Đảng Bảo thủ Anh hôm nay thông báo cựu bộ trưởng tài chính Rishi Sunak chiến thắng, trở thành lãnh đạo đảng Bảo thủ. Ông sẽ kế nhiệm bà Liz Truss, trở thành thủ tướng thứ ba của Anh trong vòng chưa đầy hai tháng và là thủ tướng gốc Ấn đầu tiên của Anh.

Ông Sunak sinh năm 1980 tại Southampton, Anh. Bố mẹ ông là người gốc Ấn Độ, nhập cư Anh từ Đông Phi vào những năm 1960.

Ông tốt nghiệp Cao đẳng Winchester, sau đó theo học ngành triết học, chính trị và kinh tế tại Đại học Oxford. Ông học thạc sĩ quản trị kinh doanh tại Đại học Stanford và gặp bà Akshata Murty, con gái ông N. R. Narayana Murthy, nhà sáng lập công ty công nghệ thông tin đa quốc gia Infosys của Ấn Độ, tại đây.

Một số người Ấn Độ viết trên mạng xã hội rằng việc ông Sunak trở thành thủ tướng Anh càng có ý nghĩa hơn khi Ấn Độ vừa kỷ niệm 75 năm độc lập sau giai đoạn là thuộc địa của Anh.

"Thật tuyệt vời khi Rishi Sunak, một người gốc Ấn, theo đạo Hindu và là con rể của Narayana Murthy, trở thành thủ tướng Anh", Chennai D. Muthukrishnan, người Ấn Độ, viết trên Twitter. Một số người bày tỏ hy vọng quan hệ Anh - Ấn Độ sẽ chặt chẽ hơn khi ông Sunak cầm quyền.

Ông Rishi Sunak bên ngoài nhà riêng ở thủ đô London, Anh, ngày 24/10. Ảnh: Reuters.

Từ năm 2001 đến năm 2004, ông Sunak là nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs, rồi tham gia vào hai quỹ phòng hộ. Ông Sunak kết hôn với bà Murty năm 2009 và có hai con gái. Ông được mô tả là một trong những nghị sĩ giàu nhất trên chính trường Anh nhưng không bình luận về tài sản cá nhân.

Kể từ năm 2015, ông là nghị sĩ Bảo thủ đại diện cho Richmond, hạt Bắc Yorkshire. Sunak cũng là người ủng hộ đưa Anh rời Liên minh châu Âu (EU), từng nói với Yorkshire Post rằng ông tin Brexit sẽ giúp Anh "tự do hơn, công bằng hơn và thịnh vượng hơn".

Ngoài ra, thay đổi chính sách nhập cư cũng là lý do chính khiến ông ủng hộ Brexit. "Tôi tin rằng chính sách nhập cư đúng đắn có thể có lợi cho đất nước chúng ta. Nhưng trước tiên, chúng ta phải kiểm soát biên giới của mình", ông nói.

Ông trở thành thứ trưởng về chính quyền địa phương trong Bộ Nâng cấp, Nhà ở và Cộng đồng dưới thời thủ tướng Theresa May. Tháng 2/2020, ông thu hút chú ý khi được ông Boris Johnson, người kế nhiệm bà May, chọn làm bộ trưởng tài chính, vị trí quan trọng nhất nội các Anh sau thủ tướng, khi 39 tuổi.

Covid-19 ập đến Anh sau đó. Ông Sunak được biết đến nhiều hơn qua gói hỗ trợ kinh tế cho người lao động và doanh nghiệp trong đại dịch, nổi bật là xây dựng cơ chế nghỉ phép giúp hàng triệu người vượt qua giai đoạn phong tỏa.

Tuy nhiên, ông cũng hứng chỉ trích vì chưa giúp các hộ gia đình trang trải chi phí cuộc sống tốt hơn, vướng vào bê bối mở tiệc giữa lệnh phong tỏa tại Số 10 phố Downing hồi tháng 5/2020 và bị phạt tiền.

Ông Sunak ban đầu ủng hộ ông Johnson nhưng quyết định từ chức ngày 5/7 do cảm thấy cách tiếp cận kinh tế "quá khác biệt" so với thủ tướng. Động thái góp phần gia tăng áp lực lên thủ tướng Johnson, khi đó đang đối mặt hàng loạt bê bối. Ông Johnson thông báo từ chức ngày 7/7.

