"Lần đầu tiên trên thế giới, một đội xuồng không người lái bắt đầu hoạt động ở Biển Đen và đó là lực lượng của Ukraine", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh của Hội đồng Nghị viện Hợp tác Kinh tế Biển Đen (PABSEC) hôm 16/11.

PABSEC được thành lập năm 1992, là tổ chức quốc tế tập trung vào các sáng kiến chính trị và kinh tế đa phương nhằm tăng cường hợp tác, hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực Biển Đen. PABSEC có 13 thành viên, trong đó có Nga và Ukraine.

Tàu chiến Nga hoạt động gần thành phố Sevastopol, Crimea ngày 16/2/2022. Ảnh: Reuters

Theo ông Zelensky, Nga đã phong tỏa các cảng của Ukraine ở Biển Đen sau khi xung đột giữa hai nước bùng phát cuối tháng 2 năm ngoái, làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Kiev, gây ảnh hưởng tới thị trường lương thực toàn cầu.

Ông cho biết hoạt động giao thương ở khu vực phía tây Biển Đen hiện đã được khai thông nhờ hoạt động của đội xuồng không người lái Ukraine. "Chúng tôi đã chiếm được ưu thế trên Biển Đen", lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh, thêm rằng tàu Nga ở khu vực đã phải rút lui về phía đông.

"Nga không còn có thể dùng Biển Đen làm bàn đạp cho các hoạt động của mình", Tổng thống Zelensky nói.

Nga chưa bình luận về tuyên bố của lãnh đạo Ukraine.

Bán đảo Crimea, nơi đặt trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga, gần đây liên tục hứng chịu các đợt tập kích bằng máy bay không người lái (UAV), xuồng tự sát và tên lửa. Nga cũng nhiều lần thông báo ngăn chặn các nhóm thám báo Ukraine tìm cách xâm nhập Crimea bằng xuồng cao tốc hoặc môtô nước.

Bộ Quốc phòng Ukraine hôm 11/11 công bố video cho thấy cảnh xuồng không người lái tự sát nước này tấn công hai tàu đổ bộ cỡ nhỏ thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga ở bán đảo Crimea, song không tiết lộ thiệt hại liên quan.

Quân đội Ukraine ngày 4/11 tuyên bố phóng loạt tên lửa nhằm vào một xưởng đóng tàu ở thành phố Kerch ở phía tây bán đảo Crimea, khiến tàu tên lửa Askold trang bị tên lửa hành trình Kalibr bị hư hại, "không có khả năng sửa chữa". Trụ sở Hạm đội Biển Đen ở thành phố Sevastopol trước đó cũng bị tập kích tên lửa.

Các hình ảnh vệ tinh hồi tháng 10 cho thấy Nga đã di chuyển nhiều tàu chiến của Hạm đội Biển Đen ở Sevastopol sang thành phố cảng Novorossiysk, cách địa điểm cũ hơn 300 km về phía đông, dường như nhằm bảo tồn lực lượng trước nguy cơ bị Ukraine tập kích.

Phát ngôn viên hải quân Ukraine Dmytro Pletenchuk hôm 9/11 xác nhận thông tin này, đồng thời cho biết tên lửa Kalibr và thiết bị nạp đạn của Hạm đội Biển Đen vẫn đang được để ở Sevastopol.

Cảng Novorossiysk có thể đáp ứng một số nhu cầu cơ bản của hạm đội như năng lượng và tiếp liệu, song không có thiết bị để nạp tên lửa Kalibr, khiến tàu Nga không còn có thể tập kích Ukraine bằng vũ khí này, theo ông Pletenchuk. Kalibr là dòng tên lửa hành trình thường được tàu chiến Nga khai hỏa từ Biển Đen để tấn công cơ sở hạ tầng Ukraine nhờ có tầm bắn lên tới 2.500 km.

Nga sáp nhập bán đảo Crimea sau cuộc trưng cầu dân ý hồi năm 2014. Moskva nói kết quả trưng cầu cho thấy hầu hết người dân Crimea muốn trở thành một phần của Nga, song Kiev và các nước phương Tây xem động thái này là bất hợp pháp. Ukraine tuyên bố sẽ giành lại Crimea "bằng mọi giá", kể cả biện pháp quân sự.

Vị trí thành phố Sevastopol trên bán đảo Crimea. Đồ họa: RYV