Trụ sở Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA). Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, nền kinh tế Australia vẫn đang đối mặt với một số rủi ro về lạm phát, chẳng hạn như tình trạng bùng nổ dân số tác động đến giá thuê nhà và diễn biến giá năng lượng cũng như giá hàng hóa trong thời gian tới.

Ngân sách liên bang 2023-2024, được coi là ngân sách thứ 2 của Chính phủ Thủ tướng Anthony Albanese (sau khi Công đảng đã có sự điều chỉnh về ngân sách của Chính phủ Liên đảng tiền nhiệm), dự báo lạm phát sẽ giảm từ 7% trong quý I/2023 xuống còn 6% trong quý II/2023 và sẽ giảm gần một nửa, còn 3,25% vào tháng 6/2024, thấp hơn so với mức dự báo của RBA được công bố hôm 5/5.

Lần đầu tiên sau 15 năm, ngân sách của Australia đạt thặng dư và Bộ trưởng Tài chính Jim Chalmers cho rằng ít có nguy cơ thặng dư ngân sách 4,2 tỷ AUD sẽ gây ra áp lực lạm phát. Tuy vậy, dự báo của Chính phủ Australia cho rằng ngân sách có thể sẽ thâm hụt trong năm tới khi thêm khoản 12 tỷ AUD chi tiêu bổ sung trong ngân sách 2023-2024.

Phát biểu tại câu lạc bộ báo chí quốc gia, ông Chalmers cho biết: “Chúng tôi rất lạc quan tin rằng ngân sách mà chính phủ vừa thông qua sẽ giảm bớt phần nào áp lực chi phí sinh hoạt mà không làm gia tăng lạm phát”. Ông Chalmers nhấn mạnh: “Thực tế là gói chi phí sinh hoạt chỉ làm tăng thêm 0,1% GDP trong giai đoạn tới.

Trong khi đó, kế hoạch kiểm soát giá năng lượng của Australia, bao gồm áp đặt mức giá trần và hỗ trợ người dân chi trả hóa đơn năng lượng, sẽ góp phần giảm 0,75 điểm phần trăm lạm phát trong năm tới. Điều này chứng minh cho lý do tại sao rất nhiều nhà kinh tế ngân hàng cho rằng tác động lên nền kinh tế là tương đối ôn hòa, và thậm chí nhiều người còn cho rằng sẽ có tác động tích cực hơn."

Các nhà kinh tế cho biết ngân sách khó có thể làm thay đổi quan điểm của RBA về thời điểm hoặc quy mô của bất kỳ đợt tăng lãi suất nào sắp tới.  Tuy nhiên, nếu như các dự báo “lạm phát giảm” quá lạc quan, ngân hàng trung ương Australia có thể sẽ kéo dài giai đoạn lãi suất cao này.

Adelaide Timbrell, nhà kinh tế cấp cao của ngân hàng ANZ cho rằng các nhà kinh tế tại ngân hàng này tin rằng ngân sách sẽ có tác động tương đối “trung lập” đối với lạm phát. Ông cho biết thêm ANZ dự báo RBA có thể sẽ tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản một lần nữa, đưa lãi suất lên mức 4,1% vào cuộc họp đầu tháng Tám tới. Thay đổi tiếp theo sẽ là cắt giảm lãi suất, nhưng điều này phải chờ đến quý IV/2024.

Alan Oster, nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Quốc gia Australia (NAB), cho biết: “Chúng tôi không nghĩ ngân sách liên bang sẽ thay đổi suy nghĩ của RBA”. Quyết định của RBA phụ thuộc vào dữ liệu nền kinh tế và liệu họ có nghĩ rằng lạm phát có thể tiến triển đủ nhanh trên lộ trình quay trở lại mục tiêu (2-3%) vào giữa năm 2025 hay không.

Bill Evans, chuyên gia kinh tế cao cấp của ngân hàng Westpac, chia sẻ quan điểm cho rằng ông không nghĩ có bất cứ yếu tố nào trong ngân sách có thể khiến RBA đi đến quyết định “phải tăng lãi suất”. Ông Evans cho rằng rủi ro của việc chi thêm 12 tỷ AUD sẽ phụ thuộc một phần vào cách người tiêu dùng phản ứng với các biện pháp như gói hỗ trợ 3 tỷ AUD của chính phủ liên bang và các bang đối với hóa đơn năng lượng.

Ông cho rằng: “Rõ ràng là nếu một người giảm chi phí cho năng lượng, họ sẽ có nhiều tiền hơn để chi tiêu ở những khoản chi khác, điều này có thể thúc đẩy nhu cầu chi tiêu và có nguy cơ gây áp lực lạm phát ở những lĩnh vực khác”. Ông cho biết thêm hiện các nhà kinh tế tại Westpac chưa xác định rõ tác động lên lạm phát sẽ diễn biến sẽ như thế nào.

Warren Hogan, nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng Judo và là một trong số những người dự đoán chính xác mức tăng lãi suất của RBA hồi tuần trước, cho rằng khoản chi tiêu tăng thêm cần phải được cân nhắc với việc kết thúc chương trình giảm thuế cho người có thu nhập thấp và trung bình (LMITO) vào ngày 30/6/2023, việc này dự kiến bù đắp cho ngân sách lên tới 11 tỷ AUD/năm.

Ông Hogan giữ nguyên dự đoán cho rằng RBA sẽ có thêm ít nhất một lần tăng lãi suất nữa trong thời gian tới. Nền kinh tế Australia vẫn đối mặt với rủi ro chính, bao gồm tác động bởi tình trạng dân số tăng 2% trong giai đoạn 2022-2023 và 1,7% trong những năm tới. Ông nhận định tốc độ tăng dân số nhanh chóng, cao hơn so với dự báo là 1,4% vào tháng 10/2022, là một điều “bất thường” từ trước đến nay vì nó xảy ra vào thời điểm nền kinh tế phát triển quá nóng.

Ông Hogan cho rằng mặc dù dân số đông hơn sẽ làm giảm bớt đà tăng lương, nhưng dân số tăng lại đẩy tiền thuê nhà tăng cao – đây chính là hạng mục chi tiêu lớn nhất trong “rổ” Chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Điều này cũng là trọng tâm trong các nghiên cứu của ông.

Ngoài ra, một số vấn đề khác cần theo dõi là động thái của Ủy ban công bằng lao động Australia trong việc tăng lương và liệu chi phí cho hóa đơn năng lượng có tăng chậm như dự đoán trong ngân sách hay không. Ngân sách liên bang dự báo giá điện bán lẻ sẽ tăng thêm 10% trong năm tài chính 2023-2024 và giá khí đốt sẽ tăng 4%, phần lớn nhờ việc áp đặt các biện pháp kiểm soát giá khí đốt.

David Bassanese, nhà kinh tế trưởng tại công ty quản lý quỹ BetaShares, là một trong số ít người lập luận rằng ngân sách liên bang có khả năng khiến RBA quyết định tăng thêm lãi suất.

Ông cho rằng: “Ngân sách liên bang lần này rõ ràng đã được nới rộng, góp phần tăng GDP tương đương khoảng 1,5% trong hai năm tới. Điều này làm gia tăng rủi ro khiến cho RBA sẽ cảm thấy cần phải tăng lãi suất thêm ít nhất một lần nữa trong những tháng tới"./.