Đội ngũ trợ lý, cố vấn cấp cao Nhà Trắng trong hơn một năm qua đã tích cực quản lý lịch trình, việc đi lại và các tương tác cá nhân của Tổng thống Joe Biden, 81 tuổi, trong nỗ lực giảm thiểu những dấu hiệu cho thấy tuổi già đang ảnh hưởng tiêu cực đến ông.

Nhà Trắng đã hạn chế lịch trình hoạt động hàng ngày của Tổng thống Biden cũng như những cuộc trao đổi ngoài chương trình. Các cố vấn hạn chế số lần ông họp báo và xuất hiện trên truyền thông.

Họ hai lần từ chối lời mời để Tổng thống tham gia cuộc phỏng vấn giữa giờ nghỉ tại giải bóng bầu dục nhà nghề Super Bowl, nơi ông Biden có thể tiếp cận hàng triệu người xem, đồng thời tìm cách đảm bảo những cuộc họp với các nhà tài trợ luôn diễn ra theo đúng kịch bản.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng hôm 4/7. Ảnh: Reuters

Các trợ lý cấp cao đã bác một số kế hoạch đi lại vì lo rằng Tổng thống không đủ sức thực hiện, trong đó có ý tưởng để ông thực hiện những chuyến đi xuyên quốc gia hàng tuần vào năm 2022 nhằm quảng bá những lợi ích của luật cơ sở hạ tầng mới.

Tuy nhiên, dấu hiệu tuổi tác ngày càng thể hiện rõ hơn ở Tổng thống Biden, dù các cố vấn hàng đầu khẳng định sức khỏe của ông vẫn ổn. Màn thể hiện "thảm họa" của ông trong cuộc tranh luận trực tiếp với đối thủ Donald Trump tháng trước, với những lần nói nhịu bằng giọng yếu ớt, khàn khàn, cùng những phát biểu lẫn lộn, đã khiến nhiều thành viên đảng Dân chủ choáng váng.

Giờ đây, hàng loạt nhà tài trợ và nghị sĩ Dân chủ nói rằng họ cảm thấy như bị lừa dối bởi nỗ lực của các trợ lý ông Biden nhằm giảm bớt lo ngại trước cuộc tranh luận về việc liệu Tổng thống còn đủ khả năng đảm nhận nhiệm kỳ thứ hai hay không.

Trong cuộc phỏng vấn với ABC News hôm 5/7, Biden chế giễu những câu hỏi về việc liệu ông còn phù hợp với công việc hay không và khẳng định sẽ chỉ từ chức nếu "Chúa toàn năng" yêu cầu ông làm vậy. Hôm 8/7, Tổng thống tiếp tục bác bỏ cái mà ông gọi là làn sóng phản kháng từ "giới tinh hoa trong đảng".

Những người thân cận với Tổng thống Biden cho rằng nhóm cố vấn thân cận đã sai lầm khi áp dụng chiến lược bảo vệ ông quá mức trước những vấn đề liên quan đến tuổi tác. Nhóm này gồm các trợ lý hàng đầu luôn sát cánh bên ông như Anita Dunn, chịu trách nhiệm về chiến lược truyền thông Nhà Trắng, hay Steve Ricchetti và Mike Donilon, những cố vấn chính trị lâu năm.

Các đồng minh của Tổng thống Biden bên ngoài Nhà Trắng cũng nhắc tới những trợ lý ít được biết đến hơn, như Annie Tomasini và Anthony Bernal, những người bạn tâm giao thân thiết của ông và Đệ nhất phu nhân Jill Biden.

Một số nhà tài trợ lớn còn bày tỏ thất vọng với ông trùm Hollywood Jeffrey Katzenberg, đồng chủ tịch chiến dịch của Tổng thống Biden. Theo các nguồn tin am hiểu vấn đề, Katzenberg đã không ít lần trấn an họ rằng ông thường xuyên gặp Tổng thống Biden và nhận thấy ông chủ Nhà Trắng vẫn rất sắc sảo.

