Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 22/10 lần đầu đề cập đến khả năng thành lập liên minh quân sự Nga - Trung trong một cuộc họp với các chuyên gia trong và ngoài nước. Putin cho biết dù Nga không cần liên minh quân sự với Trung Quốc song "điều đó hoàn toàn có thể xảy ra về lý thuyết", khiến nhiều người băn khoăn về ý nghĩa của tuyên bố.

Dmitri Trenin, Giám đốc Trung tâm Carnegie Moskva, ngày 17/12 nhận định Putin đề cập đến liên minh quân sự với Trung Quốc nhằm gửi tín hiệu tới Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden rằng Washington không nên gia tăng căng thẳng với Moskva và Bắc Kinh.

"Mặc dù Nga và Trung Quốc nhiều khả năng không lập bất cứ liên minh quân sự nào, Putin muốn phát thông điệp rằng Mỹ nên hiểu rằng điều đó vẫn có thể xảy ra và họ nên thận trọng hơn trong quan hệ với Nga và Trung Quốc", Trenin nói.

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại Câu lạc bộ Thảo luận Valdai, ngày 22/10. Ảnh: RIA Novosti.

Cơ hội Mỹ cải thiện quan hệ với Nga và Trung Quốc dưới thời chính quyền Biden sắp tới là thấp. Tổng thống đắc cử Mỹ đã đưa ra quan điểm cứng rắn về các vấn đề mà Tổng thống Donald Trump tránh đề cập, đồng thời sẽ "tiếp tục các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Nga vì nhiều lý do". Washington sẽ yêu cầu Moskva nhượng bộ nhiều để đổi lấy việc dỡ bỏ trừng phạt, Trenin nhận định.

Theo chuyên gia này, bất chấp tuyên bố của Putin, việc Nga và Trung Quốc thành lập liên minh quân sự là rất khó xảy ra, do Moskva vẫn theo đuổi mục tiêu chính là "một tay chơi độc lập".

"Nếu căng thẳng Mỹ - Trung ngày càng gia tăng và chia thế giới thành hai phe rõ rệt, Nga có thể không còn lựa chọn nào ngoài nhập phe do Trung Quốc dẫn đầu và lập tức phải xuống chiếu dưới", Trenin nói. "Kịch bản này hoàn toàn bất lợi cho Nga".

Nếu Biden hạ nhiệt căng thẳng Mỹ - Trung, Nga sẽ rơi vào tình thế khó khăn khi tình trạng quan hệ lạnh nhạt với Mỹ và châu Âu sẽ tiếp tục. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ cân nhắc kỹ trước khi tăng cường quan hệ với một nước Nga đang đối mặt với các lệnh trừng phạt của phương Tây. "Nga sẽ phải đưa ra những quyết định khó khăn về địa chính trị và chính sách kinh tế", Trenin nói,

Sau khi giải quyết tranh chấp biên giới kéo dài ở Viễn Đông, Nga và Trung Quốc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Trenin nhận định Biden coi mối quan hệ Nga - Trung là "không tự nhiên và không vững chắc". "Tổng thống đắc cử Mỹ cho rằng Trung Quốc không đánh giá cao Nga và chỉ lợi dụng nước này để thu về lợi ích cho mình", Trenin nói.

Chuyên gia này dự đoán nếu quan hệ Mỹ - Trung và Mỹ - Nga tiếp tục xấu đi, một cuộc chạy đua vũ trang ở châu Á có thể nổ ra và liên quan đến tên lửa. "Mỹ muốn duy trì ưu thế quân sự của mình trước Nga và Trung Quốc. Mỹ chỉ dừng phát triển tên lửa tầm ngắn và tầm trung để dùng trong khu vực này chỉ khi Trung Quốc nhượng bộ một số vấn đề", Trenin nói.