Nhiều người khi ăn uống ở bên ngoài hoặc đôi khi là ở nhà, đều phải dùng nước sôi tráng qua bát đũa hay cốc chén khoảng 5-10 giây rồi mới sử dụng. Họ cho rằng cách làm này sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn trên đồ dùng ăn uống và an toàn hơn để sử dụng vì chúng ta đều biết nước sôi có tác dụng tiệt trùng khá tốt.

Tuy nhiên theo chuyên gia dinh dưỡng Wang Silu - giám đốc Hiệp hội Ẩm thực Dinh dưỡng và Chăm sóc Sức khỏe Thủ đô, Trung Quốc, thói quen tráng đồ dùng ăn uống qua nước sôi như vậy thực tế không hiệu quả mà chỉ có tác dụng trấn an tâm lý người dùng.

Wang Silu - giám đốc Hiệp hội Ẩm thực Dinh dưỡng và Chăm sóc Sức khỏe Thủ đô, Trung Quốc.

Tráng bát đũa, cốc chén qua nước nóng có khử trùng được không?

Trước đây, Cục Kiểm dịch Sơn Đông, Trung Quốc đã thực hiện một thí nghiệm về điều này. Họ chuẩn bị hai chiếc đĩa, trước khi tiến hành tráng bát đĩa qua nước sôi, tổng số khuẩn lạc (một cụm vi khuẩn) trên hai đĩa đã được kiểm tra. Tổng số khuẩn lạc trên đĩa đầu tiên là 60CFU/50 cm² và tổng số khuẩn lạc trên đĩa thứ hai là 100 CFU/50cm². 

Sau đó, nhóm thực hiện thí nghiệm cũng bắt chước hành vi hàng ngày của mọi người, đĩa đầu tiên được tráng bằng nước sôi 100 độ C trong 5 giây, và tổng số khuẩn lạc thay đổi từ 60 thành 45; đĩa thứ hai được tráng bằng nước nóng 50 độ C trong 5 giây, tổng số khuẩn lạc đã thay đổi từ 100 đến 95 (tất cả các đơn vị là CFU/50 cm²).

Tráng bát đũa qua nước sôi vài giây không có hiệu quả khử trùng cao. (Ảnh minh họa)

Theo nguyên tắc, tiệt trùng bằng nước nóng thực sự không chỉ cần đạt được nhiệt độ cao mà còn phải đảm bảo đủ thời gian khử trùng. Hầu hết các vi khuẩn dễ gây tổn thương đường tiêu hóa cho mọi người cần phải được đun nóng trên 100 độ C trong 1-3 phút, hoặc đun nóng trên 80 độ C trong hơn 10 phút mới có thể khiến chúng chết.

Nói cách khác, nếu chúng ta có thể đáp ứng hai điều kiện này cùng nhau trong quá trình tráng bộ đồ ăn bằng nước sôi thì việc khử trùng có thể đạt được hiệu quả tối ưu.

Khi đi ăn ngoài, có nên dùng nước sôi để tráng đồ dùng ăn uống?

Đánh giá từ số liệu các vụ việc ngộ độc thực phẩm, không có vụ ngộ độc quy mô lớn nào do bộ đồ dùng ăn uống gây ra. Vì vậy, mọi người không bắt buộc phải dùng nước sôi tráng bát đũa khi ăn bên ngoài.

Trên thực tế, việc tráng bộ đồ ăn bằng nước nóng trên 70 độ C trong 15 giây có thể tiêu diệt một số vi sinh vật có hại (tất nhiên chỉ là một phần). Việc tráng rửa đúng cách cũng có thể loại bỏ các tạp chất, chất tẩy rửa, bụi bặm,... trên bát đũa nên nếu không yên tâm, bạn vẫn có thể thực hiện. 

Việc tráng bát đũa qua nước sôi vài giây chỉ giảm bớt bụi bẩn, chất tẩy rửa và sốt ít vi sinh vật,... (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm của các nhà hàng, quán ăn vẫn là điều đáng lưu tâm. Do đó, tốt nhất mọi người nên hạn chế việc ăn uống bên ngoài. Nếu chọn ăn ngoài thì nên chọn nhà hàng lớn và đáng tin cậy.

Cách tiệt trùng đồ dùng ăn uống đúng cách

Dù là bộ đồ ăn mới hay bộ đồ ăn cũ cũng cần phải tiệt trùng bằng cách luộc chín. Cho một lượng nước vừa đủ vào nồi, sau khi nước sôi bạn cho bộ đồ ăn vào nồi đun khoảng hơn 5 phút để tiệt trùng hiệu quả. Nếu đun sôi nước trong khoảng thời gian ít hơn, tầm 3-5 phút, thì bạn không nên vớt ra vội mà hãy tắt bếp để bát đũa ngâm trong nước sôi khoảng 5-10 phút nữa rồi mới vớt ra.

Lưu ý sau khi luộc đồ dùng ăn uống bằng nước sôi, bạn nên để đồ ở nơi khô ráo, thoáng mát, chờ đến khi bát đũa khô mới đem cất, tránh để đồ dùng bị ẩm dễ dẫn tới mốc và sản sinh nhiều vi khuẩn.

Nếu có điều kiện, các gia đình có thể trang bị tủ khử trùng chuyên nghiệp, có thể khử trùng bằng tia hồng ngoại, nhiệt độ đạt 120 độ C, hiệu quả khử trùng càng triệt để. Tủ khử trùng trong gia đình không cần lớn, vừa đủ là được.