Bé trai nhập viện vì bố mẹ bổ sung vitamin D quá liều

Bé Nguyễn Hùng Mạnh (6 tháng tuổi, ở Hà Nội) gần đây hay quấy khóc, nôn, đi tiểu nhiều, sụt cân nên đã được gia đình đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương thăm khám. Tại đây, qua thăm khám cho thấy, trẻ bị trẻ bị tăng canxi máu toàn phần, tăng canxi inon hóa, nồng độ vitamin D3 tăng rất cao.

Theo thông tin gia đình cung cấp, cách đây 3 tháng, họ được một người quen cho 2 lọ vitamin D3+K2 có hình thức bên ngoài giống nhau, 1 lọ dành cho người lớn và 1 lọ dành cho trẻ em). Tuy nhiên, do nghĩ cả 2 lọ vitamin D này đều dùng được cho trẻ em, nên bố mẹ đã cho bé Mạnh uống lọ vitamin D3+K2 MK7 5000IE/200μg dành cho người lớn với liều lượng 3 giọt/ngày (5.000UI/giọt). Điều đó đồng nghĩa với việc, trẻ đã uống khoảng 15.000 UI/ngày (cao gấp nhiều lần liều lượng tối đa vitamin D dùng cho trẻ 6 tháng tuổi).

Từ kết quả xét nghiệm và khai thác tiền sử gia đình, các bác sĩ chẩn đoán cháu Mạnh bị ngộ độc vitamin D nên đã chỉ định nhập viện điều trị. Chỉ khi bác sĩ thông báo trẻ bị ngộ độc vitamin D và đối chiếu với lọ thuốc trẻ uống thì bố mẹ mới phát hiện ra sự nhầm lẫn.

TS.BS Thái Thiên Nam, Phó Trưởng khoa Thận và Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhi cho biết, khi tiếp nhận các bác sĩ đã chỉ định ngừng tất cả các chế phẩm canxi và vitamin D, truyền dịch và dùng thuốc lợi tiểu để bù lại lượng dịch mất do nôn, tiểu nhiều và đào thải canxi máu…

Sau 5 ngày điều trị, trẻ đã hết nôn, không còn trình trạng mất nước, canxi toàn phần giảm. Tuy nhiên, trẻ vẫn còn đi tiểu nhiều. Theo kế hoạch trẻ vẫn tiếp tục tạm ngừng tất cả các chế phẩm canxi và vitamin D trong vòng ít nhất 6 tháng, truyền dịch để bù lại lượng dịch mất và tăng đào thải canxi máu.

Bác sĩ Nam cho biết, ngộ độc vitamin D là tình trạng hiếm gặp và khó chẩn đoán vì triệu chứng không đặc hiệu. Mỗi năm khoa Thận, lọc máu vẫn tiếp nhận một vài trường hợp bị ngộ độc vitamin D. Nguyên nhân ngộ độc thường do phụ huynh lo con thiếu D, nên bổ sung quá liều quy định. 

Các bác sĩ khẳng định, việc bổ sung vitamin D cho trẻ là cần thiết, nhưng phải theo khuyến cáo của bác sĩ. Ảnh minh họa.

Đừng nghĩ vitamin D là thuốc bổ, không gây hại khi dùng

TS. BS. Nguyễn Trọng Hưng, Phó trưởng Khoa Dinh dưỡng lâm sàng và tiết chế (Bệnh viện Nội tiết Trung ương) cũng cho biết, nguyên nhân gây ngộ độc vitamin D ở trẻ nhỏ là do các mẹ tự bổ sung vitamin D và không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Cũng có trường hợp dù được sự chỉ dẫn của nhân viên y tế, nhưng khi thực hiện không đúng thời gian, liều lượng quy định.

Hiện nay, việc tự ý sử dụng vitamin diễn ra khá phổ biến. Đặc biệt, nhiều mẹ nghĩ rằng, vitamin D là thuốc bổ không gây hại, nên cho con uống quá số liều quy định, vì nghĩ như vậy sẽ giúp xương chắc khỏe hơn. Hoặc có trường hợp để bù trừ vitamin bị rơi rớt ra ngoài khi uống, nên cho uống tăng liều. Đây là một việc làm sai lầm, tăng nguy cơ ngộ độ ở trẻ. 

