"Thỏa thuận với Mỹ và Anh là khoản đầu tư đơn lẻ lớn nhất trong lịch sử dành cho nền quốc phòng Australia", Thủ tướng Australia Anthony Albanese nói trong cuộc họp báo cùng Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Anh Rishi Sunak tại quân cảng San Diego ở bang California, Mỹ, hôm 13/3.

Theo thỏa thuận AUKUS, Australia sẽ mua tối đa 5 tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ, sau đó chế tạo lớp tàu hoàn toàn mới dựa trên công nghệ của Mỹ và Anh. Các tàu ngầm của Australia sẽ sử dụng tên lửa thông thường, không được trang bị vũ khí hạt nhân.

Thủ tướng Albanese (trái), Tổng thống Biden và Thủ tướng Sunak trong lễ công bố thỏa thuận ở quâng cảng San Diego, Mỹ, hôm 13/3. Ảnh: AFP.

"Mỹ đã bảo vệ ổn định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương suốt hàng chục năm và liên minh AUKIS sẽ tăng cường triển vọng hòa bình tại khu vực trong hàng chục năm tới", ông Biden cho hay.

Australia dự kiến tiêu tốn khoảng 245 tỷ USD để mua và duy trì hoạt động của đội tàu ngầm hạt nhân đến năm 2055. Thủ tướng Albanese nói rằng AUKUS sẽ mang lại khoản đầu tư 4 tỷ USD cho năng lực công nghiệp của Australia trong giai đoạn 2023-2027, đồng thời tạo ra khoảng 20.000 việc làm trong 30 năm tới.

Thương vụ tàu ngầm trị giá hàng chục tỷ USD đánh dấu lần đầu Mỹ xuất khẩu công nghệ tàu ngầm hạt nhân từ những năm 1960, sau khi giúp Anh thiết kế hạm đội của nước này. Washington, Canberra và London đã dành 18 tháng thảo luận về khả năng Australia sở hữu công nghệ động lực hạt nhân tối mật của Mỹ.

Tàu ngầm lớp Virginia tại nhà máy đóng tàu của Mỹ hồi năm 2012. Ảnh: USNI.

Tàu ngầm hạt nhân tấn công nhanh lớp Virginia được phát triển vào những năm 2000 sau khi dự án Seawolf bị đình chỉ do Mỹ không cần chiến hạm lớn, mạnh và có khả năng lặn sâu để săn lùng tàu ngầm Liên Xô ở Bắc Cực. Tàu ngầm lớp Virginia được thiết kế như chiến hạm đa năng có khả năng chiến đấu, thu thập thông tin tình báo, triển khai người nhái và phóng tên lửa hành trình.

Phiên bản Virginia Block V mới nhất được trang bị Mô-đun Trọng tải Virginia (VPM) với 4 ống có khả năng mang 28 tên lửa hành trình Tomahawk, bên cạnh 12 quả đạn đặt trong ống phóng thẳng đứng, nhằm thay thế các tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa hành trình lớp Ohio khi chúng bị loại biên.