Tính đến cuối thế kỷ XIX, hơn 90% sản lượng trà xuất sang châu Âu là từ Trung Hoa, nhưng từ năm 1900 trở đi, một nửa số trà mà người da trắng tiêu thụ hằng ngày được trồng ở Ấn Độ.

Người ta pha chế đủ thứ vào trà như một món cocktail. Người Sri Lanka ưa cho quế và vani vào trà. Người Maroc thích trà ngâm lá bạc hà. Người Mông Cổ và Tây Tạng quen nêm vào trà cả bơ lẫn muối. Người Việt Nam thì vắt chanh cho thành trà chanh. Người Đài Loan chế thập cẩm sữa, thạch, trân châu, si rô hoa quả thành ra thức uống trẻ con ưa thích. Người Nhật vô cùng cầu kỳ với Trà đạo... Nhưng uống trà dễ nhất có lẽ vẫn là người Ấn Độ.

Masala Chai - Đặc trưng trà Ấn Độ

Kolkata là thủ phủ của trà Ấn Độ (*), nên khắp hang cùng ngỏ hẻm trên miền Bắc Ấn đều có các xe trà rong đậu sẵn. Người Ấn uống trà hằng ngày, từ học sinh cho tới cụ già và thanh niên trai tráng. Họ mua một tách trà và đứng ngay cạnh xe thưởng thức, chứ chẳng cần phải sang chảnh cỡ Somerset Maugham chờ xe đẩy ngang qua phòng khách sạn để với tay nhấc một ly trà lấp lánh hoa văn tinh xảo, trước khi thưởng thức những tin nóng hổi đầu tiên của tờ báo sáng về một vụ bạo động mới của người Ấn chống lại sự áp bức của Công ty Đông Ấn Anh.

Người Ấn mới chỉ biết đến trà từ giữa thế kỷ XIX và bắt đầu phổ biến thói quen uống trà từ những năm đầu thế kỷ XX, kể từ sau khi Công ty Đông Ấn Anh thiết lập những nông trại chè đầu tiên trên đất thuộc địa. Tuy nhiên, chỉ chưa đầy một thế kỷ, Ấn Độ đã là một trong những quốc gia có sản lượng chè lớn nhất thế giới, ở đó, 70% số chè sản xuất ra đã được chính dân Ấn dùng, khiến Ấn Độ rơi vào top 5 quốc gia tiêu thụ trà nhiều nhất thế giới.

Hễ cứ đến Kolkata, chỉ cần ra ven bờ sông Hoogly (một khúc sông Hằng cắt ngang qua thành phố Kolkata) thì sẽ thấy ngay khúc chân cầu có nhiều xe trà sữa. Trà không đựng trong ly thủy tinh hay tách sứ, cốc giấy mà được rót vào thố đất nung rẻ tiền, loại sử dụng một lần. Tách méo xẹo vì nó làm bằng đất. Trà nóng hôi hổi, thơm lừng mùi… gia vị. Đồ ăn Ấn, bạn nhai mãi trong miệng đến cả triệu lần cũng không thể biết chính xác rằng nó tổng hòa từ những món gì. Thì đây tách trà ngon lành này ngoài vị trà đen, sữa tươi, còn có cả đinh hương, bạch đậu khấu, lá bạc hà, gừng tươi, quế, hồi, hạt thì là, đôi khi cả ớt và tiêu giã nhuyễn nữa. Trà gia vị đặc trưng của người Ấn là như thế, gọi là Masala Chai.

Người ta chế trà bằng cách nấu tất cả các loại gia vị và cả túi trà lọc trong một cái nồi, bỏ sữa tươi sau cùng, xong lọc trà qua một cái rây để đổ vào tách. Tùy từng vùng miền hoặc sở thích riêng mà người bán sẽ thêm bớt các loại gia vị, nhưng cơ bản thì thế nào cũng phải có bạch đậu khấu, gừng, quế, hồi và đinh hương. Kể vậy là độc giả đủ thấy ngát hương lên rồi.

Masala Chai thường chỉ đựng trong tách nhỏ xíu, chứ không phải loại cốc nhựa to đại tướng, nên khi uống mà phàm tục tới mức cạn một hơi hết ngay thì một là bị bỏng miệng, hai là tần ngần ngồi nhòm người khác “thưởng trà”. Masala Chai luôn được uống nóng, dù đông cũng như hè và phải rót vào một tách đất nung có màu gạch non từa tựa màu trà. Nhấp ngụm đầu tiên, Masala nóng bỏng môi và đẩy đưa vị trà đen thơm dịu. Ngụm thứ hai mới chợt nhận ra nét béo ngậy của sữa trâu tươi đang dậy lên cùng mùi hương đinh hương và bạch đậu khấu. Và ngụm nữa, ngụm nữa… một thoáng cay dịu nhẹ mà ấm áp của quế và gừng đang từ từ lan tỏa cùng sự kinh ngạc tột độ của vị giác...

Phàm đã trót một lần thử Masala Chai thì khi về nước, trong lòng người lữ khách thế nào cũng quặn lên nỗi nhớ khôn tả những tách trà đất nung. Những xe đẩy dọc ngang phố nghèo, người bán lúc vãn khách ngồi thụp bên cạnh mà đun đun nấu nấu món trà mưu sinh trong một chiếc nồi nhôm móp méo, trên chiếc bếp gas du lịch rỉ ngoét. Những con người lam lũ đang lầm lũi trên đường, giữa chừng bận rộn mà có đôi phút thảnh thơi thì hẳn phải tỉnh người nhờ một tách trà gia vị. Năng lượng tinh thần từ một tách trà đất nung tầm thường ấy dường sản sinh ra bao thế hệ Mahatma Gandhi, Tagor, Osho… và dài nữa những cái tên vẫn sống mãi cùng bình minh sông Hằng

Tách trà ngon lành ngoài vị trà đen, sữa tươi, còn có cả đinh hương, bạch đậu khấu, lá bạc hà, gừng tươi, quế, hồi, hạt thì là, đôi khi cả ớt và tiêu giã nhuyễn nữa. Trà gia vị đặc trưng của người Ấn là như thế, gọi là Masala Chai.