Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ Michael McCaul hôm nay công bố báo cáo điều tra được chờ đợi từ lâu, trong đó tập trung vào những sai lầm xoay quanh chiến dịch rút quân lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan hồi năm 2021.

Báo cáo kết luận chính quyền Tổng thống Joe Biden đã ra quyết định sơ tán những người không tham chiến quá muộn vào ngày 16/8/2021, không trao đổi thông tin giữa các bộ ngành ở Mỹ và với quan chức tại Afghanistan, cũng như xử lý không tốt thủ tục xuất cảnh cho những thường dân Afghanistan đủ điều kiện.

Đây là kết quả cuộc điều tra kéo dài ba năm do nghị sĩ McCaul dẫn đầu. "Uy tín của Mỹ trên thế giới đã tổn hại nghiêm trọng sau khi chúng ta bỏ rơi các đồng minh Afghanistan, những người mà Mỹ đã hứa bảo vệ, và để họ đối mặt với sự trả thù của Taliban", báo cáo có đoạn.

Báo cáo cũng nhấn mạnh "những tổn thương về mặt đạo đức" mà các cựu chiến binh và quân nhân Mỹ phải chịu đựng là "vết nhơ trong di sản" của chính quyền Tổng thống Biden.

Hàng trăm người chạy theo vận tải cơ Mỹ trên đường băng sân bay ở Kabul, Afghanistan, ngày 16/8/2021. Ảnh: AP

Nghị sĩ McCaul đã ba lần triệu tập Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken để phục vụ điều tra, gần đây nhất là vào tuần trước, nói rằng ông muốn lãnh đạo Bộ Ngoại giao Mỹ ra làm chứng trực tiếp.

Cuộc rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan hồi tháng 8/2021 cũng trở thành vấn đề được quan tâm trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay. Cựu tổng thống Donald Trump tháng trước tới Nghĩa trang Quốc gia Arlington để tham gia buổi lễ tưởng nhớ những người lính thiệt mạng trong cuộc di tản khỏi Afghanistan.

Ông Trump nhiều lần chỉ trích Tổng thống Biden và Phó tổng thống Kamala Harris về quyết định rút quân, đổ lỗi cho họ về 13 người Mỹ thiệt mạng trong vụ đánh bom tự sát ở sân bay Kabul ngày 26/8/2021.

Đảng Dân chủ cho rằng chính quyền của ông Trump cũng có một phần lỗi trong cuộc rút quân hỗn loạn, khi cựu tổng thống đã ký thỏa thuận với Taliban năm 2020. "Khi ông Trump nhậm chức, có khoảng 14.000 quân Mỹ ở Afghanistan. Vài ngày trước khi rời nhiệm sở, ông ấy cắt giảm xuống còn 2.500 người", nghị sĩ đảng Dân chủ Gregory Meeks, thành viên Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, cho hay.

Phía Cộng hòa bác chỉ trích đó, nói rằng Tổng thống Biden hoàn toàn có thể lựa chọn phớt lờ hoặc thực thi thỏa thuận của người tiền nhiệm. Họ cũng cáo buộc quan chức chính quyền ông Biden cho phép Taliban phớt lờ các cam kết.

Khoảng 800.000 quân nhân Mỹ đã tham chiến tại Afghanistan sau khi Mỹ phát động chiến dịch tấn công nước này để đáp trả vụ khủng bố ngày 11/9/2001 mà nhóm Al-Qaeda gây ra.

2.238 lính Mỹ đã chết và gần 21.000 người bị thương trong cuộc chiến. Các thống kê độc lập cho thấy khoảng 100.000 nhân viên an ninh và thường dân Afghanistan đã thiệt mạng trong giai đoạn này.