ảnh minh họa

Hành vi tạo cho con trẻ thói quen đổ thừa

Không hề có giáo trình nhưng hầu như phụ huynh trong các gia đình Việt đều có chung một bài bản này: Ngay từ lúc vừa chập chững biết đi mỗi khi té ngã trẻ thường không tự đứng dậy mà lăn ra khóc lóc, ăn vạ. Thay vì phải nói cho trẻ biết do trẻ đi đứng không cẩn thận nên vấp ngã, đáng lẽ phải phân tích cho trẻ thấy cái bàn (hay ngạch cửa hoặc sàn nhà) nó đứng yên một chỗ, nó không thể đụng em mà chính em là người đụng nó và dặn trẻ nên cẩn thận hơn thì phụ huynh lại dỗ dành con bằng cách “đánh” cái nền nhà hoặc đập vào ngạch cửa, cạnh bàn: “Tại mày làm em té đau nè! Cho mày chết…”.

Trường hợp thường gặp nữa là khi nghe trẻ khóc,thay vì hỏi “con bị làm sao” để giúp trẻ giải quyết vấn đề thì phụ huynh lại hỏi “ai ghẹo con vậy?”. Rồi để vuốt ve trẻ, phụ huynh còn giả vờ mắng một ai đó đang ở bên cạnh: “Chị ghẹo em à, “chết dầm” chị nhé!”v.v…

Hành vi này cứ lập đi lập lại, tạo cho trẻ thói quen đổ thừa. Sau này, lớn lên, trẻ trở thành người sống không có trách nhiệm, không bao giờ nhìn nhận khuyết điểm của mình, luôn đổ thừa cho hoàn cảnh khách quan hoặc đẩy trách nhiệm, đổ lỗi sang cho người khác. Đổ thừa đã trở thành một tính cách phổ biến trong thực tế, xảy ra hằng ngày ngay trước mắt chúng ta, có lẽ cũng từ cách giáo dục này mà ra.
Giáo dục bằng cách dọa dẫm

Những hình ảnh mà phụ huynh trong các gia đình Việt thường đem ra hù dọa trẻ con được nghe thấy nhiều nhất là: con ma lè, ông kẹ, ông Ba bị… Đó là những nhân vật chỉ có trong trí tưởng tượng, ngay cả người lớn còn chưa từng thấy, nhưng cái cách làm ra vẽ nghiêm trọng, khủng khiếp của phụ huynh sẽ hình thành tâm lý bất an, sợ hãi trong trẻ. Sự sợ hãi cùng với trí tưởng tượng non nớt sẽ triệt tiêu lòng dũng cảm, ý chí kiên cường và sự tự tin khi trẻ lớn lên.

Nguy hiểm hơn, nhiều gia đình còn dọa trẻ bằng hình ảnh bác sĩ, chú công an, ông già là những người mà việc làm của họ rất cao cả, mang lại lợi ích cho xã hội, là người rất thương con nít và được mọi người kính trọng yêu quý.

Tới tuổi đi học, trẻ thường bị dọa: học dốt sẽ đi bán vé số, quét rác… lập tức trẻ sẽ đánh đồng những người làm nghề bán vé số, quét rác là người dốt. Hành vi này làm trẻ có cái nhìn không đúng về nghề nghiệp, về lao động trí óc và lao động chân tay.

Tóm lại, giáo dục bằng cách dọa dẫm sẽ làm lệch lạc nhận thức của trẻ, biến trẻ thành người nhút nhát, thiếu tự tin trong cuộc sống.

So sánh trẻ với những trẻ khác

Sự so sánh có hai xu hướng. Một là bạn luôn luôn chê bai trẻ nhà mình không bằng trẻ khác. Sự so sánh này sẽ làm cho trẻ cảm thấy bị tổn thương, cảm thấy mình tồi tệ, thua kém người khác. Từ đó hình thành trong trẻ lòng tự ti, mặc cảm và oán hận.

Hai là ngược lại, theo kiểu so sánh cho thấy con bạn vượt trội so với các trẻ khác. Sự so sánh này làm cho trẻ trở nên kiêu căng, tự phụ, cho rằng mình là thần đồng hay siêu sao.

Trên đây là những lỗi phổ biến đã có trong dân gian từ lâu vẫn chưa được triệt để xóa bỏ. Xã hội phát triển, môi trường, cuộc sống thay đổi, thiết nghĩ các bậc cha mẹ cần có cái nhìn thấu suốt, mạnh dạn thay đổi những quan niệm giáo dục không còn phù hợp để kiến tạo cho con em chúng ta một tương lai tốt đẹp.