Kể từ khi nội chiến bùng phát ở Syria năm 2011, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến hành hàng trăm cuộc tập kích nhằm vào các lực lượng thân Iran ở Syria, trong đó có nhóm Hezbollah, nhằm ngăn Tehran mở rộng ảnh hưởng trong khu vực. Israel coi Iran là "kình địch" ở Trung Đông và không muốn một đồng minh thân cận với Tehran củng cố vị thế ở Syria, quốc gia nằm ngay cạnh nước này.

Trong các cuộc tập kích này, IDF dường như cố gắng tránh gây thương vong cho thành viên Hezbollah, do lo ngại nhóm vũ trang có thể tung đòn đáp trả vào các làng mạc của Israel gần biên giới phía bắc, theo các nguồn thạo tin.

Nhưng từ khi xung đột Israel - Hamas nổ ra hôm 7/10, Tel Aviv đã từ bỏ "quy tắc bất thành văn" trên khi tấn công các mục tiêu có liên hệ với Iran ở Syria, một chỉ huy một liên minh ủng hộ chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad trong khu vực cho biết.

"Trước đây, họ thường bắn cảnh cáo rồi mới tấn công. Khi tập kích một chiếc xe tải, họ sẽ nhắm mục tiêu gần đó, để chúng tôi thoát ra ngoài rồi mới phóng tên lửa vào chiếc xe", chỉ huy này nói. "Giờ thì họ không kích với tần suất lớn và nguy hiểm hơn, nhắm vào hoạt động vận chuyển vũ khí và các hệ thống phòng không của Iran ở Syria. Họ ném bom trực tiếp xuống mục tiêu mà không phát tín hiệu cảnh cáo nữa".

Tiêm kích F-15I của Israel cất cánh từ căn cứ không quân Hatzerim hồi tháng 6/2022. Ảnh: Times of Israel

Từ khi chiến sự Gaza bùng phát, lực lượng Hezbollah ở Lebanon đã đẩy mạnh tập kích lãnh thổ Israel bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV), nhằm thể hiện sự ủng hộ với Hamas, đồng minh trong "trục kháng chiến" chống Israel ở Trung Đông. Động thái của nhóm vũ trang khiến Tel Aviv "bớt kiềm chế và thận trọng" trong việc gây ra thiệt hại lớn cho Hezbollah, theo chỉ huy giấu tên.

Tính từ ngày 7/10, khoảng 19 thành viên Hezbollah ở Syria đã thiệt mạng do trúng đòn không kích của IDF, nhiều gấp đôi tổng thương vong của nhóm tại quốc gia này trong 9 tháng trước đó. Hơn 130 tay súng Hezbollah ở Lebanon cũng đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công đáp trả của quân đội Israel trong 3 tháng cuối năm 2023.

Ba nguồn tin an ninh tại Lebanon hôm 8/1 cho biết Wissam al-Tawil, phó chỉ huy một đơn vị thuộc lực lượng đặc nhiệm Radwan tinh nhuệ của Hezbollah, đã bị giết trong đòn không kích nhắm vào xe của ông ở miền nam Lebanon, cách biên giới Israel khoảng 6 km. Đây là một trong những chỉ huy cấp cao nhất của Hezbollah bị hạ sát trong các chiến dịch tấn công của Israel gần đây.

Bộ Quốc phòng Israel chưa bình luận về các thông tin. Một quan chức quốc phòng giấu tên của nước này xác nhận Israel thay đổi chiến thuật không kích Hezbollah, nhằm trả đũa các động thái leo thang quân sự của nhóm sau sự kiện ngày 7/10.

Ngoài Hezbollah, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tại Syria cũng đang bị quân đội Israel tăng cường tấn công. Đầu tháng 12 năm ngoái, hai sĩ quan IRGC đã thiệt mạng sau cuộc không kích của IDF nhằm vào một số vị trí tại khu vực lân cận thủ đô Syria.

Đến cuối tháng, một cuộc không kích khác của Israel vào Damascus đã khiến trung tướng Sayyed Razi Mousavi, quan chức IRGC phụ trách giám sát hoạt động hợp tác quân sự giữa Iran và Syria, tử vong.

"Ông Mousavi sẽ không bị sát hại nếu sự kiện ngày 7/10 chưa từng xảy ra", một nguồn tin có liên hệ với nhóm Hezbollah ở Syria nhận định.

Sân bay Aleppo, Syria tháng 2/2023. Ảnh: Reuters

Israel cũng đang đẩy mạnh tấn công vào các mục tiêu của quân đội chính phủ Syria. IDF tháng trước phóng tên lửa vào một căn cứ không quân lớn của Syria tại miền nam nước này, gây ra "thiệt hại về vật chất", theo một quan chức Syria giấu tên.

Trước đó một tháng, một hệ thống phòng không của Syria ở miền nam đã đã bị quân đội Israel nhắm mục tiêu, song không rõ thiệt hại cụ thể. Các sân bay ở thủ đô Damascus và tỉnh Aleppo gần đây cũng thường xuyên phải ngừng hoạt động do liên tục bị IDF tập kích.

"Israel muốn cảnh cáo Tổng thống Assad rằng nếu Damascus tiếp tục cho phép Iran, Hezbollah vận chuyển vũ khí và củng cố lực lượng ở đây, họ sẽ cắt đứt huyết mạch của Syria và đẩy nước này vào tình thế khó khăn", một nguồn tin tình báo giấu tên cho biết.

Dù vậy, Israel nhiều lần tuyên bố nước này không có kế hoạch mở mặt trận mới với Hezbollah hay Syria, mà chỉ muốn tập trung cho chiến dịch ở Dải Gaza. Nhóm vũ trang ở Lebanon và chính quyền Tổng thống Assdad được cho là cũng không có ý định leo thang xung đột với Tel Aviv.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant ngày 8/1 cảnh báo nước này sẵn sàng đối đầu với Hezbollah nếu thực sự cần thiết, sau khi nhóm vũ trang phóng hơn 60 quả rocket vào một trạm radar của quân đội Israel tại miền bắc Israel trước đó hai ngày.

Vị trí Israel, Lebanon và Syria. Đồ họa: AFP