Tờ Asahi của Nhật hôm qua tiết lộ các tàu khu trục thế hệ mới trang bị lá chắn tên lửa Aegis sẽ tiêu tốn ít nhất 8,3 tỷ USD, gấp đôi hệ thống Aegis Ashore đặt trên mặt đất bị Tokyo hủy bỏ vì vấn đề tài chính và kỹ thuật hồi giữa năm ngoái. Các thành viên nội các Nhật Bản có thể phải đối mặt với nhiều câu hỏi về mức chi phí này trong phiên chất vấn tại quốc hội.

Tàu khu trục JS Maya diễn tập trên Biển Philippines hôm 16/5. Ảnh: US Navy.

Nguồn tin giấu tên am hiểu vấn đề tiết lộ Nhật Bản sẽ phải đầu tư số tiền gấp đôi và chờ thêm 3 năm so với dự án Aegis Ashore để triển khai các tàu chiến trang bị hệ thống lá chắn Aegis. Nguyên nhân bắt nguồn từ chi phí đóng mới và bảo dưỡng tàu chiến suốt vòng đời, cũng như ngân sách đào tạo và bảo đảm thủy thủ đoàn vận hành chúng.

Con số này có thể tăng cao hơn nữa vì Nhật Bản cần đóng thêm 6 tàu chiến trang bị hệ thống Aegis để bảo đảm luôn có ít nhất hai chiếc tuần tra trên biển, thay vì chỉ cần hai hệ thống Aegis Ashore cố định trên mặt đất.

Cựu bộ trưởng quốc phòng Taro Kono hồi tháng 6 năm ngoái thông báo Nhật Bản gặp khó khăn về tài chính, cũng như một số vấn đề kỹ thuật trong quá trình nghiên cứu triển khai hệ thống Aegis Ashore. Hai khu vực dự kiến đặt tổ hợp Aegis Ashore ở tỉnh miền bắc Akita và tỉnh miền nam Yamaguchi cũng gặp sự phản đối từ cư dân địa phương, do lo ngại tầng đẩy tên lửa có thể rơi xuống khu vực có người ở.

Tokyo hiện sở hữu 8 tổ hợp Aegis trên các khu trục hạm lớp Kongo, Atago và Maya tối tân. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của hải quân Trung Quốc buộc Nhật phân tán hạm đội tàu chiến trên biển, gây suy giảm khả năng bảo vệ đất liền trước mối đe dọa từ tên lửa Triều Tiên.

Điều đó khiến Nhật Bản hồi năm 2018 thông báo kế hoạch triển khai hai hệ thống Aegis Ashore do Mỹ sản xuất. Phiên bản mặt đất sử dụng radar mạnh hơn biến thể trên tàu chiến, cho phép Tokyo tăng cường năng lực cảnh giới và đánh chặn, giảm tải cho đội chiến hạm trang bị hệ thống Aegis. Hai hệ thống Aegis Ashore dự kiến tiêu tốn 4,1 tỷ USD để vận hành và bảo dưỡng trong 30 năm.

Bộ Quốc phòng Nhật Bản hồi năm 2019 bị chỉ trích sau khi thừa nhận đã sử dụng dữ liệu sai lệch từ ứng dụng Google Earth để chọn địa điểm triển khai các tổ hợp Aegis Ashore. Giới chức quân sự Nhật đưa ra 19 địa điểm bố trí tốt nhất, nhưng sau đó cho rằng chúng không thích hợp bởi các ngọn núi gần đó có thể chặn tín hiệu radar và giảm hiệu quả trong phát hiện tên lửa đang bay đến.