Điều phối viên khủng hoảng Liên Hợp Quốc Jonathan Veitch cho biết đường băng trên hòn đảo chính của Tonga "đã được dọn sạch nhưng chưa đi vào hoạt động". Ông thêm rằng các chuyến bay từ Australia và New Zealand có thể đến từ ngày 20/1.

Suốt nhiều ngày qua, Australia và New Zealand đã sẵn sàng điều động máy bay vận tải quân sự C-35 mang vật tư cứu trợ, nhưng bị trì hoãn vì đường băng chưa được xử lý xong. Chính quyền địa phương mỗi ngày chỉ có thể dọn khoảng 100 - 200 m.

Núi lửa Tonga-Hunga Ha'apai phun trào cuối tuần trước gây ra sóng thần xé toạc Tonga, làm hư hại nhiều nhà cửa và gây lũ lụt trên diện rộng. Chính quyền Tonga gọi trận động đất, sóng thần là "thảm họa chưa từng có" và cho biết những con sóng cao tới 15 m đã phá hủy hầu hết mọi ngôi nhà ở một số hòn đảo xa xôi.

Đường băng tại sân bay Fua'amotu ở Nuku'alofa, Tonga ngày 18/1. Ảnh:Maxar

Hầu như toàn bộ 100.000 dân số Tonga đều bị ảnh hưởng. Đánh giá sơ bộ cho thấy thiếu nước uống hiện là vấn đề cấp bách ở quốc gia này.

"Nguồn cung cấp nước trên khắp Tonga bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tro bụi núi lửa và nước biển mặn sau sóng thần", Katie Greenwood, thành viên Liên đoàn Chữ thập đỏ và Lưỡi liềm đỏ quốc tế, nói.

Bà lo ngại Tonga sẽ đối mặt "rất nhiều rủi ro từ dịch bệnh như dịch tả và tiêu chảy" sau thảm họa kép.

Bộ Ngoại giao New Zealand hôm nay cho biết tuyến cáp dưới biển kết nối Tonga với phần còn lại của thế giới sẽ cần ít nhất một tháng để sửa chữa.

Tonga đã bị cô lập kể từ sau khi núi lửa phun trào ngày 15/1, làm đứt hai đoạn cáp. Những thông tin liên lạc ít ỏi được thực hiện thông qua một vài điện thoại vệ tinh, chủ yếu của đại sứ quán nước ngoài ở thủ đô Nuku'alofa.

Nhà khai thác viễn thông Digicel, công ty đang cố khôi phục dịch vụ 2G ở Tonga, cho biết liên lạc quốc tế vẫn cần thêm thời gian để kết nối lại.

Australia và New Zealand đang cố gắng gửi đồ cứu trợ choTonga bằng đường biển, dự kiến cập bến vào ngày 21/1. Các con tàu mang theo nước ngọt, máy khử muối với công suất 70.000 lít mỗi ngày, nhân viên thủy văn và thợ lặn để khảo sát các tuyến vận chuyển.

Trung Quốc cũng cho biết sẽ gửi nguồn viện trợ nước, thực phẩm và thiết bị cứu trợ thảm họa tới Tonga.

"Thật buồn khi biết rằng ngoài nước uống, chúng tôi dường như sẽ sớm đối mặt với cả tình trạng thiếu lương thực", Fatafehi Fakafanua, chủ tịch quốc hội Tonga, nói.

Liên Hợp Quốc dự kiến mở chiến dịch cứu trợ Tonga bằng các chuyến bay tiếp tế, nhưng sẽ không cử nhân viên đến quốc đảo để ngăn Covid-19 lây lan. Tonga hiện sạch bóng nCoV.