Hạ viện và Thượng viện Mỹ nhất trí về dự luật cho phép gia hạn ngân sách liên bang hiện nay tới ngày 20/12, chỉ vài giờ trước khi đạo luật ngân sách 2020 hết hạn vào nửa đêm 18/12 khiến chính phủ phải đóng cửa. Động thái gia hạn này được coi là cần thiết để các lãnh đạo quốc hội có thêm thời gian thảo luận về dự luật cứu trợ Covid-19 trị giá 900 tỷ USD và dự luật ngân sách chính phủ 1,4 nghìn tỷ USD.

Nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump chấp nhận biện pháp gia hạn ngân sách tạm thời này, các nghị sĩ sẽ cố gắng đạt được đồng thuận về đạo luật ngân sách mới cũng như gói cứu trợ Covid-19 trước nửa đêm 20/12. Gần hai năm trước, chính phủ Mỹ từng đóng cửa 35 ngày vì cuộc chiến ngân sách không được giải quyết.

Chóp tòa nhà quốc hội Mỹ nhìn từ giếng trời bên trong hôm 18/12. Ảnh: Reuters.

Sau nhiều tháng đổ lỗi lẫn nhau, đảng Cộng hòa và Dân chủ đang ráo riết đàm phán về gói viện trợ được cho là lớn nhất từ mùa xuân tới nay để hỗ trợ người Mỹ trong Covid-19, đại dịch khiến hơn 3.000 người chết mỗi ngày ở nước này.

Với sự hỗ trợ từ Tổng thống sắp mãn nhiệm Trump và Tổng thống đắc cử Joe Biden, các nghị sĩ cho biết quá trình đàm phán dự luật đã có tiến triển. Tuy nhiên, họ vẫn còn nhiều bất đồng, trong đó có kế hoạch được đảng Cộng hòa hậu thuẫn nhằm kiềm chế các chương trình cho vay mà Cục Dự trữ Liên bang đưa ra để hỗ trợ doanh nghiệp thiệt hại vì đại dịch, khiến các cuộc đàm phán có thể sẽ kéo dài hết cuối tuần.

Thượng nghị sĩ John Thune, phó lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện, cho hay hai bên đã đạt được thỏa thuận về ngân sách, nhưng bất đồng về chương trình cho vay của Cục Dự trữ Liên bang vẫn là trở ngại chính cần giải quyết.

"Đó là vấn đề lớn", ông nói. "Có nhiều ý kiến xung quanh việc làm thế nào giải quyết vấn đề đó và chúng tôi đang ưu tiên giải quyết".

Một số đảng viên Cộng hòa cáo buộc đảng Dân chủ sử dụng khoản cho vay như một "cửa hậu" để cung cấp viện trợ cho chính quyền các bang và địa phương mà đảng Cộng hòa coi là "quỹ đen" cho sân sau của đảng Dân chủ.

Nhiều vấn đề bất đồng khác liên quan đến dự luật đã được giải quyết. Dự luật cứu trợ Covid-19 bao gồm điều khoản trang trải chi phí xét nghiệm một lần cho công dân Mỹ, khoảng 600 USD mỗi người, kéo dài khoản trợ cấp thất nghiệp 300 USD mỗi tuần, hỗ trợ các bang phân phối vaccine, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn trong đại dịch.

Các lãnh đạo quốc hội muốn gắn khoản cứu trợ Covid-19 này vào dự luật ngân sách liên bang 1,4 nghìn tỷ USD.

Mitch McConnel, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, cho biết các cuộc thảo luận rất hiệu quả. "Tôi bây giờ thậm chí còn lạc quan hơn tối qua, vì dự thảo dành cho một gói cứu trợ lớn sắp hoàn thành". Ông cho hay Thượng viện vẫn họp suốt cuối tuần nếu cần thiết để đạt được thỏa thuận.

Viễn cảnh chính phủ Mỹ đóng cửa làm gia tăng áp lực đưa ra kế hoạch cứu trợ. Việc chính phủ ngừng hoạt động trong thời gian dài vì không được cấp ngân sách sẽ khiến thêm hàng nghìn người mất việc làm, làm gián đoạn các dịch vụ công như chiến dịch tăng cường phân phối vaccine Covid-19, dù tác động của nó không thể cảm nhận được đầy đủ vào cuối tuần.

Quốc hội Mỹ đứng trước sức ép phải hành động trước tình trạng số ca nhiễm cũng như số ca nhập viện và tử vong vì Covid-19 ở Mỹ gia tăng mức báo động. Mỹ hiện ghi nhận hơn 320.000 người chết vì Covid-19, cao nhất thế giới và nhiều người Mỹ không được nhận cứu trợ đang đứng trước nguy cơ vô gia cư và không thể nuôi sống gia đình.