"Phía Trung Quốc kiên quyết phản đối những nhận xét sai trái nghiêm trọng mà một số người ở Mỹ đưa ra đối với lãnh đạo Trung Quốc và đã giao thiệp nghiêm khắc với phía Mỹ", phát ngôn viên đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Lưu Bằng Vũ nói với Newsweek ngày 19/4, khi được yêu cầu bình luận về phát ngôn gần đây của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson.

"Chúng tôi kêu gọi Mỹ từ bỏ thành kiến về ý thức hệ cũng như tâm lý thời Chiến tranh Lạnh, ngừng bôi nhọ các lãnh đạo Trung Quốc, chấm dứt hành vi thao túng chính trị vô trách nhiệm và có hành động cụ thể nhằm khôi phục đà ổn định trong quan hệ Trung - Mỹ, chứ không phải ngược lại", ông Lưu nói thêm.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Johnson hôm 17/4 tuyên bố ông tin rằng lãnh đạo Trung Quốc, Nga và Iran là "trục ma quỷ", khi phát biểu trước báo giới về vấn đề viện trợ cho Ukraine.

"Tôi nghĩ rằng họ phối hợp với nhau. Tổng thống Vladimir Putin sẽ hành quân khắp châu Âu nếu không bị ngăn cản", thậm chí có thể đối đầu với thành viên NATO như Ba Lan, ông Johnson nói.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson phát biểu tại Washington tháng 11/2023. Ảnh: AFP

Thuật ngữ "trục ma quỷ" lần đầu tiên được sử dụng bởi Tổng thống Mỹ George W. Bush để chỉ Iran, Iraq và Triều Tiên trong thông điệp liên bang tháng 1/2002, gần một năm trước khi phát động chiến dịch nhằm vào Iraq. Ông Bush sử dụng thuật ngữ này để mô tả các chính phủ nước ngoài bị cáo buộc tài trợ cho khủng bố và thúc đẩy vũ khí hủy diệt hàng loạt.

John Bolton, với tư cách thứ trưởng ngoại giao phụ trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế, tháng 5/2002 liệt kê thêm Cuba, Libya và Syria vào danh sách.

Chính phủ Nga, Iran chưa bình luận về tuyên bố của ông Johnson.

Phát biểu gây tranh cãi của Chủ tịch Hạ viện Mỹ được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa nước này và Trung Quốc có dấu hiệu ổn định lại trong những tháng gần đây, dù hai bên vẫn còn căng thẳng về nhiều vấn đề như Đài Loan.

Sau cuộc họp bên lề hội nghị cấp cao APEC ở California vào tháng 11/2023, Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thống nhất kiểm soát căng thẳng trong quan hệ, trong đó có đề xuất nối lại đối thoại quốc phòng song phương.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin hôm 16/4 họp trực tuyến với người đồng cấp Trung Quốc Đổng Quân để thảo luận về quan hệ quốc phòng và các vấn đề an ninh khu vực lẫn toàn cầu. Đây là cuộc trao đổi đầu tiên trong gần 18 tháng qua giữa lãnh đạo cấp cao nhất trong lĩnh vực quốc phòng hai nước.