Ông Igor Pedin quyết định rời Mariupol vào ngày 20/4, khi binh sĩ Nga tiến vào khu ông sống và bắt đầu đến kiểm tra từng nhà dân. Ông còn quá ít thực phẩm và nước uống để có thể yên tâm trú ẩn trong thành phố. Ngoài phố, rất nhiều người đã thiệt mạng.

Pedin cẩn thận chuẩn bị hành lý. Ông đóng gói, cân đo và cố gắng giảm khối lượng từ 70 kg ban đầu xuống 50 kg.

Nhiệm vụ ban đầu của Pedin và Zhu-Zhu là vượt qua quãng đường 5 km đến vùng ngoại ô Mariupol, mục tiêu mà ông từng nghĩ khó có thể đạt được.

Ông rời nhà ở phố Tkochenko-Petrenko gần cảng Mariupol lúc 6h sáng 23/4 và mất hai giờ để vượt qua các đống đổ nát, hố bom để tới phố Kyprino ở phía bắc và trung tâm mua sắm Port City.

Những người lính Nga đang phát đồ ăn, thức uống cho đoàn người xếp hàng dài. Ông lẩn vào đám đông, tránh ánh mắt của quân lính và đi bộ tới đường Zaporizhzhia.

"Tôi trông giống như kẻ lang thang với họ. Tôi chẳng là gì cả. Người tôi bẩn thỉu và đầy bụi bặm. Tôi ra khỏi thành phố trên con đường cao tốc này. Khi nhìn quay lại thành phố, tôi tự nhủ đó là quyết định đúng đắn. Tôi nói lời tạm biệt. Một tiếng nổ vang lên. Tôi quay người và bước tiếp", ông kể.

Pedin đi qua những chiếc xe quân sự bị thiêu rụi, cùng Zhu-Zhu và tiếng pháo kích phía sau, trước khi một đoàn xe bọc thép rầm rầm tiến đến. Ông cúi người xuống và quấn Zhu-Zhu đang sợ hãi vào chiếc áo khoác của mình cho đến khi đoàn xe đi qua.

"Lúc đó tôi như người vô hình với họ", ông nhớ lại.

Ông Igor Pedin bế con chó Zhu-Zhu tại thủ đô Kiev, Ukraine tháng này. Ảnh: Guardian.

Điểm đến của Pedin là thị trấn Nikolske, cách đó 20 km. Khi ông thấy những ngôi nhà đầu tiên, trời đã tối và rất lạnh. "Tôi nhìn thấy một người đàn ông đứng bên ngoài nhà", Pedin kể. "Ông ấy nói 'này anh bạn, có muốn uống với tôi không. Hôm nay tôi vừa chôn cất con trai. Chúng ta hãy uống vì con trai tôi'".

Pedin đã bỏ rượu từ 15 năm trước, nhưng giờ không thể từ chối. Ông đã uống hai ly vodka, trong khi người bạn mới uống cạn chai rượu. "Ông ấy nói với tôi rằng đứa con trai 16 tuổi đã chết hôm 3/3 ở Mariupol. Một mảnh đạn đã găm vào đầu cậu bé", Pedin cho hay.

Sau khi thức dậy vào 6h sáng hôm sau, Pedin tiếp tục hành trình. Ông biết con đường duy nhất để tới Zaporizhzhia là băng qua thị trấn. "Khi rời khỏi thị trấn, tôi gặp một trạm kiểm soát của người Chechnya. Họ nhìn thấy tôi và hai người tiến tới gần, hỏi tôi đi đâu, từ đâu đến và đã đi qua khu trại xét duyệt hay chưa", ông kể.

Một chỉ huy xuất hiện và gọi cho ai đó. "Một chiếc xe tải nhỏ xuất hiện và ba người đàn ông cao lớn bước ra, đưa tôi vào xe. Chúng tôi đi khoảng 2 km trở lại Nikolske và đến một tòa nhà hội đồng hai tầng, nơi họ đã rải hàng rào thép gai bao quanh", Pedin cho hay.

Ông Pedin để lại túi bên ngoài và buộc Zhu-Zhu lại trước khi được đưa lên tầng hai. "Một sĩ quan Nga hỏi tôi đi đâu. Tôi đã nói dối. Tôi nói mình bị loét dạ dày và cần phải tới Zaporizhzhia điều trị. Tôi được yêu cầu cởi áo và họ tìm kiếm hình xăm. Tôi có một vết bầm trên vai và họ cáo buộc tôi từng dùng súng trường", ông cho biết.

Pedin sau đó được đưa tới một căn phòng khác, nơi có 4 nữ quân nhân. Họ quét vân tay và chụp ảnh Pedin. Ông được đưa một tập tài liệu từ cơ quan nội vụ của Cộng hòa Nhân dân Donetsk. Pedin sau đó được phép rời đi và tiếp tục hành trình.

"Những người Chechnya nói sẽ bắt chiếc xe tiếp theo để đưa tôi tới ngôi làng Rozivka kế tiếp. Tôi đã ở đó 2 tiếng", ông kể. "Không tài xế nào nhận chở tôi, nên tôi nói rằng sẽ đi bộ, nhưng họ không đồng ý".

Một tiếng sau, chiếc xe tải nhỏ màu đen dừng lại và người Chechnya yêu cầu tài xế, người đang đi cùng vợ và hai con gái, đưa Pedin đi cùng. "Không ai nói một lời. Họ đưa tôi đến Rozivka".

Khi đến Rozivka, Pedin đi bộ dọc tuyến đường Lenia để ra khỏi thị trấn và đến một trạm kiểm soát khác. Sau khi vượt qua trạm nhờ những giấy tờ mới được cấp, ông tiếp tục đi bộ. Khi ông đến ngôi làng tiếp theo Verzhyna, trời đã tối mịt.

