Các quan chức Ukraine cho biết các đợt tập kích của Nga nhằm vào hạ tầng năng lượng nước này không diễn ra trên diện rộng như mùa đông 2022-2023, song gây ra thiệt hại nặng hơn. Họ nhận định mục đích của các trận tập kích này là gây tổn thất không thể khắc phục cho hạ tầng năng lượng Ukraine.

Nga ngày 22-29/3 tấn công 7 nhà máy nhiệt điện, tất cả đều không nằm ở tỉnh Kiev, nơi Ukraine đã xây dựng lưới phòng không mạnh mẽ. Tên lửa Nga cũng đánh trúng hai nhà máy thủy điện Ukraine, trong đó có Nhà máy thủy điện Dnieper.

Ukraine chưa công bố thông tin về mức độ thiệt hại ở các nhà máy điện bị Nga tập kích. Một số quan chức Ukraine cho biết một số nhà máy, trong đó cơ sở ở tỉnh Kharkov giáp với Nga, bị phá hủy gần như hoàn toàn.

Công nhân dọn dẹp sau khi Nga tập kích nhà máy điện của Ukraine ngày 1/4. Ảnh: AP

"Mục tiêu của chúng tôi là khôi phục sản lượng điện nhiều nhất có thể vào tháng 10", Maxim Timchenko, giám đốc điều hành của công ty điện lực lớn nhất Ukraine DTEK, cho biết.

Sản lượng điện của DTEK sụt giảm khoảng 80% sau loạt trận tập kích của Nga vào cuối tháng 3. Hiện 5 nhà máy nhiệt điện thuộc DTEK đã phải dừng hoạt động.

Timchenko nói DTEK đang có kế hoạch đưa một số nhà máy điện và trạm biến áp chưa bị phá hủy hoàn toàn trở lại hoạt động. Ông nhận định ít nhất 50% cơ sở bị hư hỏng có thể kết nối trở lại với lưới điện nếu Nga không tập kích thêm.

Trong chiến dịch tập kích quy mô lớn vào mùa đông năm ngoái, Nga nhắm vào trạm chuyển tiếp và biến áp trên khắp Ukraine. Nhưng hiện nay, tên lửa Nga chỉ trút xuống những nhà máy điện ở một số vùng nhất định, nhằm "phá hủy chúng hoàn toàn vì không thể xây dựng lại những cơ sở này trong thời gian ngắn", theo Timchenko.

Maria Tsaturian, lãnh đạo bộ phận truyền thông công ty truyền tải điện Ukrenergo, cho biết lực lượng Nga "đang dùng lượng tên lửa tương tự đợt tập kích mùa đông 2022-2023 để tấn công 5-6 cơ sở năng lượng tại một tỉnh". "Họ đang cố gắng cắt nguồn cung điện của các khu công nghiệp và thành phố lớn", bà Tsaturian nói.

Các trạm biến áp nhỏ hơn do Ukrenergo vận hành có thể tránh được đòn tập kích nhờ được đặt trong các ụ bảo vệ. Tuy nhiên, gần như không thể xây ụ bảo vệ cho các nhà máy điện lớn, những cơ sở cần đến vài tháng hoặc vài năm để khôi phục nếu bị tập kích, bà Tsaturian thừa nhận.

Andriy Gerus, người đứng đầu ủy ban quốc hội Ukraine phụ trách năng lượng và dịch vụ công, cho biết điểm khác biệt chính giữa đợt tập kích lần này và mùa đông 2022-2023 là Nga đang sử dụng tên lửa đắt tiền.

Lực lượng Nga gần đây sử dụng tên lửa đạn đạo có giá tới 100 triệu USD một quả để tấn công nhà máy nhiệt điện than của Ukraine, trong khi Kiev chỉ có vài tổ hợp Patriot do Mỹ sản xuất có khả năng hạ chúng, Gerus nói.

Các nhà máy điện Ukraine bị Nga tập kích gần đây. Đồ họa: WP

Phát ngôn viên Tổng cục Tình báo Quân đội Ukraine (GUR) Andriy Cherniak cho biết Nga vẫn dùng máy bay không người lái (UAV) với số lượng lớn để tấn công các thành phần khác của hệ thống năng lượng, do đây là phương án tập kích rẻ hơn.

Cherniak ước tính Nga còn đủ tên lửa để mở một tới hai đợt tập kích quy mô lớn trong những tuần tới.

Genus cho hay thiệt hại từ loạt trận tập kích gần đây của Nga nhằm vào hạ tầng năng lượng Ukraine sẽ kéo dài hơn, nhưng cũng mang tính cục bộ hơn. Tác động từ điều này phần nào được giảm nhờ nhập khẩu lượng lớn điện từ EU, cũng như nỗ lực tăng cường điện tái tạo, kết hợp với thời tiết ấm áp hơn.

Theo Timchenko, năng lượng tái tạo có thể giúp nhiều hơn cho Ukraine về lâu dài. Các cơ sở điện gió và mặt trời của Ukraine nằm rải rác, khiến loạt trận tập kích của Nga khó làm chúng dừng hoạt động. "Tất cả chúng tôi đều phải nghĩ rằng sau mùa đông này sẽ là mùa đông khác", Timchenko nói. "Giải pháp là phân tán hệ thống phát điện".