Lực lượng Nga ngày 17/2 tuyên bố đã kiểm soát hoàn toàn Avdeevka, thành trì chiến lược ở Donetsk mà họ đã dồn lực tấn công từ tháng 10/2023. Đây là thắng lợi lớn nhất mà quân đội Nga giành được kể từ khi kiểm soát thành phố Bakhmut hồi tháng 5/2023.

Chiến thắng này được cho là sẽ giúp Nga tăng đáng kể sĩ khí cho lực lượng, ngay trước thềm kỷ niệm hai năm chiến sự nổ ra ở Ukraine vào ngày 24/2. Đây cũng có thể là diễn biến mang tính bước ngoặt, góp phần thay đổi cục diện chiến trường, trong bối cảnh quân đội Ukraine ngày càng suy kiệt về lực lượng và khí tài, phải chuyển sang thế phòng ngự trên khắp chiến tuyến.

Avdeevka là đô thị có hơn 30.000 người sinh sống trước khi chiến sự nổ ra, nằm cách thủ phủ Donetsk của tỉnh cùng tên do Nga kiểm soát chỉ khoảng 24 km. Năm 2014, lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn đã tiến đánh Avdeevka và kiểm soát thành phố trong thời gian ngắn.

Sau khi quân đội Ukraine giành lại thành phố, họ đã biến Avdeevka thành một pháo đài với nhiều công trình phòng thủ vững chắc nhằm đối phó với lực lượng ly khai. Sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, Avdeevka trở thành một trong những mục tiêu trọng yếu mà Moskva quyết chiếm bằng được.

Moskva cuối năm ngoái dồn quân tấn công Avdeevka sau khi chiến dịch phản công quy mô lớn của Kiev thất bại. Sau hơn ba tháng giao tranh liên tục, dân số Avdeevka chỉ còn khoảng 1.000 người, chủ yếu sống trong hệ thống hầm ngầm, các quan chức thành phố cho biết.

"Avdeevka là khu vực tác chiến - chiến lược vững chắc nhất được Ukraine chuẩn bị cho nỗ lực phòng thủ dài hạn ở vùng Donbass. Các cứ điểm tại đây liên tục được gia cố suốt 10 năm qua, lãnh đạo Ukraine tin rằng Nga sẽ hứng chịu tổn thất nặng nề trong chiến dịch tiến công kéo dài", nhà phân tích Nga Kirill Strelnikov cho biết hôm 18/2.

Thành phố có giá trị lớn về mặt hậu cần và chiến lược đối với Nga. Bộ Quốc phòng Nga cho biết việc chiếm được Avdeevka sẽ đẩy tiền tuyến ra xa thành phố Donetsk hơn, khiến lực lượng Ukraine khó tiến hành các cuộc tập kích và phản công giành lại khu vực này hơn.

"Tiền tuyến sẽ chuyển dịch 10-15 km về phía tây, các đơn vị Ukraine cũng phải từ bỏ hàng loạt ngôi làng lân cận để tránh nguy cơ bị bao vây. Nga có thể nối lại tuyến đường sắt then chốt giữa thành phố Yasinovataya và thủ phủ Donetsk, cũng như xây dựng các điểm hỗ trợ quan trọng trên tuyến đường Volnovakha - Donetsk - Debaltsevo", Strelnikov cho hay.

Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, tuần trước thừa nhận Avdeevka không chỉ có ý nghĩa biểu tượng mà còn đóng vai trò chiến lược quan trọng với cục diện tại tỉnh Donetsk. "Đối phương sẽ có khả năng tạo lập hành lang hậu cần đến khu vực rộng lớn tại tiền tuyến", ông nói về kịch bản sau khi Nga chiếm được thành phố.

Việc kết thúc trận chiến Avdeevka cũng giúp Nga giải phóng một lượng lớn binh lực và khí tài để chuẩn bị cho những trận đánh tiếp theo. Giới phân tích Nga cho rằng thành phố này sẽ trở thành bàn đạp quan trọng để Nga đẩy quân về phía tây tỉnh Donetsk, do quân đội Ukraine không sở hữu phòng tuyến nào có quy mô tương tự cứ điểm tại Avdeevka.

Pháo phản lực Nga tập kích mục tiêu Ukraine trên hướng Lyman hôm 15/2. Ảnh: RIA Novosti

Trong cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc hôm 16/2, quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ cảnh báo loạt đô thị của Ukraine dọc tiền tuyến cũng có thể chịu chung số phận như Avdeevka nếu quốc hội Mỹ không nhanh chóng thông qua được khoản viện trợ hơn 60 tỷ USD cho Kiev. "Nếu không có ngân sách bổ sung, binh sĩ Ukraine ở nhiều khu vực sẽ cạn kiệt đạn dược và nhu yếu phẩm", người này cho hay.

Nhiều dấu hiệu cho thấy Nga đang tận dụng đà thắng ở Avdeevka để đẩy mạnh các mũi tiến công khác, trong bối cảnh lực lượng Ukraine rơi vào rối loạn khi vừa thay tư lệnh và đối mặt nguy cơ cạn kiệt nguồn hỗ trợ vũ khí từ phương Tây.

Phát ngôn viên quân đội Ukraine Dmytro Lykhoviy tối 18/2 thông báo các đơn vị Nga đang tấn công về phía tây Avdeevka, tập trung vào làng Lastochkyne cách thành phố 2 km, để giành thêm lợi thế.

Giao tranh dữ dội cũng đang nổ ra trên hướng Lyman - Kupyansk, Ivan Tymochko, chủ tịch Hội đồng Lính dự bị Lục quân Ukraine, cho hay. Đây là hai thành phố chiến lược về giao thông tại tỉnh Donetsk và Kharkov mà lực lượng Nga phải từ bỏ sau đợt phản công chớp nhoáng của quân đội Ukraine hồi tháng 9/2022.

"Nga có thể đã phát hiện điểm yếu của đối phương sau khi chiếm được Avdeevka. Những đơn vị tinh nhuệ nhất trong quân đội Ukraine đang kiệt sức sau hai năm tham chiến và nước này vừa thay tư lệnh quân đội, trong khi lực lượng ở tiền tuyến khan hiếm đạn dược và liên tục bị không kích bằng bom dẫn đường", cây bút Tim Lister viết trên CNN.

Các điểm nóng giao tranh tại vùng Donbass và tỉnh Kharkov. Đồ họa: RYV

Lực lượng Nga cũng có thể điều một số đơn vị từ Avdeevka đến tăng cường cho mũi tấn công ở ngoại ô Maryinka, thành trì quan trọng mà Kiev phải từ bỏ hồi tháng 12/2023. Ugledar, pháo đài then chốt trong phòng tuyến của Ukraine tại tây nam Donetsk, cũng đang chịu áp lực ngày càng lớn.

Mục tiêu tiếp theo của Moskva có khả năng là thành phố Chasov Yar nằm trên cao điểm án ngữ phía tây Bakhmut. Đây là địa điểm tập kết các lữ đoàn Ukraine tăng viện cho Bakhmut đầu năm ngoái, có khả năng uy hiếp những thành phố trọng yếu do Kiev kiểm soát gồm Kramatorsk và Konstantinovka.

Ukraine hiện vẫn kiểm soát gần một nửa tỉnh Donetsk và đang tìm cách xây dựng hệ thống cứ điểm mới ở những điểm cao phía bắc Avdeevka để kìm chân đối phương. "Lực lượng Nga có thể sẽ củng cố lại đội hình và không vội vã tiến công phòng tuyến này, nhưng vẫn đủ sức chiếm thêm một số ngôi làng ở ngoại ô thành phố", Lister nhận định.