FT ngày 13/3 đưa tin phái đoàn Mỹ do Brett McGurk, đặc phái viên Hội đồng An ninh Quốc gia phụ trách Trung Đông và Bắc Phi, dẫn đầu hồi tháng 1 tham gia đàm phán với Thứ trưởng Ngoại giao Iran Ali Bagheri Kani cùng các quan chức tháp tùng.

Hai bên không gặp mặt trực tiếp mà tiến hành đàm phán thông qua vai trò trung gian của các quan chức Oman. Đây được coi là cuộc đàm phán đầu tiên giữa quan chức hai nước từ khi những cuộc trao đổi tại Oman về chương trình hạt nhân của Iran bị đình trệ từ tháng 5/2023.

Cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh lực lượng Houthi tại Yemen, nhóm được Iran hậu thuẫn, phát động các đợt tập kích bằng tên lửa, máy bay không người lái (drone) nhằm vào Israel và nhiều tàu hàng trên Biển Đỏ.

Tàu hàng Genco Picardy sau khi trúng đòn tập kích của Houthi ngày 18/1. Ảnh: Indian Navy

Các đợt tấn công tàu hàng của Houthi khiến hoạt động vận tải hàng hóa qua Biển Đỏ bị ảnh hưởng, buộc Mỹ cùng nhiều quốc gia châu Âu thành lập nhóm chuyên trách để đối phó. Mỹ và Anh nhiều lần không kích vị trí Houthi đặt trạm radar, tên lửa, drone và xuồng tự sát, song vẫn không ngăn được lực lượng này tiếp tục các cuộc tập kích.

Theo một nguồn tin giấu tên, Nhà Trắng coi cuộc đàm phán hồi tháng 1 với Iran là kênh ngoại giao để truyền đạt "cách ngăn chặn xung đột lan rộng trong khu vực".

"Iran nhiều lần khẳng định họ chỉ có ảnh hưởng về tinh thần với các lực lượng trong trục kháng chiến. Iran không thể ra lệnh cho Houthi, song có thể đàm phán và thảo luận", nguồn tin cho biết.

Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng Iran "có liên hệ sâu sắc" tới các vụ tập kích tàu hàng của Houthi, trong đó có tham gia lên kế hoạch và cung cấp vũ khí.

Vòng đàm phán thứ hai dự kiến diễn ra vào tháng 2, nhưng đã bị trì hoãn khi ông McGurk chuyển hướng tập trung vào nỗ lực đảm bảo thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin giữa Israel với Hamas. Tuy nhiên, các bên tới nay vẫn chưa đạt được thỏa thuận này.

Các cuộc tập kích liên tiếp của Houthi đã khiến nhiều hãng vận tải phải chuyển lộ trình tàu hàng khỏi khu vực Biển Đỏ và eo Bab el-Mandeb. Nhiều bên chọn tuyến đường dài hơn vòng qua Mũi Hảo Vọng ở phía nam châu Phi, làm tăng chi phí và thời gian vận chuyển hàng hóa.

Một số vị trí nằm trong khu vực lực lượng Houthi kiểm soát. Đồ họa: AFP