Lãnh tụ tối cao Taliban Hibatullah Akhundzada tuần trước phê chuẩn loạt điều luật mới về "tội lỗi và đức hạnh", với nhiều quy định nhắm vào phụ nữ Afghanistan.

Luật này quy định phụ nữ trưởng thành "bất cứ lúc nào ra khỏi nhà vì lý do bắt buộc đều phải che giấu khuôn mặt và cơ thể" bằng quần áo dày từ đầu đến chân tại nơi công cộng ở Afghanistan để tránh cám dỗ đàn ông.

Phụ nữ Afghanistan chờ nhận suất ăn nhân đạo tại Kabul ngày 23/5/2023. Ảnh: AP

Luật cũng cho rằng giọng nói của phụ nữ là thứ "cám dỗ trụy lạc tiềm tàng" với đàn ông, nên họ không được phép nói chuyện nơi công cộng. Phụ nữ không được phép hát hoặc đọc to ngay cả ở trong nhà.

Họ cũng không được phép nhìn thẳng vào mặt đàn ông không phải chồng hay họ hàng. Tài xế taxi sẽ bị phạt nếu chở phụ nữ không có đàn ông là chồng hoặc người nhà tháp tùng.

Cảnh sát đạo đức, lực lượng thực thi luật mới, có quyền bắt giam, trừng phạt phụ nữ, trẻ em gái vi phạm theo cách mà họ cho là phù hợp.

Roza Otunbayeva, đại diện của Liên Hợp Quốc tại Afghanistan, cho rằng luật mới đã mở rộng "những hạn chế không thể chấp nhận" đối với quyền của phụ nữ và trẻ em gái mà Taliban áp đặt từ khi lên nắm quyền hồi tháng 8/2021.

"Đây là viễn cảnh đáng lo ngại cho tương lai của Afghanistan, nơi cảnh sát đạo đức có quyền tùy ý đe dọa và bắt bớ bất kỳ ai dựa trên các điều luật có phạm vi rất rộng và mơ hồ", Otunbayeva nói hôm 25/8.

Chủ tịch hiệp hội luật sư Afghanistan Mir Abdul Wahid Sadat nhận định luật mới đi ngược với nghĩa vụ pháp lý trong nước và quốc tế của Afghanistan.

"Về mặt pháp lý, văn bản này đối mặt nhiều vấn đề nghiêm trọng", ông nói. "Luật mới đi ngược với những nguyên tắc cơ bản của đạo Hồi, tôn giáo chưa từng khuyến khích giữ gìn đức hạnh thông qua các hình thức vũ lực, cưỡng ép hoặc bất công".

"Văn bản này không chỉ vi phạm luật pháp trong nước của Afghanistan, còn vi phạm tất cả 30 điều của Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền", Sadat nói.

Trong ba năm từ khi giành chính quyền, nhiều điều luật Taliban ban hành đã bị các nhóm nhân quyền phản đối vì "phân biệt giới tính", khi gạt phụ nữ và trẻ em khỏi đa số khía cạnh đời sống công cộng, từ chối cho phép họ tiếp cận hệ thống tư pháp.

Trước khi Taliban đưa ra luật mới, phụ nữ và trẻ em gái ở Afghanistan bị cấm học lên cấp hai, bị cấm tham gia hầu hết các công việc được trả lương, bị cấm đi bộ trong công viên công cộng, tới phòng tập thể dục hay thẩm mỹ viện và phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định trang phục. Hồi đầu năm, Taliban cũng khôi phục hình phạt đánh roi và ném đá phụ nữ ngoại tình.

Trước các ý kiến phản đối, Zabihullah Mujahid, phát ngôn viên chính quyền Taliban, cảnh báo rằng những người lên tiếng phản đối mà không am hiểu luật Sharia Hồi giáo, đặc biệt là những người không theo đạo Hồi, là "hành động ngạo mạn".