Tờ CNN nhận định, có một quan niệm sai lầm phổ biến về Elon Musk và Tesla: "Mối tình" của vị tỷ phú giàu nhất hành tinh với Twitter là lý do chính khiến cổ phiếu Tesla lao dốc không phanh trong năm nay. Nhưng đợt bán tháo cổ phiếu của Tesla trong tuần này đã chứng minh rằng các vấn đề tại công ty xe hơi của Musk không chỉ dừng lại ở Twitter.

Ngay cả khi Musk báo hiệu rằng ông có thể từ bỏ chức danh Giám đốc điều hành của mình tại Twitter, các nhà đầu tư vẫn lo ngại về triển vọng doanh thu và lợi nhuận của Tesla đang trở nên tồi tệ hơn. Có một dấu hiệu rõ ràng cho thấy nhu cầu đang suy yếu là khi Tesla công bố một đợt giảm giá xe - điều hiếm hoi xảy ra. Công ty đã đưa ra hai khoản giảm giá cho những người mua nhận xe trước cuối năm, mức giảm giá ban đầu là 3.750 USD vào đầu tháng này. Tesla sau đó đã nhân đôi khoản giảm giá đó lên 7.500 USD vào thứ năm.

Dan Ives, nhà phân tích công nghệ của Wedbush Securities và là một nhà đầu cơ giá lên của Tesla, người đã cắt giảm giá cổ phiếu mục tiêu của Tesla từ 250 USD xuống còn 175 USD cho biết: “Rõ ràng Tesla đang bắt đầu nhận thấy nhu cầu ở Trung Quốc và Mỹ bị sụt giảm. Việc đưa ra chiến dịch giảm giá như giọt nước tràn ly đối với cổ phiếu Tesla”.

Một lý do khác khiến cổ phiếu của Tesla sụt giảm là: Nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái vào năm tới, ảnh hưởng đến doanh số bán ô tô. Musk cho biết vào hôm thứ năm rằng ông dự đoán nền kinh tế sẽ rơi vào “suy thoái nghiêm trọng” vào năm 2023.

Ông nói: “Tôi nghĩ sẽ có một số kịch bản vĩ mô lớn hơn những gì mọi người nghĩ hiện nay”, đồng thời cho biết thêm rằng nhà cửa và ô tô sẽ bị “tác động không tương xứng” bởi các điều kiện kinh tế.

Một phần của vấn đề với giá cổ phiếu của Tesla là các nhà phê bình đang đặt ra câu hỏi liệu hãng xe này có xứng đáng với mức định giá nghìn tỷ USD vào đầu năm hay không. Vào thời kỳ đỉnh cao, Tesla có giá trị cao hơn cả 12 nhà sản xuất ô tô lớn nhất hành tinh cộng lại, mặc dù doanh số bán hàng của họ chỉ bằng một phần nhỏ. Ngày nay, giá trị Tesla đạt 399 tỷ USD.

Chuyên gia Gene Munster của Loup Ventures, một người hâm mộ Tesla khác cho biết: “Tesla đã vượt lên trong thời gian ngắn. Tôi vẫn tin rằng đây có thể là một công ty lớn hơn nhiều. Tôi nghĩ rằng rồi sẽ lại thấy những con số đó một lần nữa. Nhưng có thể mất một thời gian dài, rất lâu để có thể đạt được”.

Triển vọng tăng trưởng của Tesla - mục tiêu tăng trưởng doanh số 50% hàng năm, đã giúp thúc đẩy mức định giá đó. Tuy nhiên, công ty này đã thừa nhận vào tháng 10 rằng họ sẽ bỏ lỡ mục tiêu bán hàng cho năm nay.

Giá cổ phiếu tăng chóng mặt – tới 743% chỉ riêng trong năm 2020 – cũng được thúc đẩy bởi danh tiếng thiên tài của Musk, người sẽ phá vỡ ngành công nghiệp ô tô khổng lồ toàn cầu.

Ives cho biết: “Nhờ Elon Musk mà Tesla được coi là một công ty công nghệ đột phá chứ không phải là một nhà sản xuất ô tô”.

Những người chỉ trích Tesla cho biết phần lớn mức định giá cao ngất ngưởng của họ dựa trên những lời hứa mà Musk đưa ra về các sản phẩm trong tương lai. Dẫu vậy, rất nhiều trong số đó đến chậm sau rất nhiều năm so với lời hứa ban đầu.

Một ví dụ điển hình là Cybertruck, chiếc xe bán tải của Tesla, lần đầu tiên được ra mắt cách đây ba năm với những lời hứa rằng việc sản xuất sẽ bắt đầu vào năm 2021. Giờ đây, Tesla dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất Cybertruck vào năm tới, với việc tăng cường sản xuất vào năm 2024, chậm rất nhiều năm so với ban đầu. Trong khi đó, các mẫu bán tải điện khác của Ford và nhà sản xuất xe điện mới nổi Rivian, cả hai đều có sẵn xe bán tải điện để mua ngay hôm nay. Tesla dường như cũng theo sau các dịch vụ bán tải điện đã được lên kế hoạch từ General Motors.

Gordon Johnson, một trong những nhà phân tích chỉ trích Tesla nhiều nhất cho biết: “Elon Musk có vấn đề bệnh lý với sự thật. Khi mọi người nói rằng anh ấy là một thiên tài và nhà đổi mới, điều đó dựa trên tất cả những lời hứa mà anh ấy không bao giờ thực hiện được”.