“Đối với trẻ nhỏ, ngộ độc vitamin D chủ yếu xảy ra khi sử dụng quá liều bình thường và kéo dài. Ngoài ra, cũng có nguyên nhân từ chế độ ăn uống, phơi nắng quá nhiều, song rất ít”, bác sĩ Hưng nhấn mạnh. 

Theo bác sĩ Hưng, vitamin D có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển khung xương và răng của trẻ sơ sinh. Vitamin D tham gia vào quá trình hấp thu canxi, photpho ở ruột và thận, điều hòa việc tổng hợp và bài tiết nội tiết tố. Tuy nhiên, khi sử dụng vitamin D để bổ sung cho cơ thể bé, cần phải có sự tham gia của bác sĩ để điều chỉnh lượng vitamin D cần thiết cho bé trong những giai đoạn phát triển nhất định.

“Cần bổ sung vitamin D cho trẻ nhỏ và bổ sung sớm nhất có thể nhưng với liều lượng bao nhiêu thì cần theo chỉ dẫn của bác sĩ. Các mẹ tuyệt đối không tự ý mua thuốc cho con trẻ sử dụng. Trường hợp bé sử dụng liều cao vitamin D cần được tái khám theo hướng dẫn của bác sĩ”, bác sĩ Hưng khuyến cáo.

Bác sĩ Nam đang tiến hành thăm khám cho bệnh nhi.

Dùng vitamin D sao cho đúng và an toàn để tránh ngộ độc

Khuyến cáo của Hiệp hội Nội tiết về liều dùng tối đa đối với vitamin D ở trẻ như sau:

- Trẻ dưới 6 tháng tuổi: 1.000UI/ngày;

- Trẻ 6-12 tháng tuổi: 1.500UI/ngày;

- Trẻ từ 1 tới 3 tuổi: 2.500UI/ngày;

- Trẻ 4-8 tuổi: 3.000UI/ngày;

- Trẻ trên 9 tuổi: 4.000UI/ngày. 

Ngoài ra, có những trường hợp liều ngộ độc vitamin D có thể cao hoặc thấp hơn các mức nêu trên tùy thuộc vào từng thể trạng của trẻ.

Bác sĩ Thái Thiên Nam cũng cảnh báo, việc cha mẹ tự ý cho trẻ sử dụng vitamin D quá liều có thể gây ngộ độc nhưng triệu chứng ngộ độc sẽ không xảy ra ngay mà khoảng một vài tháng hay thậm chí là một vài năm sau mới xuất hiện.

Khi bị ngộ độc vitamin D, trong máu của trẻ sẽ bị lắng đọng nhiều canxi, dẫn đến tình trạng chán ăn, giảm cân, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, vôi hóa ống thận, suy thận… Nếu không sớm được phát hiện, trẻ có thể phải đối mặt với những biến chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng.

Để đảm bảo an toàn cho trẻ, các bác sĩ khuyến cáo, cha mẹ cần tuân thủ những biện pháp sau:

- Không tự ý mua các thực phẩm chức năng, các loại vitamin thuốc cho trẻ uống khi chưa có chỉ định hoặc tư vấn của bác sĩ. Thuốc dùng cho trẻ phải được bác sĩ kê đơn, không lấy thuốc của người lớn hoặc thuốc của trẻ khác cho trẻ dùng.

- Các loại thuốc, vitamin cần để xa tầm tay của trẻ nhỏ hoặc để vào tủ riêng và có khóa;

-  Các loại thuốc, vitamin, cần được bảo quản ở nơi khô ráo, đựng trong hộp, lọ kín, có nhãn mác, hướng dẫn sử dụng đi kèm và hạn sử dụng;

-Thường xuyên vệ sinh sạch tủ thuốc của gia đình, không tiếp tục sử dụng thuốc bị hỏng hay thuốc đã quá hạn;

- Khi uống thuốc không nên để trẻ nhìn thấy vì trẻ sẽ bắt chước làm theo;

- Cha mẹ, người chăm sóc trẻ cần nắm rõ công dụng, liều lượng, đối tượng sử dụng của từng loại thuốc, vitamin và dùng đúng theo chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để tránh nhầm lẫn gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Tên bệnh nhi đã được thay đổi