Theo các báo cáo của bộ quốc phòng Nga, Quân đội Ukraine đang tập trung phần lớn quân về hướng Zaporozhye ở phía nam và tấn công ác liệt. Nhưng sau hơn hai tháng giao tranh, họ chỉ giành được một vài ngôi làng nhỏ; nhưng lại thiệt hại rất nhiều.

Do phân tán lực lượng trên chiến trường dài hàng nghìn km, khiến Quân đội Ukraine thiếu quân. Hiện cuộc chiến ở mặt trận phía bắc của quân đội Ukraine ngày càng tệ; chưa kể nguy cơ bị phản công, ngay cả thành phố trung tâm quan trọng nhất Kupyansk cũng suýt bị quân Nga tràn ngập.

Vào đầu tháng 8, tình hình đối với Ukraine ở mặt trận phía bắc vốn đã rất nguy kịch, hàng rào cuối cùng là làng Sinkivka lúc đó chưa bị mất, nhưng đã ở trong tình thế quân đội Nga "có thể tràn ngập bất cứ khi nào họ muốn".

Để không để quá nhiều người dân “rơi vào tay Nga”, chính quyền Ukraine hơn chục ngày trước tuyên bố, người dân phía đông sông Oski cần sơ tán. Đầu tiên có 37 khu dân cư, đến tháng 8 tăng lên 53 khu; cách đây vài ngày, con số này đã tăng lên 68 khu và khoảng 80.000 người dân Ukraine đang sơ tán về vùng Kharkov chỉ trong một đêm.

Đồng thời, quân đội Nga cũng có những động thái mới, chính phủ Nga dự kiến sẽ bắt đầu đợt tòng quân quy mô lớn vào tháng 10, nhưng con số chính xác thì chưa chắc chắn, 200.000, 300.000 hay 400.000 người đều có thể.

Đánh giá thành tích hiện tại của quân đội Nga trên chiến trường Ukraine, có lẽ không cần quá nhiều quân. Nên nhớ đợt điều động đầu tiên vào mùa thu năm ngoái, Quân đội Nga tăng thêm khoảng 300.000 quân, nên giảm năm nay sẽ hợp lý hơn.

Được biết, đợt nhập ngũ này dự kiến bắt đầu vào tháng 3 năm nay, nhưng không được thực hiện do áp lực của dư luận ở Nga. Tuy nhiên đây không phải là điểm mấu chốt, mà mấu chốt là nếu Nga bắt đầu thực hiện đợt nghĩa vụ quân sự mới, đồng nghĩa với việc chính phủ và Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga nhiều khả năng sẽ lên kế hoạch trong năm nay.

Rất có thể mùa thu này, Quân đội Nga sẽ phát động một chiến dịch đủ lớn để phá vỡ thế bế tắc trên chiến trường Nga-Ukraine. Đánh giá theo tình hình hiện tại, điểm đột phá này có thể sẽ được chọn ở Kupyansk.

Cuộc xung đột Nga-Ukraine đã diễn ra được một năm rưỡi và cả hai bên hiện đang "chơi con bài của mình". Kupyansk là cửa ngõ vào vùng Kharkov, một khi trung tâm này được mở ra, các thành phố Kharkov, Izyum và Krasnolimansky, những thành phố quan trọng ở Donbass, nơi từng là trận chiến đẫm máu giữa quân đội Nga và Ukraine, sẽ bị quân đội Nga tấn công một lần nữa.

Thậm chí, quân đội Nga có thể trực tiếp mở đường tới Slavyansk, cắt đứt đường tiếp tế của quân Bakhmut Ukraine từ phía sau, đồng thời tiêu diệt lực lượng chủ lực Ukraine gồm 9 lữ đoàn ở tuyến phía Bắc trong một đòn tấn công. Đồng thời nối liền tuyến đường phía Bắc và phía đông; loại bỏ hoàn toàn mối đe dọa của quân đội Ukraine ở phía bắc Luhansk và Donetsk.

Mục tiêu chủ yếu của Quân đội Nga là Kupyansk và Quân đội Ukraine vốn đã yếu hơn, không thể chiến đấu trên hai mặt trận phía Bắc và phía Nam. Như vậy có thể thấy rõ ý định của Nga, nhằm giáng một đòn chí mạng vào quân đội Ukraine ở mặt trận phía Bắc, nơi dễ bị tổn thương nhất. Đây cũng là cơ hội tốt để Nga tập hợp, tiêu hao lực lượng chủ lực của Ukraine và chấm dứt xung đột càng sớm càng tốt.

Để thực hiện điều này, ngay từ cuối tháng 7, Hội đồng An ninh Liên bang Nga đã thông qua dự luật tăng tuổi nhập ngũ; đến ngày 4/8, Tổng thống Putin chính thức ký thành luật, quyết định tăng độ tuổi tối đa cho nam giới Nga nhập ngũ từ 27 đến 30 tuổi, có hiệu lực từ ngày 1/1/2024. Theo ước tính của truyền thông Nga, dự luật này có thể bổ sung thêm 2 triệu quân cho quân đội Nga.

