Tổ chức tư vấn Sáng kiến Thăm dò Biển Đông có trụ sở ở Bắc Kinh chuyên theo dõi hoạt động hải quân Mỹ hồi đầu tuần cho biết nhóm tác chiến tàu đổ bộ Makin Island và USS Somerset tiến vào Biển Đông từ ngày 6/12, trùng với thời điểm quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Christopher Miller tới thăm Indonesia, Philippines.

Theo đó, tàu sân bay trực thăng USS Makin Island vào Biển Đông từ phía bắc, qua đảo Đài Loan, trong khi tàu USS Somerset đi qua Philippines để vào khu vực. Hải quân Mỹ không đưa ra thông báo chính thức nào về hoạt động của hai tàu chiến này.

Trang tin js7tv của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) sau đó đưa tin ba chiến hạm nước này tập trận bắn đạn thật ở địa điểm "không xác định" tại Biển Đông hôm 7/12, một ngày sau khi hai tàu đổ bộ Mỹ vào vùng biển này.

Các quan chức hải quân Mỹ giấu tên ngày 9/12 cho hay các tàu hộ vệ của Trung Quốc tập trận cách chiến hạm Mỹ hàng trăm km. Makin Island và Somerset chưa gặp phải "bất cứ hành vi thiếu an toàn hay thiếu chuyên nghiệp từ tàu Trung Quốc trên Biển Đông".

Makin Island, Somerset cùng USS San Diego rời Bờ Tây nước Mỹ hồi tháng 10 để hoàn thành đợt diễn tập chứng nhận cuối cùng trước khi triển khai trong đơn vị thủy quân lục chiến viễn chinh số 15 (MEU 15).

Dù nhóm tác chiến đổ bộ Makin Island và MEU 15 đã hoàn thành đợt chứng nhận từ giữa tháng 11 và đi về hướng tây để tới Biển Đông, hải quân Mỹ chưa thông báo các đơn vị này được triển khai làm nhiệm vụ quốc gia.

Tàu sân bay trực thăng Makin Island hoạt động tại tây Thái Bình Dương, ngày 20/4. Ảnh: US Navy.

"Nhóm tác chiến đổ bộ Makin Island và đơn vị thủy quân lục chiến Viễn chinh 15 đang dưới quyền phụ trách của Hạm đội 7 Mỹ. Các lực lượng Mỹ thường xuyên hoạt động trong khu vực, bao gồm Biển Đông, trong hơn một thế kỷ qua, như một cam kết với ổn định khu vực cùng một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở", phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ Myers Vasquez cho biết.

Vasquez khẳng định hoạt động của chiến hạm Mỹ "phù hợp với luật pháp quốc tế" và cho thấy Mỹ sẽ hoạt động tại bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Hải quân Mỹ cho biết nhóm tác chiến đổ bộ và đơn vị thủy quân lục chiến viễn chinh "đang triển khai các hoạt động thường lệ", song không cung cấp thông tin chi tiết.

Mỹ nhiều lần cho chiến hạm đi qua và diễn tập trên khu vực Biển Đông, đồng thời khuyến khích cách đồng minh và đối tác tham gia hoạt động tuần tra tự do hàng hải trong khu vực.

Tàu sân bay trực thăng Makin Island là chiến hạm mới nhất thuộc lớp Wasp, được biên chế tháng 10/2009. Makin Island dài 257 m, rộng 32 m, lượng giãn nước hơn 41.000 tấn và có thể mang tối đa 30 máy bay tùy nhiệm vụ.

Somerset thuộc lớp tàu vận tải đổ bộ San Antonio, được biên chế tháng 3/2014. Chiến hạm dài 208,5 m, rộng 31,9 m, lượng giãn nước 25.000 tấn, có thể chở theo 699 binh sĩ, 4 trực thăng CH-46 hoặc hai trực thăng MV-22, hai tàu đổ bộ đệm khí hoặc hoặc một thuyền đổ bộ đa năng.