"Các đối tác biết chúng tôi cần bao nhiêu tiêm kích. Một số đối tác châu Âu đưa ra cho tôi con số. Đó là lời đề nghị nghiêm túc và mạnh mẽ", Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 6/6 cho biết. "Chúng tôi đang chờ thỏa thuận cuối cùng với đồng minh, trong đó có thỏa thuận chung với Mỹ".

Chưa rõ quốc gia nào sẵn sàng chuyển tiêm kích F-16 cho Ukraine. Trước đó, Đan Mạch và Hà Lan thông báo "quyết định tiên phong" trong xây dựng kế hoạch vận hành F-16 cho Ukraine. Na Uy, Bỉ, Bồ Đào Nha và Ba Lan đề nghị đóng góp cho chương trình huấn luyện phi công Ukraine. Tuy nhiên, chưa nước nào công khai về kế hoạch cung cấp tiêm kích F-16 cho nước này.

Tổng thống Zelensky và các quan chức Ukraine từ lâu kêu gọi phương Tây viện trợ F-16 nhằm củng cố hệ thống phòng không, cũng như cho rằng phi công Ukraine điều khiển tiêm kích do Mỹ sản xuất là "tín hiệu chắc chắn từ thế giới rằng chiến dịch quân sự của Nga sẽ thất bại".

Tiêm kích F-16 Mỹ bay huấn luyện phía nam bang Ohio ngày 1/6. Ảnh: USAF

Tổng thống Joe Biden hồi tháng 5 nói Mỹ ủng hộ chương trình đào tạo chung của một số quốc gia nhằm huấn luyện phi công Ukraine điều khiển tiêm kích F-16. Tuy nhiên, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết giới chức nước này chưa đưa ra quyết định cuối về việc có viện trợ F-16 cho Ukraine hay không.

Mỹ từng phản đối cung cấp tiêm kích tiên tiến cho Ukraine do lo ngại tiến trình kéo dài và tốn kém, cũng như khiến căng thẳng với Nga leo thang. Washington gần đây đổi ý khi các đồng minh phương Tây và Kiev tăng sức ép để Mỹ chấp thuận chuyển giao F-16.

Tiêm kích đa năng F-16 do General Dynamics phát triển từ những năm 1970, được Mỹ và các đồng minh sử dụng. Mỗi chiếc F-16 có giá khoảng 30-35 triệu USD tùy biến thể, nhưng khách hàng có thể trả nhiều hoặc ít hơn dựa vào số lượng đặt mua, điều kiện kinh tế - chính trị và các yếu tố khác.

F-16 có thể đạt tốc độ tối đa 2.121 km/h ở độ cao 12.000 m, trần bay tối đa 18.000 m với tầm hoạt động 546 km. F-16 được trang bị một pháo 6 nòng 20 mm, 11 giá treo có thể mang theo 7,7 tấn vũ khí.