Theo cuộc khảo sát về mức tiêu dùng năm 2022 của công ty tư vấn trong nước Zhimeng, gần 80% số người được hỏi sinh sau năm 1995 (không tiết lộ danh tính) nói có sử dụng thiết bị thông minh cho các công việc gia đình. 75% trong số đó sử dụng dịch vụ để tiết kiệm thời gian nấu nướng, dọn dẹp.

Chính nhu cầu này đã tạo ra một thị trường được mệnh danh là "nền kinh tế lười biếng", bao gồm mọi thứ từ thiết bị gia dụng thông minh đến dịch vụ giao đồ ăn nấu sẵn.

Bốn xu hướng tiêu dùng trở nên phổ biến trong giới trẻ Trung Quốc - những người được đánh giá đang góp phần giúp nền "kinh tế lười biếng" của nước này phát triển.

Thuê nấu ăn tại nhà

Thuê nấu ăn tại gia sẽ bao gồm việc yêu cầu một đầu bếp tới nhà, cung cấp cho khách hàng mọi thứ, từ nấu nướng hàng ngày cho đến phục vụ tiệc, lễ hội.

Dịch vụ này được chia sẻ rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội của Trung Quốc. Những người dùng cho biết phải bỏ ra từ 68 đến 128 tệ cho tối đa 4 món. Một số nhà cung cấp dịch vụ còn hứa hẹn sẽ dọn dẹp sau khi thực khách dùng bữa.

"Trải nghiệm phục vụ thực tế phức tạp hơn vẻ ngoài của nó", Hu Junzhen, một đầu bếp ở Quảng Châu, người bắt đầu kinh doanh nấu ăn tại nhà từ tháng 10 năm ngoái, nói. Ngoài nấu những món ăn chất lượng, trình bày đẹp mắt, Hu còn mất hàng giờ để tìm hiểu về khẩu vị của từng khách hàng.

Anh nói, hầu hết khách hàng của mình là lao động trẻ ở thành thị, những bà mẹ không có nhiều nhiều thời gian nấu ăn khi vừa phải đi làm và chăm sóc con cái.

Nhưng, ngành công nghiệp đang phát triển này cũng gặp nhiều thách thức liên quan đến thủ tục tiêu chuẩn hóa, với cảnh báo của cơ quan giám sát quyền người tiêu dùng về mức độ an toàn thực phẩm và các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư.

Với Hu, anh cho biết phải cố gắng đảm bảo an toàn cho khách hàng, hy vọng thu hút được nhiều người tiêu dùng hơn để công việc kinh doanh có lãi.

Hu Junzhen chuẩn bị nguyên liệu cho nhà bếp của khách hàng (ảnh trái) và bữa ăn người đầu bếp nấu cho khách hàng của mình (bên phải). Ảnh: Hu Junzhen

Bữa ăn chế biến sẵn

Tháng 7/2022, hàng triệu người tham gia một buổi phát trực tiếp trên ứng dụng video ngắn trên Douyin để mua món cá nấu dưa bắp cải chế biến sẵn, với giá bán 0,01 tệ. Buổi phát trực tiếp kéo dài 19 tiếng của công ty Qudian đã tạo ra doanh thu bán hàng khoảng 250 tệ, cho thấy nhu cầu tiêu dùng cao với các sản phẩm trên.

Nhu cầu mạnh mẽ cũng thu hút một lượng lớn các doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này trong những năm gần đây, với doanh số bán các bữa ăn nấu sẵn trong mùa mua sắm năm ngoái tăng gấp đôi so với năm trước đó.

Ước tính của công ty tư vấn thị trường iiMedia, Trung Quốc hiện có khoảng 64.000 doanh nghiệp liên quan đến thực phẩm sơ chế, thị trường dự kiến đạt hơn 1.000 tỷ nhân dân tệ đến năm 2026.

"Chúng giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian và làm cho việc nấu ăn trở nên dễ dàng hơn, nhất là người mới bắt đầu như tôi", Luo, một người tiêu dùng 22 tuổi, nói.

Tuy nhiên, sự gia tăng của thực phẩm chế biến sẵn nhưng chứa nhiều muối và chất béo đã làm dấy lên mối lo về những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe. Các bữa ăn nấu sẵn nằm trong số mặt hàng bị người tiêu dùng phàn nàn nhiều nhất trong năm 2022, theo một nền tảng báo cáo được phát triển bảo hãng truyền thống nhà nước people.cn.

Sắp xếp nhà cửa

So với dịch vụ dọn dẹp truyền thống, công việc sắp xếp này mang đến nhiều giải pháp tùy chỉnh với mức giá cao hơn nhưng vẫn được ưa chuộng.

Li Xiaorong, người sáng lập công ty khởi nghiệp cung cấp dịch vụ sắp xếp nhà ở có trụ sở ở Hàng Châu, cho biết hầu hết các khách hàng đều là các bà nội trợ trẻ, nhân viên văn phòng cấp cao và người có ảnh hưởng trên mạng xã hội.

"Sắp xếp nhà cửa không chỉ giúp đồ vật ngăn nắp mà còn giải quyết sự xung đột trong mối quan hệ", Li nói và giải thích một số khách hàng sử dụng dịch vụ để tránh sự tranh cãi với các thành viên trong gia đình.

Trích dẫn trong một báo bài chỉ ra, giá trị sản xuất hàng năm của ngành sắp xếp, dọn dẹp nhà cửa đã đạt 100 tỷ nhân dân tệ vào năm 2020. Đến năm 2021, Bộ Nhân sự và An sinh xã hội Trung Quốc thừa nhận tổ chức nhà ở là một ngành nghề mới. Đơn vị này cho biết cần gần 20.000 nhân tài trong bối cảnh nhu cầu ngày càng tăng, dù tỷ lệ tiêu chuẩn trong toàn ngành và chất lượng dịch vụ vẫn là một vấn đề.

Li Xiaorong (ngoài cùng bên trái) đang làm việc cùng các đồng nghiệp tại nhà của khách hàng, tháng 11/2022. Ảnh: Li Xiaorong

Đồ gia dụng thông minh

Khảo sát của Zhimeng cho thấy 69% những người sinh sau năm 1980 đều tự cho mình là "chuyên gia" trong việc sử dụng các thiết bị thông minh để dọn dẹp nhà cửa. Con số này tăng lên 90% với những người sinh sau năm 2000.

Trước nhu cầu tiêu thị lớn, riêng năm 2022 đã có 260 triệu thiết bị thông minh được tung ra thị trường. Như Robot dọn dẹp đã nổi lên như một trong những công nghệ phổ biến nhất, doanh thu ước đạt 11 tỷ nhân dân tệ vào năm 2021, tăng 17% so với năm trước, theo công ty tư vấn thị trường AskCI. Sản phẩm này được quảng cáo có thêm nhiều tính năng ưu việt như tự động đổ đầy nước, giặt và làm làm khô cây lau nhà.

Irene Ge, người dân ở Thượng Hải, đã trả gần 6.000 nhân dân tệ để mua robot hút bụi. "Ưu điểm lớn nhất của sản phẩm này là chúng tự hoàn thành công việc một cách trơn tru. Đó là một sự giải phóng cho bản tay đến cơ thể cho tôi", người này nói.

Bên cạnh những ưu điểm của sản phẩm thông minh, một số người tiêu dùng lại cho rằng mức giá bán các đồ vật này quá đắt, không tương xứng với dịch vụ được cung cấp, thậm chí còn làm hỏng đồ đạc trong nhà.