"Vụ đánh chìm tàu sân bay Sao Paulo có kiểm soát và được lên kế hoạch trước đã diễn ra chiều 3/2 trên Đại Tây Dương, ở khu vực có độ sâu 5.000 m, nằm cách bờ biển Brazil khoảng 350 km", hải quân Brazil ra thông cáo cho biết.

Quan chức quốc phòng Brazil khẳng định chiến hạm Sao Paulo được đánh chìm ở "khu vực an toàn nhất", nhưng các nhà hoạt động môi trường chỉ trích quyết định này, cho rằng tàu sân bay loại biên chứa nhiều tấn amiăng, kim loại nặng và hàng loạt chất thải độc hại có khả năng gây ô nhiễm biển.

Bộ trưởng Môi trường Marina Silva và nhiều quan chức chính phủ Brazil đã kêu gọi không đánh chìm tàu Sao Paulo, nhưng một tòa án liên bang ra phán quyết cho phép hải quân Brazil tiến hành kế hoạch.

Tàu sân bay Sao Paulo được kéo trên Đại Tây Dương hồi năm 2022. Ảnh: Estadao.

Tàu sân bay Sao Paulo bị loại biên từ năm 2017, được kéo đến châu Âu giữa năm ngoái để công ty Thổ Nhĩ Kỳ Sok Denizcilik tháo dỡ. Tuy nhiên, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá nó là mối nguy hiểm môi trường và không cho phép nhập cảnh, khiến Sao Paulo phải quay đầu về nước.

Chiến hạm cũng không được vào cảng Brazil do liên tục ngập nước và đối mặt nguy cơ chìm, khiến nó trôi nổi trên Đại Tây Dương suốt nhiều tháng qua và được ví như "tàu sân bay ma".

Sao Paulo là chiếc thứ hai thuộc lớp hàng không mẫu hạm Clemenceau có lượng giãn nước hơn 30.000 tấn, được hải quân Pháp biên chế trong giai đoạn 1963-2000 với tên gọi là Foch. Brazil mua Foch cuối năm 2000 với mức giá 12 triệu USD, trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới vận hành tàu sân bay dùng cơ cấu máy phóng và cáp hãm đà (CATOBAR), bên cạnh Mỹ và Pháp.

Quyết định mua tàu sân bay Sao Paulo nằm trong nỗ lực cải thiện năng lực tác chiến của hải quân Brazil từ năm 1980, với mục tiêu sở hữu phi đội tiêm kích phản lực cánh bằng hoạt động trên tàu sân bay. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia quân sự cho rằng động thái mua tàu sân bay của Brazil mang tính phô trương hơn là phục vụ mục đích quân sự.

Sao Paulo không đạt được kỳ vọng và bị coi là một trong những tàu sân bay gây thất vọng nhất thế giới, khi liên tục nằm đắp chiếu trong xưởng bảo dưỡng.

Quá trình nâng cấp, trang bị nhiều hệ thống tác chiến mới diễn ra trong giai đoạn 2005-2010, tiêu tốn khoảng 19 triệu USD ngân sách quốc phòng của Brazil. Sao Paulo sau đó chạy thử trên biển và dự kiến trở lại biên chế năm 2013. Tuy nhiên, một vụ cháy nghiêm trọng năm 2012 khiến kế hoạch này bị đình trệ, tàu sân bay Brazil tiếp tục trở lại nhà máy để nâng cấp. Trong gần 20 năm phục vụ hải quân Brazil, nó chỉ ra biển tổng cộng 206 ngày.