"Đột nhiên đèn pin rọi thẳng mắt tôi. 6 người lính yêu cầu tôi giơ tay lên. Họ bắt tôi cởi áo và kiểm tra túi xách", Pedin kể. "Sau đó, họ yêu cầu tôi đi vào trong một nhà văn hóa, nơi được xem là sở chỉ huy của họ".

Khung cảnh tan hoang ở một khu phố tại Mariupol hôm 4/3. Ảnh: Reuters.

Pedin được cho một ít thịt hộp và súp, trước khi được đưa tới một căn phòng nhỏ có giường bằng thép. Họ thông báo ông sẽ được phép rời đi vào ngày hôm sau, nhưng sẽ bị bắn nếu bỏ đi trước khi trời sáng.

Ông len qua những người lính đang ngủ vào sáng hôm sau và gật đầu chào một người lính gác trước khi rời đi. Pedin tiếp tục đi bộ 14 tiếng ngày hôm đó để tới một trạm kiểm soát khác vào khoảng 20h. Những người lính chỉ ông về phía một ngôi nhà bỏ hoang, nơi Pedin có thể ngủ. Tới 6h sáng hôm sau, hành trình lại tiếp tục.

Tới lúc này, Pedin đã kiệt sức nhưng trở ngại lớn nhất đã xuất hiện. Cây cầu đường bộ mà ông phải đi qua đã bị phá hủy, chỉ còn trơ lại hai dầm thép, một dầm hẹp bên dưới và một rộng hơn, cao ngang vai.

Pedin thử vượt sông bằng dầm thép này và đã thành công. Ông sau đó quay lại để dắt Zhu-Zhu theo. "Tôi đã hét lên 'chúng ta đã làm được' sau khi qua cầu", ông kể.

Tại trạm kiểm soát phía bên kia cầu, người lính canh hỏi người đi cùng Pedin ở đâu. "Tôi nói chỉ có con chó. Người lính muốn biết làm sao tôi đi qua được cây cầu", ông cho biết.

Pedin được thông báo rằng ông có thể ở lại qua đêm trên một chiếc xe tải bị trúng pháo kích của Ukraine. Trời đã tối và câu chuyện về hành trình của ông đã thu hút những người lính buồn chán. Năm người tập trung xung quanh ông để nghe kể về chuyến đi và hành động vượt qua cầu đầy táo bạo.

Pedin sau đó ngủ trên chiếc ghế cùng Zhu-Zhu. Sáng hôm sau, ông được thông báo không được phép tiếp tục đến Zaporizhzhia mà phải chọn quay trở lại hoặc tới thành phố phía nam Tokmak. Pedin đã đi về phía thành phố này nhưng đối mặt hai ngọn đồi cao.

"Con chó của tôi không thể tiếp tục. Tôi phải mang túi hành lý trèo qua ngọn đồi thứ nhất, sau đó quay lại đón Zhu-Zhu. Tôi nói với nó 'nếu mày không đi, cả hai chúng ta sẽ chết. Mày phải đi bộ'. Nó đã tự đi lên ngọn đồi tiếp theo", Pedin kể.

Họ đến ngôi làng nhỏ Tarasivka. "Tôi thấy một người đàn ông sau cửa sổ một căn nhà và gọi anh ta. Tôi đưa cho anh ta một ít thuốc lá và được hướng dẫn rằng cách duy nhất để đến được Zaporizhzhia là men theo những con đường nhỏ, băng qua một con đập, sau đó đi theo tuyến đường mòn của đám buôn lậu", Pedin nói.

Ông đã làm theo hướng dẫn. Nhưng sau con đập, có một ngã tư và không có chỉ dẫn về hướng cần đi. May mắn lại đến với Pedin.

"Một chiếc xe tải xuất hiện. Tôi nói rằng mình đến từ Mariupol. Cửa xe mở ra. Chúng tôi lái xe trong hai giờ nhưng không nói gì với nhau. Tại các điểm kiểm soát, người đàn ông này chỉ nói hai từ với lực lượng dân quân Cộng hòa Nhân dân Donetsk và được cho qua", ông kể.

Cục diện chiến sự Ukraine sau hơn hai tháng giao tranh. Đồ họa:Washington Post.

Pedin nhìn thấy cờ Ukraine phía trước, nơi các binh sĩ đang kiểm tra giấy tờ của mấy người đàn ông trước khi để họ đi. "Người lái xe thả tôi xuống một khu lều ở trung tâm thành phố Zaporizhzhia. Anh ấy không nói gì trên hành trình nhưng đã cho tôi 1.000 hryvnia (gần 34 USD) và chúc tôi may mắn. Anh ấy hiểu mọi thứ. Còn gì để nói đây?", ông chia sẻ.

Người đàn ông Mariupol bước vào lều, nơi có rất nhiều tình nguyện viên. Một phụ nữ hỏi ông có cần giúp đỡ gì không. Pedin im lặng một lát trước khi trả lời có.

"Người phụ nữ hỏi 'ông đến từ đâu'. Tôi nói 'tôi đến từ Mariupol'. Cô ấy hét lên 'Mariupol'", Pedin nhớ lại. "Cô ấy nói với mọi người rằng người đàn ông này đã đi bộ từ Mariupol. Mọi người lập tức dừng lại. Tôi nghĩ đó là khoảnh khắc vinh quanh của tôi".

Hiện tại, ông đã an toàn cùng chú chó nhỏ ở thủ đô Kiev của Ukraine.