"Thứ trưởng Ngoại giao Wendy Sherman bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về hiện diện quân sự và việc xây dựng các công trình của Trung Quốc tại căn cứ hải quân Ream trên Vịnh Thái Lan", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong thông cáo báo chí ngày 1/6, đề cập đến chuyến thăm Campuchia của bà Sherman.

Thứ trưởng Sherman hôm nay dẫn đầu phái đoàn Mỹ tới Phnom Penh và gặp Thủ tướng Campuchia Hun Sen để thảo luận về các vấn đề hợp tác song phương. Trong cuộc gặp, bà Sherman nhấn mạnh cam kết của Mỹ với Campuchia, cho hay Washington đã cung cấp hơn 3 tỷ USD hỗ trợ Phnom Penh phát triển và các lợi ích thương mại hào phóng của Mỹ đã giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Campuchia.

Binh sĩ Campuchia tại căn cứ hải quân Ream ở Sihanoukville. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đề nghị Campuchia làm rõ về việc giới chức nước này phá dỡ hai tòa nhà do Mỹ tài trợ xây dựng tại căn cứ Ream mà không đưa ra thông báo hay lời giải thích nào. Bà cũng cho rằng việc để Trung Quốc sở hữu một căn cứ quân sự tại Campuchia "sẽ làm suy yếu chủ quyền, đe dọa an ninh khu vực và tác động tiêu cực đến quan hệ Mỹ - Campuchia".

Mỹ kêu gọi giới lãnh đạo Campuchia duy trì "chính sách đối ngoại độc lập và cân bằng, vì lợi ích cao nhất của nhân dân Campuchia", theo thông cáo được Bộ Ngoại giao Mỹ công bố sau cuộc gặp giữa bà Sherman và Thủ tướng Hun Sen.

Trong báo cáo công bố ngày 21/5 và cập nhật một tuần sau đó, tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) phát hiện trên ảnh vệ tinh hai tòa nhà được xây dựng cấp tốc tại căn cứ hải quân Ream của Campuchia.

Các tòa nhà này là sở chỉ huy chiến thuật của Ủy ban An ninh Hàng hải Quốc gia được Mỹ tài trợ xây dựng ở căn cứ Ream. Tuy nhiên, giới chức Campuchia năm 2020 san phẳng công trình này, lấy chỗ xây hai tòa nhà mới được xây cấp tốc, làm dấy lên lo ngại Trung Quốc có thể hưởng lợi từ hoạt động nâng cấp căn cứ hải quân Ream.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 1/6 phản pháo những cáo buộc rằng dự án tại Ream được đẩy nhanh tiến độ để kịp hoàn thành trước chuyến thăm của bà Sherman, tạo tình thế "chuyện đã rồi" chặn mọi nỗ lực đảo ngược từ Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh cũng phủ nhận những cáo buộc trên, nhấn mạnh quốc gia này có quyền chọn lựa nguồn viện trợ phát triển và dự án không tạo ra ràng buộc với Bắc Kinh.