"Tổng thống Biden tự hào về đội ngũ mà ông ấy lãnh đạo trên con đường tiếp tục xây dựng kỷ lục thành công nhất trong lịch sử nước Mỹ hiện đại", phát ngôn viên Nhà Trắng Andrew Bates nói, đồng thời phản bác những cáo buộc rằng Tổng thống gặp vấn đề tuổi tác và các nhân viên của ông đã cố giấu kín chúng.

Bates cho biết nhiều biện pháp mà nhóm của Tổng thống thực hiện là quy trình tiêu chuẩn trong các chính quyền trước đây, khẳng định ông chủ Nhà Trắng vẫn nhiệt tình tham gia các cuộc phỏng vấn với giới truyền thông, trả lời câu hỏi từ phóng viên và di chuyển khắp đất nước.

Theo những người theo dõi sát Tổng thống, ông đôi khi vẫn có những khoảnh khắc nhạy bén trước công chúng hay trong các cuộc gặp riêng. Song không ít lần, họ chứng kiến ông đãng trí, nói lắp bắp và gặp khó khăn trong việc truyền đạt suy nghĩ. Cuộc tranh luận với Trump là minh chứng rõ nét nhất và những sai sót như vậy đang trở nên thường xuyên hơn.

Các nghị sĩ ở cả hai đảng đều nói họ không có đủ thời gian gặp mặt Tổng thống. Ông chỉ gọi điện cho lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer gần một tuần sau cuộc tranh luận. Nhóm của ông từ chối yêu cầu gặp Tổng thống từ các lãnh đạo Hạ viện, thay vào đó, đề nghị họ trao đổi với những trợ lý cấp cao Nhà Trắng.

Ngay cả trước các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ, một số nhà tài trợ đã chất vấn Katzenberg về việc liệu Tổng thống Biden có nên nhận được đề cử hay không vì ông đã cao tuổi. Katzenberg nói với họ rằng Biden là lựa chọn tốt nhất của đảng để đánh bại Trump.

Một giám đốc điều hành ngành giải trí từng ăn trưa với Katzenberg khoảng 6 tuần trước kể ông đã bày tỏ lo lắng với Katzenberg về việc Tổng thống Biden không còn đủ năng lực để có thể giành chiến thắng cuộc bầu cử.

Tuy nhiên, Katzenberg khẳng định ông thường xuyên gặp và nói chuyện với Tổng thống. "Ông ấy rất vững chắc, tư duy vẫn nhạy bén", Katzenberg quả quyết.

Từ trái sang: Tổng thống Biden, cựu tổng thống Barack Obama và người dẫn chương trình truyền hình Jimmy Kimmel tại một buổi gây quỹ tranh cử hồi tháng 6 ở Los Angeles. Ảnh: AFP

Nhật ký khách đến thăm cho thấy Katzenberg đã tới dự hàng chục cuộc họp tại Nhà Trắng từ tháng 3/2023 đến tháng 3/2024.

Tại một số sự kiện gây quỹ, chiến dịch tranh cử của Biden hạn chế tối đa những khoảnh khắc ngẫu hứng của Tổng thống, ngay cả với các nhà tài trợ hàng đầu. Một nhà tài trợ cho hay chiến dịch từ lâu đã yêu cầu họ gửi trước câu hỏi tới Tổng thống. Theo ông, tại một sự kiện gây quỹ ở Nam Florida năm nay với 8 người tham dự, Tổng thống Biden nói khá chậm, vấp vài từ và có lúc tỏ ra "lơ đễnh" nhưng cuối cùng ông vẫn đưa ra được câu trả lời chi tiết.

Các trợ lý thỉnh thoảng cũng can thiệp để giúp đỡ. Tại một buổi gây quỹ ở New York vào khoảng thời gian diễn ra Đại hội đồng Liên Hợp Quốc mùa thu năm ngoái, Tổng thống Biden dường như bối rối khi cố gắng trả lời các câu hỏi về Trung Đông. Trợ lý lúc bấy giờ thì thầm vào tai ông và sau đó Tổng thống đã trả lời trọn vẹn, một người giấu tên có mặt tại sự kiện nhớ lại.

Trong buổi gây quỹ tại khách sạn Four Seasons ở New York hồi tháng 6/2023, Tổng thống Biden đã phát biểu trong khoảng 5-10 phút rồi trả lời một số câu hỏi. Có thời điểm, Tổng thống không thể nhớ được từ "cựu chiến binh" và phải nhờ trợ lý giúp tìm từ này, nói rằng ông muốn nhắc tới người từng phục vụ trong quân đội hoặc hải quân, cũng theo các nguồn giấu tên.

