ mắc các căn bệnh về đường ruột như viêm dạ dày cấp tính, đau dạ dày, đầy bụng, buồn nôn… Cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) gây viêm loét, ung thư dạ dày.

2. Hút thuốc

Thuốc lá không những gây hại cho hệ hô hấp mà còn làm hại đến dạ dày. Người hút thuốc quá nhiều sẽ càng dễ mắc bệnh viêm loét dạ dày.

Bởi thành phần nicotin trong thuốc lá sẽ làm hại niêm mạc dạ dày. Nó thúc đẩy sự co thắt mạch máu, làm giảm sự cung cấp huyết dịch cho niêm mạc dạ dày. Đồng thời ức chế sự tổng hợp Prostaglandin có vai trò bảo vệ phục hồi niêm mạc dạ dày. Chất này cũng ảnh hưởng đến chức năng làm rỗng của dạ dày, dễ gây ra chảy mật ngược trong dạ dày làm tổn hại niêm mạc dạ dày. Ngoài ra, nó còn thúc đẩy sự bài tiết acid và pepsin trực tiếp ăn mòn niêm mạc dạ dày.

3. Căng thẳng, lo lắng kéo dài

Ít người biết rằng căng thẳng, stress kéo dài là nguyên nhân phổ biến gây viêm loét dạ dày. Bác sĩ Lý giải thích, thần kinh chi phối cho hoạt động của dạ dày bao gồm 2 hệ thống khác nhau là thần kinh thực vật và thần kinh động vật. Ở điều kiện bình thường, hệ thần kinh thực vật sẽ tự hoạt động và điều phối cho các chức năng của dạ dày.

Nhưng dưới sự tác động của hoạt động tinh thần quá tải, lo lắng, căng thẳng, stress kéo dài… sẽ dẫn đến hệ thần kinh động vật hoạt động quá mức theo, kích thích luôn cả hệ thần kinh thực vật. Từ đó kích thích dạ dày tăng bài tiết dịch tiêu hóa, trong đó quan trọng nhất là dịch vị chứa nhiều axit, gây tổn thương niêm mạc dạ dày. Nhất là nếu bạn còn để bụng đói.

Chưa kể, những cảm xúc tiêu cực này còn kích thích hệ thần kinh trung ương, gây tình trạng giảm lưu lượng tưới máu đến dạ dày. Ngoài ra, căng thẳng hay stress kéo dài còn kích hoạt phản ứng viêm của hệ tiêu hóa và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt nhiễm vi khuẩn HP.

4. Lạm dụng thuốc

Khi bị bệnh, chúng ta cần uống thuốc nhưng bác sĩ Lý nhắc nhở rằng việc uống thuốc bừa bãi, lạm dụng, không có sự hướng dẫn của bác sĩ có thể rất nhanh gây viêm loét dạ dày.

Nhất là các loại thuốc chứa corticoid (có nhiều loại biệt dược khác nhau) và các thuốc hạ sốt, giảm đau, chống viêm không steroid (viết tắt là NSAID) như: aspirin, diclofenac, indomethacin, piroxicam... Trong khi trên thực tế, các thuốc NSAID được dùng rất phổ biến, người dân có thể tự ý mua về dùng.

Một trong những tác dụng phụ thường gặp do nhóm thuốc này gây ra là viêm loét dạ dày - tá tràng, chảy máu dạ dày. Các thuốc corticoid có thể gây thủng dạ dày. Các NSAID đều có đặc tính chung là các dẫn chất acid có độ tan kém. Các dẫn chất này khi ở trong môi trường acid của dạ dày lại rất khó tan, sẽ kết tụ thành từng đám trong dạ dày, tinh thể acid trong dạ dày sẽ kích thích trực tiếp gây loét, viêm nhiễm.

5. Uống nhiều rượu bia

Uống nhiều rượu bia làm cho dạ dày sản xuất nhiều axit hơn bình thường, lượng uống nhiều hoặc duy trì lâu ngày sẽ khó tránh khỏi tổn thương lớp niêm mạc dạ dày. Đồng thời, nó cũng làm tăng co bóp, kích thích quá mức, mất nước và tăng khả năng viêm nhiễm mô dạ dày. Chưa kể, bản thân rượu bia cũng chứa nhiều chất độc hại gây rối loạn chức năng, quá tải cho hệ tiêu hóa nói chung và dạ dày nói riêng.

Rượu bia khi uống quá nhiều còn làm phá hủy lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, ợ hơi, ợ chua, đầy chướng, nóng rát, mất cảm giác thèm ăn. Ngoài ra, uống rượu còn làm chậm quá trình khỏi của bệnh loét dạ dày.

Uống nhiều rượu bia không chỉ hại gan mà còn “tàn phá” niêm mạc dạ dày (Ảnh minh họa)

Bác sĩ Lý cũng nhắc nhở, viêm loét dạ dày giai đoạn đầu khó phát hiện, dễ nhầm lẫn với bệnh nhẹ khác. Có một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

- Đau tức bụng, nhất là vùng bụng trên và đôi khi lan ra sau lưng. Thường đau khi ăn no hoặc khi đói, ăn một chút sẽ bớt đau rõ rệt.

- Đầy bụng kèm ợ hơi, ợ chua.

- Buồn nôn và nôn. Đặc biệt, nôn xong có cảm giác đắng miệng và sẽ giảm hẳn cảm giác đau bụng.

- Ăn không ngon miệng, chán ăn, đắng miệng, suy giảm vị giác.

- Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón xen kẽ, lập tức buồn đại tiện ngay sau khi ăn xong.

Mặc dù các dấu hiệu kể trên có thể là do bệnh lý khác trong nhiều trường hợp, nhưng tốt nhất là nên tới bệnh viện thăm khám sớm!