Chế độ ăn uống rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đường ruột. Trên thực tế, có rất nhiều loại thực phẩm lành mạnh có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột, nhưng cũng có một số loại thực phẩm có thể gây hại.

Ruột là ngôi nhà của hệ vi sinh vật đường ruột - tập hợp hàng nghìn tỷ vi khuẩn. Hệ vi sinh vật này chứa cả vi khuẩn có lợi và có hại, và khi nó ở trạng thái cân bằng, ruột sẽ hoạt động bình thường.

Tuy nhiên, một số yếu tố trong chế độ ăn uống, chẳng hạn như lượng đường, muối, chất béo và rượu dư thừa, có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột và khiến vi khuẩn mất cân bằng. Khi hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng, nó có thể tác động tiêu cực đến hệ thống miễn dịch, tiêu hóa và sức khỏe tinh thần của bạn.

Để giúp bạn chăm sóc đường ruột của mình, chuyên trang Eat This đã tổng hợp danh sách một số loại thực phẩm tệ nhất đối với sức khỏe đường ruột. Nhiều loại thực phẩm và đồ uống trong danh sách này có thể sử dụng ở mức độ vừa phải, vì vậy bạn không cần phải tránh chúng hoàn toàn. Tuy nhiên, khi tiêu thụ quá mức, chúng có thể làm thay đổi tiêu cực sự cân bằng trong đường ruột.

1. Thức ăn nhanh

Thức ăn nhanh có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian và tiền bạc, và thực tế là nó cũng có hương vị tuyệt vời. Nhưng thật không may, thức ăn nhanh là một trong những loại thực phẩm tồi tệ nhất đối với sức khỏe đường ruột.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Gut cho thấy thức ăn nhanh có liên quan đến việc tăng mức độ một số vi khuẩn trong ruột (vi khuẩn Blautia, Lachnospiraceae và Clostridium bolteae), dẫn đến sự mất cân bằng vi khuẩn trong ruột. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng do sự mất cân bằng này, việc tiêu thụ thức ăn nhanh cũng có liên quan đến bệnh Crohn, hội chứng ruột kích thích và viêm loét đại tràng.

Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Immunometabolism cho thấy chỉ một bữa thức ăn nhanh có thể thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, nhưng vì nghiên cứu này được thực hiện trên chuột nên cần phải nghiên cứu thêm để đưa ra kết luận trên người.

2. Thực phẩm nhiều đường

Cùng với thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều đường là một trong những thủ phạm hàng đầu gây ra các vấn đề về đường ruột liên quan đến chế độ ăn uống. Đây là lý do tại sao bạn nên hạn chế tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt đã qua chế biến, chẳng hạn như bánh donut, bánh quy, bánh ngọt…

Một báo cáo năm 2020 được công bố trên tạp chí Nutrients kết luận rằng ăn thực phẩm nhiều đường có thể tạo ra nhiều Proteobacteria hơn và làm giảm mức Bacteroidetes, gây mất cân bằng hệ vi sinh vật. Báo cáo nói rằng quá nhiều đường cũng có thể dẫn đến tăng nguy cơ viêm nhiễm cấp độ thấp.

3. Thực phẩm quá mặn

Quá nhiều đường có thể ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột của bạn, nhưng ngày càng có nhiều nghiên cứu được công bố về tác động tiêu cực mà một chế độ ăn quá nhiều muối có thể gây ra.

Theo Tạp chí American Journal of Physiology, chế độ ăn nhiều natri có thể dẫn đến viêm ruột, và quá nhiều natri có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột. Một nghiên cứu khác, được công bố trên JCI Insight, đã xác nhận rằng có mối liên hệ giữa tăng lượng natri hấp thụ và giảm sự đa dạng hệ vi sinh vật.

Nhiều nghiên cứu trên động vật đã xác nhận mối liên hệ giữa sự mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột và tăng nguy cơ tăng huyết áp, nhưng cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu trên người về mối liên hệ cụ thể này.

4. Thịt đỏ

Rất có thể bạn đã nghe nói về việc thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Nhưng bạn có thể không biết rằng nguy cơ gia tăng này có thể liên quan đến sức khỏe đường ruột.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology đã theo dõi 3.931 người tham gia trên 65 tuổi để xem các nguồn thực phẩm động vật khác nhau ảnh hưởng như thế nào đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch.

Sau khi theo dõi khoảng 12,5 năm, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tiêu thụ thịt đỏ hàng ngày làm tăng khoảng 22% nguy cơ mắc bệnh tim, trong khi trứng và cá không có tác động tiêu cực đến tim.

Nguyên nhân chủ yếu là hệ vi sinh vật đường ruột bị thay đổi bởi thịt đỏ. Theo nghiên cứu, những thay đổi trong ruột này chịu trách nhiệm cho việc tăng khoảng 10% nguy cơ mắc bệnh tim ở những người tham gia.

5. Thịt chế biến

Mặc dù chứa nhiều protein, các loại thịt chế biến sẵn như thịt xông khói hoặc xúc xích được biết là có khả năng gây ra các vấn đề cho sức khỏe đường ruột do hàm lượng chất béo bão hòa của chúng.

Một đánh giá từ tạp chí Clinical Nutrition đã tìm thấy mối liên hệ giữa tổng lượng chất béo ăn vào — cụ thể là chất béo bão hòa — và việc giảm tổng số vi khuẩn, sự phong phú và đa dạng của vi khuẩn trong ruột, tất cả đều là dấu hiệu của sức khỏe đường ruột kém.

Như đã đề cập ở phần trước, tiêu thụ nhiều muối hơn cũng liên quan đến sức khỏe đường ruột kém hơn và thịt chế biến sẵn có hàm lượng natri cao.

6. Soda

Tác hại của đường không chỉ dừng lại ở đồ ngọt. Đồ uống được thêm đường như soda cũng có thể tàn phá sức khỏe đường ruột, đặc biệt là khi chúng được tiêu thụ một cách thường xuyên.

Theo một đánh giá được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Châu Âu, đồ uống được thêm đường có liên quan đến sự mất cân bằng của một số vi khuẩn trong ruột. Một nghiên cứu từ Gut cũng phát hiện ra rằng tiêu thụ các đồ uống này ở tuổi trưởng thành và cuối tuổi vị thành niên có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng khởi phát sớm ở phụ nữ. Một trong những nguyên nhân hàng đầu cho mối liên hệ này là đường bổ sung có thể làm xói mòn hàng rào ruột.

7. Rượu bia

Thỉnh thoảng bạn có thể uống rượu mà không gây ra quá nhiều hậu quả, nhưng theo chuyên gia dinh dưỡng Mỹ Morgyn Clair, uống nhiều rượu có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe đường ruột của bạn.

Clair cho biết: "Không chỉ một số loại đồ uống có cồn nhất định được chứng minh là làm gián đoạn quá trình tiêu hóa bình thường, mà các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người uống rượu vừa phải đến nhiều có ít vi khuẩn lành mạnh hơn trong hệ thống tiêu hóa của họ".

Trên thực tế, một báo cáo được công bố trên tạp chí Alcohol Research Current Reviews đã xác nhận rằng việc sử dụng rượu thường xuyên có thể làm thay đổi sự đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột và tăng nguy cơ viêm nhiễm.