Lá é là món rau đặc trưng ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Lá é thường được người dân địa phương dùng để chế biến trong nhiều món ăn, đặc biệt là món lẩu gà lá é. Dù nhiều người có thể biết đến món ăn này nhưng lại không biết rõ về lá é, ngoài dùng trong nấu nướng đây còn là vị thuốc tốt cho sức khỏe.

Lá é là lá gì?

Lá é là một phần của cây é. Cây é còn có tên khác là tiến thực, é trắng, hương thảo, húng lông, trà tiên, húng quế lông, là loài cây thân nhỏ, thuộc họ hoa môi, chi húng quế. 

Cây é có phần thân phân nhánh ngay từ gốc tạo thành bụi cao 0,5-1m, thân vuông màu lục nhạt có lông thưa. Lá của cây é mọc đơn hình chữ thập đối chéo, dài 5-6cm, rộng 2-3cm, có cuống dài, phiến lá hình mũi mác, hai mặt đều có lông, mép khía răng, mặt trên có màu xanh đậm hơn mặt dưới, khi vò lá thấy có mùi thơm như mùi sả.

Những bộ phận của cây é có thể sử dụng để làm thuốc gồm cành, lá và hạt.Có thể dùng cây é ở dạng tươi hoặc phơi khô trong bóng râm. 

Tác dụng của lá é

Lá é thường được sử dụng như một loại rau trong nấu nướng nhưng nó đồng thời cũng có tác dụng tốt cho sức khỏe. Thân và lá é đều thơm, có vị cay, tính ấm. Theo y học cổ truyền, lá é có tác dụng phát hãn, giải biểu, khu phong, lợi thấp, tán ứ, chỉ thống nên được dùng chữa chướng bụng, đau bụng, nôn mửa, ăn không tiêu, cảm cúm, sốt, đau đầu, bệnh răng miệng, tưa lưỡi, viêm bàng quang, đái rắt, đái buốt,...

1. Phòng ngừa ung thư

Nghiên cứu đã nhận thấy trong tinh dầu lá é rất giàu các nhóm chất chống oxy hóa mạnh như chavicol, linalool, flavonoid hay steroid. Những hoạt chất này là thành tố vô cùng quan trọng giúp tạo nên "hàng rào" bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của gốc tự do, góp phần phòng ngừa các bệnh ung thư.

2. Bảo vệ tim mạch

Các chất chống oxy hóa có trong lá é cũng có thể làm giảm hình thành cục máu đông ở thành mạch, do đó hạn chế được tình trạng tắc nghẽn mạch máu, giúp máu lưu thông tới tim thuận lợi, bảo vệ sức khỏe tim mạch và giảm thiểu tỉ lệ mắc bệnh mạch vành.  

3. Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Ăn lá é còn có thể giúp kiểm soát đường huyết ổn định. Bới trong lá é có một số hoạt chất có khả năng ức chế hoạt động của α-glucosidase và αamylase, giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường.

4. Giảm đầy bụng, khó tiêu

Uống nước lá é có thể giúp giảm bớt tình trạng đầy bụng, khó tiêu khiến bạn khó chịu. Vì vậy, nếu cảm thấy bụng ậm ạch khó chịu, bạn có thể nghĩ tới việc sử dụng lá é. 

Lá é có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe.

5. Tốt cho răng miệng

Ăn lá é có tác dụng tốt trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh răng miệng như chảy máu chân răng, viêm nướu, nấm lưỡi.

6. Giúp giảm ho, hạ sốt

Lá é kết hợp với một số loại lá thơm khác, đem nấu nước để xông có thể giúp bạn giảm bớt các triệu chứng như đau đầu, sốt, cảm cúm. 

Cách sử dụng lá é

Cách sử dụng lá é làm thuốc

- Chữa sốt, cảm cúm, đau đầu: Lấy khoảng 20-30g lá é tươi phối hợp với các loại lá cây khác như bưởi, chanh, cúc tần, hương nhu mỗi thứ 10g, đem nấu nước để xông giúp mồ hôi chảy ra ngoài. Sau khi xông, nhớ lau khô người và nằm nghỉ ngơi ở nơi kín gió.

- Chữa chướng bụng, ăn không tiêu: Dùng 10-20g lá é phơi khô hãm lấy nước uống trong ngày.

- Chữa ho: Lấy 15-20g lá é và toàn thân cây, đem hãm hoặc sắc lấy nước uống.

- Giảm căng thẳng mệt mỏi: Lá é phơi cho héo, thái sợi nhuyễn rồi đem trộn lẫn với vài trăm gam trà chưa ướp. Uống trà ướp với lá é mỗi ngày sẽ đạt được hiệu quả. 

- Chữa viêm lợi, chảy máu răng, tưa lưỡi: Lá é tươi đem rửa sạch, giã nát cùng với vỏ lụa ở mặt trong của vỏ cây sổ (mỗi thứ 30g). Sử dụng nhiều lần trong ngày.

Cách sử dụng lá é trong nấu nướng

Món lẩu gà lá é được nhiều người yêu thích.

Lá é được sử dụng nhiều trong ẩm thực, góp phần tạo nên hương vị cho nhiều món ăn hấp dẫn. Trong đó nhất định phải kể tới những món như sau:

- Lẩu gà lá é

- Canh gà lá é

- Gà hấp lá é

- Tôm biển hấp lá é

- Giò heo nấu lá é