"Chuyến thăm này là động thái khiêu khích. Nếu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi nhất quyết muốn tiến hành thì Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp kiên quyết và mạnh mẽ để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi", Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Trương Quân tuyên bố hôm 1/8.

Bình luận được đưa ra sau khi phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby khẳng định bà Pelosi có quyền thăm Đài Loan và không có lý do gì để Trung Quốc phản ứng thái quá. Một quan chức cấp cao giấu tên của Đài Loan cho biết bà Pelosi sẽ ở lại qua đêm trên đảo và dự kiến gặp lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 3/8.

"Chúng tôi không cho phép ai vượt qua lằn ranh đỏ này", Đại sứ Trung Quốc nhấn mạnh.

Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Trương Quân phát biểu trong cuộc họp tại trụ sở của tổ chức ở thành phố New York, Mỹ năm 2019. Ảnh: Xinhua.

Hai tuần trước, Tổng thống Joe Biden nói rằng quân đội Mỹ không nghĩ chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi là ý tưởng hay. Tuy nhiên, phát biểu của ông Kirby cho thấy Nhà Trắng đã thay đổi giọng điệu.

"Không có lý do gì để Bắc Kinh biến chuyến thăm phù hợp với chính sách lâu đời của Mỹ thành cuộc khủng hoảng nào đó", ông Kirby nói, thêm rằng chuyến đi không phải nỗ lực đe dọa Trung Quốc hay dấu hiệu cho thấy Mỹ thay đổi chính sách "Một Trung Quốc".

Theo thể chế của Mỹ, chủ tịch Hạ viện là quan chức quyền lực thứ ba, sau tổng thống và phó tổng thống. Yawei Liu, người dẫn đầu chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Carter có trụ sở tại thành phố Atlanta, bang Georgia, bày tỏ lo lắng chuyến đi mang lại nhiều rủi ro hơn thành quả. Theo ông, các lãnh đạo Trung Quốc muốn tránh bị coi là chỉ đe dọa suông, đặc biệt liên quan vấn đề Đài Loan.

"Họ nghĩ sẽ phải làm gì đó đáng kể để không tạo suy nghĩ họ chỉ là con hổ giấy", Liu nói. "Không ai được hưởng lợi, và giờ chúng ta đang mộng du vào cuộc đối đầu mà hậu quả rất khó đoán".

Bonnie Glaser, người dẫn đầu chương trình Châu Á thuộc Quỹ Marshall của Đức, cho biết Đài Loan có thể sẽ phải gánh chịu hậu quả.

"Khả năng Trung Quốc thực hiện loạt hành động quân sự, kinh tế và ngoại giao để thể hiện sức mạnh và quyết tâm là đáng kể. Có khả năng họ sẽ tìm cách trừng phạt Đài Loan theo nhiều cách", Glaser cho hay, song nhấn mạnh rằng "ít khả năng xảy ra chiến tranh hoặc sự cố nghiêm trọng".

Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông thuộc quân đội Trung Quốc hôm 1/8 chia sẻ hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy tiêm kích và trực thăng cất cánh, lính hải quân đổ bộ lên bãi biển và nhiều loạt tên lửa dội xuống mục tiêu trong một đợt diễn tập. "Chúng ta sẽ chôn vùi mọi kẻ thù xâm lược. Chúng ta sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng", cơ quan này cho biết trong dòng mô tả video.

Chính quyền Đài Loan chưa bình luận về khả năng bà Pelosi thăm hòn đảo.

Đài Loan là vấn đề nóng trong quan hệ song phương Mỹ - Trung những năm gần đây. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần.

Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng tiếp tục duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại. Trung Quốc từng cảnh báo quan hệ giữa nước này với Mỹ "sẽ bị phá vỡ nếu không xử lý đúng cách vấn đề Đài Loan". Trong cuộc điện đàm ngày 28/7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng "những ai đùa với lửa sẽ bị bỏng".

Eo biển Đài Loan và hòn đảo cùng tên. Đồ họa: CSIS.