Ở những ngôi làng thuộc miền trung và tây tỉnh Hồ Bắc, những người đàn ông độc thân như Li ngày càng nhiều. Khi được hỏi về rào cản lớn nhất để kết hôn, họ có chung câu trả lời: Tiền.

Năm 2014, các chuyên gia xã hội học ước tính Trung Quốc có khoảng 20 triệu đàn ông nông thôn độc thân. Một thập kỷ sau, con số này được cho là đã tăng lên 30 triệu. Nhóm đàn ông này, vốn yếu thế nhất trên thị trường hôn nhân, đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt chưa từng có.

Liao, 40 tuổi, từng để vuột mất mối tình đầu vào những năm 2000 chỉ vì không đáp ứng được khoản sính lễ nhà gái yêu cầu. Cô gái đồng ý kết hôn, nhưng gia đình yêu cầu sính lễ khoảng 21.000 USD. Khi đó, Liao làm đầu bếp và mỗi tháng chỉ kiếm tương đương vài chục USD nên không thể đáp ứng, khiến mối quan hệ tan vỡ.

Xiong Xiaohong và mẹ anh đang phơi lúa trước nhà ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: Think China

Cùng cảnh ngộ, Xiong Xiaohong, 42 tuổi, hiện sống trong căn nhà cha mẹ để lại ở quê. Từng kiếm 3.000 USD mỗi tháng nhờ kinh doanh, Xiong mất tất cả vì cờ bạc và tù tội. Giờ đây, làm công nhân xây dựng với vẻ ngoài già nua, anh chua chát thừa nhận: "Thế hệ chúng tôi vẫn coi trọng tình yêu, còn bây giờ mọi thứ chỉ nói bằng tiền".

Ngoài áp lực kinh tế, học vấn thấp và công việc bấp bênh là dấu chấm hết cho cơ hội lập gia đình của nam giới ở nông thôn Trung Quốc. Yi Chunlei là ví dụ điển hình. Đi làm từ năm 16 tuổi, Yi đã trải qua đủ nghề từ thợ hàn, nhân viên tiệm net đến môi giới bất động sản, nhưng không nghề nào trụ được lâu.

Zhuang, 35 tuổi, cũng vừa bỏ phố về quê làm kỹ thuật bảo trì với thu nhập chưa tới 560 USD. Cao lớn, ưa nhìn, anh từng được mai mối cho một cô gái khuyết tật ở chân. "Tôi đã chấp nhận hạ tiêu chuẩn, nhưng ngay cả cô ấy cũng không để ý đến tôi", Zhuang kể.

Yi Chunlei ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: Think China

Theo nhà dân số học Yi Fuxian, Đại học Wisconsin-Madison, Mỹ, mất cân bằng giới tính là nguyên nhân gốc rễ. Sau năm 2000, tỷ số giới tính khi sinh ở Trung Quốc tăng lên mức 100 bé gái trên 120 bé trai. Tại các tỉnh như Giang Tây, An Huy và Phúc Kiến, tỷ lệ bé trai trên bé gái từng lên tới mức báo động 160/100, tạo ra những "vùng trũng" của khủng hoảng độc thân.

Phó giáo sư xã hội học Zhan Shaohua, Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore nhận định, phụ nữ ngày nay có xu hướng tìm bạn đời có địa vị cao hơn để cải thiện cuộc sống (hypergamy), đẩy nam giới nông thôn xuống đáy của thị trường hôn nhân. "Nhiều người già ở nông thôn phải tiếp tục lao động cật lực chỉ để tích cóp tiền giúp con trai lấy vợ", ông nói.

Theo Zhan, tình trạng thiếu vợ ở nông thôn không thể giải quyết nhanh. Giải pháp khả thi trước mắt là giảm chi phí sinh hoạt và giáo dục ở đô thị để người lao động có thể ổn định cuộc sống thay vì liên tục dịch chuyển. Một hệ thống mai mối hợp pháp, minh bạch và giá hợp lý cũng có thể giúp những người gặp khó khăn trong chuyện hôn nhân có thêm lựa chọn.

Li Hongxing là minh chứng cho nỗ lực tuyệt vọng. Tốt nghiệp năm 1993, anh và gia đình dành 30 năm để biến căn nhà đất thành nhà bê tông kiên cố. Trả xong nợ làm nhà năm 2021, anh lại vay tiếp 8.000 USD để mua ôtô - những điều kiện tối thiểu để được mai mối.

Tháng 8/2025, Li trả xong nợ xe. Có nhà, có xe, anh thử tìm hiểu hai người phụ nữ ngoài 40 tuổi trong vùng. Nhưng chưa đầy một tháng, cả hai đều yêu cầu anh mua vàng tặng. Không còn khả năng chi trả, Li chấp nhận dừng lại.

"Nếu không có tiền thì tốt nhất đừng dính vào chuyện tình cảm", người đàn ông U50 đúc kết.