Những ai sinh ra và lớn lên ở các miền quê chắc chắn không còn xa lạ với cây mơ lông. Loại cây này vốn leo ở bờ rào, bờ bụi, phát triển xanh tốt.

Theo tìm hiểu, mơ lông còn có tên gọi khác là mơ tam thể, mơ leo, lá thúi địch … thuộc họ cà phê và có tên khoa học là Paederia tomentosa. Lá mơ lông có hình trứng, một đầu nhọn, mọc đối xứng. Phía mặt trên lá cây có màu xanh, phía dưới có màu tím nhạt, phía giữa của lá có 1 đường gân to nổi rõ và toàn bộ lá được bao phủ bởi lớp lông mịn. 

Người ta chọn những lá ngon nhất để băm nhỏ rán trứng, xào, ăn kèm với thịt chó. Mấy năm nay, lá mơ lông thành đặc sản mang lại giá trị kinh tế, vì thế nhiều người mang về trồng trong vườn nhà để kiếm thêm thu nhập.

Tận dụng bãi đất trống cạnh mương nước, bà Nguyễn Thị Mua (86 tuổi) làm giàn tre kiên cố để cây lá mơ leo khỏe, mọc nhiều nhánh và phát triển đồng đều. Đến nay, bà đã gắn bó với những giàn lá mơ hơn 10 năm. Từ việc hái lá mơ bán, mỗi năm bà Mua có thêm nguồn thu nhập khoảng 3-5 triệu đồng.

Mùa nắng là lúc lá mơ tươi tốt nhất, chỉ cần chăm tưới nước thì cây sẽ sống khoẻ, cho lá nhiều và đẹp. Từ khi trồng đến khi thu hoạch khoảng 3 tháng, từ đó về sau, khi cây tàn thì cắt cành để cây nứt ra những cành mới. 

Trên thị trường, lá mơ lông được đóng gói trong túi zip và bán sỉ với giá 40.000 đồng/kg. Có những thời điểm lá mơ được mua với giá lên tới 60.000 đồng/kg. Trên sàn thương mại điện tử, rau mơ lông được trồng hữu cơ, đóng gói cẩn thận còn được bán với giá từ 100.000-150.000 đồng/kg.

Tại nhiều nhà hàng, quán ăn ở Hà Nội, lá mơ lông được sử dụng như một nguyên liệu cho nhiều món ăn, làm rau sống ăn kèm với các món rau khác hay để rán trứng, làm bánh...

Lá mơ có nhiều công dụng đối với sức khoẻ. Loại thảo mộc này có đặc tính kháng virus, chống tiêu chảy, chống ung thư, chống ho và chống viêm.

Phần lớn thành phần hóa học của cây lá mơ nằm ở phần lá. Những thành phần này bao gồm: sitosterol, carbohydrate, iridoid glycoside, alkaloid, axit ascorbic, β-sitosterol, axit amin, stigmasterol, flavonoid, dầu dễ bay hơi và axit galacturonic. Hầu như tất cả các bộ phận của cây lá mơ bao gồm rễ, thân, lá, quả và hạt đều được sử dụng để hỗ trợ nhiều vấn đề sức khỏe.

Theo y học cổ truyền, lá mơ có vị đắng, tính mát. Lá mơ thường được sử dụng để chữa các chứng phong thấp, đau nhức, đau bụng, kiết lỵ, phù thũng, đầy bụng, ho đàm, viêm phế quản, chậm tiêu, trẻ nhỏ suy dinh dưỡng (cam tích, gan, lách sưng to, trúng độc, thoát giang (sa trực tràng), mụn nhọt mọc ở lưng,...

Những bài thuốc từ lá mơ lông:

Trị kiết lị giai đoạn khởi phát: Khi bị lỵ, người bệnh đi đại tiện nhiều lần, phân lẫn máu và chất nhầy. Nếu kèm sốt thì lấy một nắm lá mơ thái nhỏ, đập một quả trứng gà, trộn đều. Bọc hỗn hợp này bằng lá chuối, đem nướng chín. Ăn ngày ba lần, liên tục vài ngày sẽ khỏi.

Trị lị do đại tràng tích nhiệt: Lá mơ 20g, lá phèn đen 20g, rửa sạch, dội qua nước sôi để ráo, giã nát, vắt lấy nước cốt uống 2 - 3 lần.

Trị chứng sôi bụng, ăn khó tiêu: Lấy một nắm lá mơ tươi, rửa sạch, ăn kèm với cơm như rau hoặc giã nát lấy nước uống. Ăn, uống liền trong 2 - 3 ngày sẽ có kết quả.

Trị tiêu chảy do nóng: Khi bị tiêu chảy do nhiệt với các biểu hiện phân khẳm, nước tiểu vàng, bụng quặn đau, đầy hơi, khát nước nhiều, hậu môn nóng rát, dùng 16g lá mơ, 8g nụ sim sắc với 500ml nước lấy 200ml. Chia uống hai lần trong ngày.

Trị đau dạ dày: Lấy 20 - 30g lá mơ rửa sạch, giã nát lấy nước uống mỗi ngày một lần. Kiên trì dùng sẽ có hiệu quả chữa đau dạ dày rất tốt.

Trị đại tiện thất thường, tiêu chảy phân lổn nhổn: Lá mơ lông (30g) thái nhuyễn, trộn với một quả trứng gà, thêm vài hạt muối, đánh đều, dàn mỏng trên lá chuối, gói lại rồi lót thêm một lần lá chuối, đặt trên chảo, rang hoặc nướng cho chín, đến khi thấy lá chuối dưới sém vào lá gói, lót thêm lá, lật trên xuống dưới như đúc chả trứng cho chín mà ăn (không dùng mỡ). Ăn ngày 2 lần, trong 3 ngày liền là khỏi.

Trị giun kim và giun đũa: Lá mơ lông giã nhỏ, cho tí muối ăn sống hoặc vắt lấy nước uống, uống liền 3 buổi sáng vào lúc đói thì giun ra.