Cáo buộc được nêu trong báo cáo của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres về tình hình Afghanistan sau khi lực lượng Taliban lên nắm quyền vào tháng 8 năm ngoái. Theo bản thảo bị lộ, ngoài những vụ sát hại cựu quan chức chính phủ tiền nhiệm, nhân viên an ninh và cá nhân hợp tác với lực lượng nước ngoài, Taliban còn thực thi một số biện pháp hạn chế quyền biểu tình và nữ quyền.

"Dù Taliban đã tuyên bố đại xá cho mọi cá nhân từng làm việc cho chính phủ trước, thành viên các lực lượng an ninh và những ai từng hợp tác với lực lượng quân sự quốc tế, Phái bộ Hỗ trợ Afghanistan của Liên Hợp Quốc (UNAMA) tiếp tục ghi nhận nhiều cáo buộc đáng tin cậy về một số cá nhân trong diện này bị giết, mất tích và các hành vi vi phạm khác", báo cáo nhận định.

Lính Taliban duyệt binh tại thành phố Kandahar, Afghanistan tháng 11/2021. Ảnh: AFP.

Cơ quan điều tra ghi nhận hơn 100 nghi án thành viên Taliban giết cựu quan chức Afghanistan. Hơn 2/3 số vụ sát hại thuộc diện "trừ khử không qua xét xử do giới chức cầm quyền thực tế hoặc lực lượng trực thuộc thực hiện".

Ngoài ra, những cá nhân đấu tranh vì nhân quyền lẫn người làm trong ngành truyền thông cũng trỏ thành mục tiêu tấn công, đe dọa, quấy rối, bắt vô cớ, ngược đãi và sát hại.

Báo cáo của Liên Hợp Quốc còn mô tả chi tiết một đợt đàn áp biểu tình ôn hòa ở Afghanistan, cùng tình trạng phụ nữ và trẻ em gái không được đi học hay đi làm. "Toàn bộ hệ thống xã hội và kinh tế dần ngưng hoạt động", Tổng thư ký Guterres chia sẻ lo ngại.

Sau biến động an ninh và chính trị vào năm ngoái, Afghanistan đang rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Đất nước đứng bên bờ vực thảm họa nhân đạo khi thiếu viện trợ quốc tế và không thể tiếp cận các tài sản nước ngoài trị giá hàng tỷ USD do lệnh phong tỏa của phương Tây.

Tình trạng thất nghiệp gia tăng, trong khi phần lớn công chức đang chịu nợ lương nhiều tháng. Liên Hợp Quốc cảnh báo khoảng 16 triệu dân tại Afghanistan có nguy cơ thiếu lương thực vì đói nghèo lan rộng cộng với mùa màng thất bát ở nhiều địa phương.

Chưa quốc gia nào trên thế giới chính thức công nhận chính phủ Taliban tại Afghanistan. Cộng đồng quốc tế vẫn theo dõi sát sao những diễn biến ở quốc gia Trung Á, đặc biệt là tình trạng nhân quyền ở đất nước dưới sự lãnh đạo của Taliban.