Ông Sunak sau đó tuyên bố tranh cử lãnh đạo đảng Bảo thủ, cạnh tranh với nhiều đối thủ khác trong đó có bà Penny Mordaunt và bà Truss. Trong quá trình tranh cử, ông Sunak thường nhắc đến hai con gái khi bàn về biến đổi khí hậu.

"Tôi lắng nghe lời khuyên từ hai con gái, bởi chúng là chuyên gia về vấn đề này trong gia đình tôi", ông trả lời câu hỏi về biến đổi khí hậu trong một cuộc tranh luận trên kênh BBC.

Tài sản cá nhân của ông cũng là vấn đề được chú ý. Ông Sunak hồi đầu năm có mặt trong danh sách những người giàu nhất Vương quốc Anh của tờ Sunday Times. Ông và vợ ước tính có tổng tài sản khoảng 730 triệu bảng Anh, gần gấp đôi tài sản 300 - 350 triệu bảng Anh của Vua Charles III cùng Vương hậu Camilla.

Người dẫn chương trình Kay Burley của Sky News từng hỏi cựu bộ trưởng tài chính rằng liệu ông có quá giàu để làm thủ tướng hay không, vì khối tài sản lớn có thể khiến ông không thể thấu hiểu những nỗi khó khăn của người dân. Ông Sunak hồi tháng 8 nhấn mạnh ông không quá giàu để làm lãnh đạo đảng Bảo thủ cũng như thủ tướng Anh, kêu gọi người dân hãy đánh giá bằng cách nhìn vào hành động hơn là tài khoản ngân hàng.

"Tôi không phán xét người khác qua tài khoản ngân hàng, mà là bằng tính cách của họ. Và tôi nghĩ mọi người có thể đánh giá tôi bằng hành động của mình trong vài năm qua", ông nói.

Ông Rishi Sunak và vợ, bà Akshata Murty. Ảnh: PA.

Trong cuộc đua vào vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ hồi mùa hè, ông Sunak cùng bà Truss là hai ứng viên hàng đầu để thay thế ông Johnson. Trong các phiên tranh luận, ông chỉ trích kế hoạch kinh tế của bà Truss, khẳng định nó sẽ khiến nền tài chính công của Anh "lâm nguy" và lạm phát tăng.

Ông Sunak nổi bật với các nghị sĩ Bảo thủ nhưng không giành được sự ủng hộ từ số đông đảng viên thông thường. Ngày 5/9, đảng Bảo thủ tuyên bố bà Truss chiến thắng, với tỷ lệ phiếu bầu là 57,4%.

Nhiệm kỳ 44 ngày của bà Truss sau đó được đánh dấu bởi hàng loạt tranh cãi, sai lầm liên quan đến kế hoạch cắt giảm thuế, khiến thị trường tài chính hỗn loạn, đúng như cảnh báo của ông Sunak. Đồng bảng Anh (GBP) mất giá kỷ lục vào ngày 26/9, xuống 1 GBP đổi 1,035 USD.

Ông Sunak sẽ phải đối mặt hàng loạt thách thức như vực dậy nền kinh tế đang trên đà rơi vào suy thoái trong bối cảnh giá năng lượng, thực phẩm tăng vọt. Trong khi đó, nội bộ đảng Bảo thủ gần đây có sự chia rẽ về ý thức hệ và người dân Anh ngày càng không hài lòng về đảng này.

Với những người ủng hộ, ông Sunak là "một tay chèo vững chắc về kinh tế", vì dự đoán chính xác sự hỗn loạn mà bà Truss gây ra. Với phe chỉ trích, như cựu lãnh đạo Bảo thủ Iain Duncan Smith, họ lưu ý lạm phát ở Anh bắt đầu tăng kỷ lục khi Sunak còn là bộ trưởng tài chính.

"Các nhà đầu tư rõ ràng hy vọng Sunak sẽ ổn định nền kinh tế và tình hình chính trị, mặc dù rất khó để giải quyết các vấn đề tại thời điểm này", nhà phân tích Danni Hewson của công ty tài chính Anh AJ Bell đánh giá.