Johnson cho biết cổ phiếu Tesla sẽ còn giảm mạnh hơn nữa, một khi công ty này bắt đầu được định giá giống như các nhà sản xuất ô tô khác thay vì dựa trên những lời hứa. Ông nói rằng để Tesla đạt được các mục tiêu tăng trưởng, hãng cần phải xây dựng các nhà máy mới gần như hàng năm, nhưng các nhà máy mới ở Đức và Texas khai trương vào mùa xuân vẫn chưa hoạt động hết công suất. Và ông nói rằng nhà máy của họ ở Trung Quốc đã phải thu hẹp quy mô sản xuất do doanh số bán hàng yếu trên thị trường.

Ông nói: “Nhu cầu ở Mỹ đã giảm. Hai tháng trước, thời gian chờ đợi xe là hai hoặc ba tháng. Bây giờ bạn có thể nhận được một cái ngay lập tức. Họ đang sản xuất nhiều xe hơn số xe họ bán trong quý thứ ba liên tiếp. Đó là dấu hiệu cho thấy năng lực dư thừa”.

Tesla cho đến nay vẫn là nhà sản xuất xe điện lớn nhất trên toàn thế giới, mặc dù danh hiệu đó đang bị thách thức ở một số thị trường trọng điểm, bởi Volkswagen ở châu Âu và BYD ở Trung Quốc. Và nhiều cạnh tranh hơn đang đến từ các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Ford và GM.

Dĩ nhiên, không có nghĩa là Twitter không đóng vai trò gì trong việc giảm giá cổ phiếu của Tesla trong năm nay: Cổ phiếu Tesla đã mất 66% giá trị kể từ khi mối quan tâm của Musk đối với Twitter được tiết lộ lần đầu tiên vào tháng 4, với mức giảm 45% kể từ khi ông chốt thỏa thuận vào cuối tháng mười.

Các nhà đầu tư đã thất vọng vì Musk dường như đang trả rất nhiều tiền cho khoản mua Twitter trị giá 44 tỷ USD của mình bằng cách bán cổ phiếu Tesla. Musk, cổ đông lớn nhất của Tesla, đã bán số cổ phiếu Tesla trị giá 23 tỷ USD kể từ khi mối quan tâm của ông đối với Twitter được công khai vào tháng tư.

Trong cuộc họp hôm thứ năm, Musk hứa rằng ông đã hoàn tất việc bán cổ phiếu Tesla cho đến ít nhất là năm 2024, nếu không muốn nói là lâu hơn. Nhưng ông đã không thực hiện đúng lời hứa trước đó vào tháng 4 rằng đã bán xong cổ phiếu Tesla mà bán tiếp 14,4 tỷ USD cổ phiếu kể từ thời điểm đó.

“Đã bán xong cổ phiếu là một lời nói dối”, Ives cho biết các nhà đầu tư muốn thấy ông ấy hành động chứ không chỉ nói suông.

Một “yếu tố Twitter” khác cũng ảnh hưởng: Musk tự xưng là CEO của Twitter, công ty lớn thứ ba mà ông lãnh đạo, cùng với Tesla và SpaceX. Vì vậy, nhiều người cho rằng việc Musk mất tập trung vào Tesla đã khiến những người hâm mộ cũ của hãng ở Phố Wall hoảng sợ. Nhưng tuần này bắt đầu với việc Musk thực hiện một cuộc thăm dò - tất nhiên là trên Twitter - hỏi liệu ông có nên từ bỏ chức danh CEO tại mạng truyền thông xã hội của mình hay không. Ông ấy hứa rằng anh ấy sẽ tuân thủ kết quả và 57,5% những người đã bỏ phiếu cho biết họ muốn ông ra đi.

Sự ra đi đó có thể mất một thời gian - Musk đã tweet rằng ông sẽ từ chức “ngay khi tôi tìm thấy ai đó đủ ngốc nghếch nhận công việc này!” Và cùng một dòng tweet, ông cảnh báo rằng ngay cả khi mình từ bỏ chức danh Giám đốc điều hành tại Twitter, ông cũng sẽ không từ bỏ hoàn toàn, nói rằng dự định “chỉ điều hành nhóm phần mềm và máy chủ” sau khi tìm được một “kẻ ngốc” mới làm CEO.

Kết quả cuộc thăm dò vào cuối ngày chủ nhật đủ để nâng giá cổ phiếu Tesla vào đầu phiên giao dịch ngày thứ hai, nhưng cổ phiếu này đã đóng phiên ở mức thấp hơn một chút và kể từ đó đã mất giá nhiều hơn đáng kể mỗi ngày. Cổ phiếu Tesla đã giảm 9% vào thứ năm và kết thúc tuần giảm 18% sau khi giảm thêm 2% vào thứ sáu.

Câu hỏi bây giờ là mức độ thiệt hại mà Twitter gây ra cho thương hiệu Tesla là bao nhiêu? Musk đã sa thải hàng nghìn nhân viên, cấm các nhà báo trong khi cho phép ông Donald Trump và các tài khoản bị cấm trước đó hoạt động trở lại.

Nó có thể khiến một số người quý mến Musk nhưng lại khiến những người mua tiềm năng khác tức giận.

Munster cho biết: “Tôi nghĩ đó là một thiệt hại có thể đo lường được”. Ông tin rằng việc công khai thời gian của mình tại Twitter đã khiến Tesla mất 5% doanh số bán hàng.