Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) thuộc Lầu Năm Góc hôm 26/1 thông báo Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt hợp đồng tiềm năng trị giá 23 tỷ USD để cung cấp tối đa 40 tiêm kích đa năng F-16C/D Block 70, cùng phụ tùng, thiết bị kỹ thuật và hỗ trợ huấn luyện.

Trong hợp đồng này, Washington cũng đồng ý hiện đại hóa 79 máy bay F-16 trong biên chế của Ankara lên chuẩn F-16V hiện đại nhất thế giới. Mỹ còn cung cấp 401 tên lửa đối không tầm ngắn AIM-9X Block II, 952 tên lửa đối không tầm trung AIM-120C-8, hàng trăm tên lửa đối đất và bom dẫn đường, hệ thống tác chiến điện tử, thiết bị kiểm tra và bảo dưỡng cho phi đội F-16 Thổ Nhĩ Kỳ.

"Thương vụ sẽ hỗ trợ các mục tiêu chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia Mỹ, thông qua cải thiện năng lực không quân và hiệp đồng liên binh chủng của đồng minh trong NATO, vốn là động lực thúc đẩy ổn định kinh tế và chính trị tại châu Âu", thông cáo của DSCA có đoạn.

Tiêm kích F-16 Thổ Nhĩ Kỳ diễn tập tại Đức hồi năm 2023. Ảnh: Jetphotos

Giới chức Mỹ khẳng định hợp đồng sẽ cho phép Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng, hiện đại hóa phi đội F-16 trong bối cảnh những máy bay trong biên chế nước này sắp hết tuổi thọ vận hành. "Thổ Nhĩ Kỳ đã sở hữu máy bay F-16 và sẽ không gặp khó khăn nào trong quá trình tiếp nhận lô vũ khí mới. Thương vụ này sẽ không làm thay đổi cán cân quân sự trong khu vực", DSCA cho hay.

Thương vụ đã được thông báo cho quốc hội Mỹ, cơ quan sẽ có 15 ngày để quyết định có chặn hợp đồng hay không. Nếu không gặp sự phản đối từ quốc hội, thương vụ sẽ được trình lên Tổng thống Joe Biden ký phê duyệt.

Các quan chức Mỹ nhận định quốc hội sẽ không chặn thương vụ này, dù một số nghị sĩ vẫn chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ.

"Phê duyệt đề xuất mua F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ luôn gắn liền với quá trình nước này chấp nhận tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Đây không phải quyết định dễ dàng", nghị sĩ Ben Cardin, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cho hay. Đây là một trong 4 ủy ban quốc hội có quyền thông qua hoặc chặn các thương vụ bán vũ khí cho nước ngoài.

Washington duyệt thương vụ F-16 với Ankara một ngày sau khi Thổ Nhĩ Kỳ hoàn tất quá trình phê duyệt Thụy Điển vào NATO, chấm dứt nhiều tháng trì hoãn khiến một số đồng minh của nước này thất vọng.

Thổ Nhĩ Kỳ ban đầu đặt hàng hơn 100 tiêm kích tàng hình F-35A do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ chế tạo, nhưng bị loại khỏi dự án năm 2019 sau khi mua tổ hợp phòng không S-400 do Nga sản xuất.

Mỹ sau đó đề xuất bán tiêm kích F-16 để bù khoản tiền 1,4 tỷ USD mà Ankara đầu tư vào dự án F-35. Tuy nhiên, thương vụ bị một số lãnh đạo quốc hội Mỹ phản đối, liên quan tới việc Thổ Nhĩ Kỳ trì hoãn phê duyệt Thụy Điển vào NATO cũng như một số vấn đề khác.

Thổ Nhĩ Kỳ hiện là quốc gia sở hữu phi đội F-16 lớn thứ ba thế giới với 270 chiếc.