Đồng thời, một số phương tiện truyền thông Nga cho rằng, việc tuyển dụng binh sĩ lớn tuổi vào quân đội, cũng có thể nâng cao chất lượng sử dụng vũ khí kỹ thuật ở một mức độ nhất định, góp phần quan trọng để tăng hiệu quả chiến đấu cho quân đội Nga, hiện đang nỗ lực cải thiện số hóa và thông tin hóa.

Tờ Sohu của Trung Quốc nhận định, sau khi bắt đầu xung đột Nga-Ukraine, tình thế tiến thoái lưỡng nan về địa chính trị mà Nga phải đối mặt vẫn không hề giảm bớt mà ngày càng trở nên trầm trọng hơn. Đặc biệt sau khi Phần Lan gia nhập NATO, biên giới giữa Nga và NATO đã tăng hơn 1.300 km; áp lực về quốc phòng đã tăng lên nhiều lần, đương nhiên cần phải tăng thêm quân để đối phó với mối đe dọa từ NATO.

Tuy nhiên, xét đến tầm quan trọng của thành phố Kupyansk, nhất là khi quân đội Ukraine về cơ bản không thể phòng thủ, quân đội Nga được cho là sẽ bao vây Kharkov một lần nữa, bằng cách chọc thủng phòng tuyến phía bắc với lực lượng vượt trội; khả năng này là quá hấp dẫn đối với Nga.

Nếu tràn ngập được Kharkov, không chỉ mối đe dọa an ninh đối với tỉnh Belgorod của Nga về cơ bản sẽ bị loại bỏ; nhưng quan trọng hơn, một chiến thắng lớn như vậy cũng đủ để đánh bại hoàn toàn niềm tin của phương Tây đối với Ukraine. Đồng thời ý chí phản kháng của người Ukraine cũng sẽ bị “lung lay”.

Nhưng đây là một lựa chọn mạo hiểm của Nga, bởi vì mùa thu là mùa mưa ở miền đông Ukraine, lượng mưa thường xuyên có thể biến toàn bộ mặt trận thành một hố bùn. Đừng nói đến lực lượng thiết giáp hạng nặng có thể di chuyển, mà việc cơ động của các phân đội bộ binh nhẹ cũng là một vấn đề khó khăn.

Nếu quân đội Nga mở cuộc tấn công vào thời điểm này, có thể quân đội Ukraine khó có cơ hội chống cự. Điều quan trọng là hiện tại Bộ Tổng tham mưu Nga chưa có kế hoạch thay đổi chiến thuật, quân đội Nga vẫn đang phòng thủ toàn diện và tiếp tục tiêu hao lực lượng dự bị cơ động của quân đội Ukraine.

Nếu quân đội Nga bước ra khỏi chiến hào và công sự, còn xe tăng, xe bọc thép rời boongke để tấn công, đó có thể là điều NATO muốn thấy. NATO có thể phát huy tối đa lợi thế về tình báo, trinh sát, giám sát chiến trường, chỉ huy quân đội Ukraine tấn công các vị trí tập kết và xuất phát của quân đội Nga. Như vậy chắc chắn sẽ nhanh chóng phá hủy sức mạnh và trang bị tích lũy của quân đội Nga trong gần một năm.

Nhưng trong chiến đấu, yếu tố bí mật, bất ngờ hết sức quan trọng. Bây giờ Kupyansk và các khu vực phụ cận gần như không phòng ngự, quân đội Ukraine đang từng bước rút lui; thành phố bị mất chỉ là vấn đề thời gian. lợi dụng Kupyansk để giáng một đòn nặng nề hơn vào quân đội Ukraine là thời cơ tốt nhất của quân đội Nga.

Cuối cùng, khả năng cao là quân đội Nga sẽ ra tay, nhưng khó có thể “nuốt chửng” được Kharkov, điều này khó khăn hơn. Hợp lý hơn là quân Nga tiến dọc sông Oski, hợp vây với quân của họ ở Kuzemivka và Svato. Sau khi kiểm soát Borowa, đánh bật hoặc tiêu diệt quân Ukraine ở phía đông sông Oski, đồng thời chĩa mũi kiếm vào Krasnolimansky và Slavyansk.

Vì vậy nhìn từ góc độ khách quan, khó có thể nói trước liệu sẽ xảy ra các chiến dịch lớn hay không? Nhưng nếu quân đội Nga muốn đạt được kết quả then chốt trong năm nay, thì Kupyansk là lựa chọn tốt nhất (ảnh quân Ukraine tái chiếm Kupyansk tháng 8/2022).

Nếu Nga không xuất quân, chỉ tiếp tục gây áp lực rất lớn ở mặt trận phía bắc, buộc Bộ Tổng tham mưu Ukraine phải điều động quân qua lại; như vậy càng làm suy yếu lực lượng của họ trong cuộc phản công, và mục tiêu của Ukraine nhằm cắt bán đảo Crimea và phần lãnh thổ Nga ở tỉnh Zaporozhye sẽ thất bại.