Trong bối cảnh các quốc gia trong khu vực châu Á đang có nhiều đụng độ liên quan đến tranh chấp chủ quyền biển đảo trên biển Hoa Đông và biển Đông, đề xuất về hiệp ước ngăn chặn xung đột ở châu Á của Indonesia được coi là giải pháp đáng lưu tâm và mang lại hiệu quả nếu thực hiện được. Nhưng dù có xây dựng hiệp ước thì điều quan trọng nhất là các nước trong khu vực phải biết kiềm chế, tôn trọng lẫn nhau và hành động vì lợi ích chung của toàn khu vực.

Những ý tưởng ban đầu cho Hiệp ước ngăn chặn xung đột ở châu Á hình thành đã từ lâu nhưng phải đến khi Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa công du tới Washington, việc này mới thực sự được các nhà lãnh đạo Mỹ lưu tâm.

Phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) hôm 16/5, ông Marty Natalegawa cho rằng, một hiệp ước ngăn chặn xung đột có thể sẽ giúp chấm dứt sự gia tăng căng thẳng giữa các quốc gia ở châu Á và thay vào đó, khuyến khích các nước cùng hợp tác, đôi bên cùng có lợi vì mục đích chung là hòa bình và an ninh trong khu vực.

Trong bối cảnh có nhiều diễn biến phức tạp xung quanh những tranh chấp về lãnh hải ở biển Đông và biển Hoa Đông, theo nhiều nhà phân tích, đề xuất của Indonesia có thể là giải pháp thích hợp nhất để đoàn kết các quốc gia trong khu vực châu Á.

Ngoại trưởng Indonesia cho rằng, châu Á - Thái Bình Dương hiện đang có nhiều diễn biến bất ổn do trật tự khu vực có nhiều chuyển biến cũng như tranh chấp lãnh thổ căng thẳng giữa các quốc gia. Vì thế, một hiệp ước mới sẽ giúp hạ nhiệt căng thẳng khu vực, thúc đẩy lòng tin và sự gắn kết giữa các quốc gia thông qua xây dựng các mục tiêu chung.

Dù không đề cập trực tiếp tới Mỹ hay sự lớn mạnh của Trung Quốc nhưng ông Marty Natalegawa cho rằng, khu vực không muốn "sự nổi trội không bị kiềm chế của một quốc gia riêng lẻ nào", cũng như sự bất ổn gây ra bởi các bất đồng giữa những cường quốc đối đầu và rằng "hòa bình và sự ổn định trong khu vực phải được mang lại thông qua việc thúc đẩy một viễn cảnh về sự an toàn chung, thịnh vượng chung và ổn định chung".

Gọi tên hiệp ước được đề xuất là “Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Ấn Độ - Thái Bình Dương mở rộng”, Ngoại trưởng Indonesia khẳng định rằng, hiệp ước mới phù hợp với mô hình Hiệp ước thân thiện và hợp tác (TAC) mà ASEAN ký năm 1976, vốn cấm sử dụng vũ lực trong giải quyết tranh chấp ở Đông Nam Á. Lấy lý do Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ đều tán thành hiệp ước TAC, ông Marty Natalegawa giải thích rằng, việc đề xuất mở rộng thành phần ký kết hiệp ước là Ấn Độ - Thái Bình Dương bởi đây là khu vực mới nổi, lại có nhiều quốc gia đang phát triển hoặc đóng vai trò lớn trên chính trường quốc tế…

Hiện chưa rõ Ngoại trưởng Indonesia có nói trực tiếp với người đồng cấp Mỹ John Kerry về ý tưởng của mình hay không. Tuy nhiên, theo giới quan sát, đây có thể là bước đột phá cho việc giải quyết những bất đồng đang hiện hữu tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Thời gian qua, khu vực này đã phải chứng kiến khá nhiều thay đổi có thể gây sứt mẻ mối quan hệ láng giềng giữa các quốc gia.

Ngoài vấn đề nóng mà cả thế giới quan tâm là vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, những căng thẳng giữa CHDCND Triều Tiên và Hàn Quốc, khu vực châu Á- Thái Bình Dương còn nổi lên cuộc tranh chấp chủ quyền biển đảo giữa Nhật Bản – Hàn Quốc; Nhật Bản – Trung Quốc về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư; Trung Quốc – Philippines về bãi đá ngầm Scarborough/Hoàng Nham…

Gần đây nhất, Nhật Bản – Trung Quốc đều có những động thái leo thang khi cho thêm tàu thuyền tới khu vực tranh chấp, đưa công hàm ngoại giao phản đối lẫn nhau… Manila vẫn kiên trì với vụ kiện Bắc Kinh lên tòa án trọng tài của Liên hợp quốc bất chấp sự không tham gia của Trung Quốc. Đài Loan (Trung Quốc) còn tranh cãi khá gay gắt về vụ lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines bắn chết một ngư dân nước này khi vào vùng biển tranh chấp…

Authors: My Anh - Tổng Hợp từ Internet