Khi được hỏi về những sự kiện trên, Kevin Munoz, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của Tổng thống, chỉ trích các phóng viên vì sử dụng nguồn tin ẩn danh để kể lại những tương tác hậu trường.

Một số nghị sĩ cấp cao đảng Dân chủ vẫn bảo vệ Tổng thống. Trả lời phỏng vấn hồi tháng 4, nghị sĩ Nancy Pelosi, cựu Chủ tịch Hạ viện, đã kể lại cách bà xua tan những lo lắng từ một người nổi tiếng gọi cho bà để hỏi "Joe Biden có chuyện gì vậy?".

Pelosi cho biết bà trả lời bằng cách kể lại việc Tổng thống đã thể hiện tốt như thế nào trong một buổi gây quỹ gần thời điểm đó ở San Francisco. "Ông ấy có một bài phát biểu tuyệt vời, không cần giấy ghi chú", bà nói, thêm rằng Tổng thống nhận ra tất cả mọi người mà không cần xem biển tên.

Khi Biden còn là thượng nghị sĩ, ông thường xuyên nói chuyện với các phóng viên ở hành lang tòa nhà quốc hội. Trên cương vị phó tổng thống, ông nhiều lần mời phóng viên đến nhà dự tiệc bể bơi. Gần đây, Tổng thống vẫn trả lời những câu hỏi do phóng viên đưa ra bất ngờ trong họp báo, nhưng thường rất ngắn gọn, đôi khi chỉ là "có" hoặc "không" hay "đồng ý".

Kể từ sau cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên, những phát biểu công khai của ông trung bình kéo dài chưa tới 10 phút.

Theo phân tích từ học giả chuyên nghiên cứu về các đời tổng thống Mỹ Martha Joynt Kumar, ông Biden trong giai đoạn này tổ chức ít cuộc họp báo và phỏng vấn hơn bất kỳ tổng thống nào trước đây kể từ thời Ronald Reagan.

Các trợ lý Nhà Trắng thường cố gắng ngăn phóng viên đặt câu hỏi với ông. Nhà báo đôi khi được yêu cầu đứng cách Tổng thống hàng chục, thậm chí hàng trăm mét tại các sự kiện. Nhân viên Nhà Trắng thường mở nhạc lớn để át câu hỏi của phóng viên khi Tổng thống rời đi.

Những người dẫn chương trình phỏng vấn Tổng thống Biden tuần trước cho biết họ đã được cung cấp danh sách các câu hỏi từ chiến dịch của ông chủ Nhà Trắng. Khi Tổng thống Biden tổ chức họp báo, các quan chức Nhà Trắng thường liên hệ với phóng viên để xác định câu hỏi mà họ định đưa ra là gì, nhưng nhiều phóng viên từ chối trả lời.

Hồi tháng 6/2023, tham dự lễ tốt nghiệp của Học viện Không quân Mỹ, Tổng thống Biden vấp phải một bao cát và ngã khi bước qua sân khấu. Ông đứng dậy nhanh chóng với hỗ trợ từ các nhân viên Mật vụ. Dù vậy, sự cố này đã khiến Nhà Trắng trở nên cảnh giác hơn, theo các nguồn thạo tin.

Tổng thống Joe Biden tại cuộc tranh luận đầu tiên ở thành phố Atlanta, bang Georgia, tối 27/6. Ảnh: AFP

Các quan chức chính quyền cho hay đây là một sự cố bình thường, song cũng thừa nhận tác hại về mặt chính trị của nó. Trong những tháng tiếp theo, họ thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung để đảm bảo ông không vấp ngã thêm lần nào nữa. Ông bắt đầu đi giày thể thao thường xuyên hơn và sử dụng cầu thang ngắn hơn khi lên chuyên cơ Không lực Một.

Bản thân Tổng thống, trong cuộc gặp với các thống đốc đảng Dân chủ vào tuần trước, đề cập đến việc ông phải ngủ nhiều hơn và nên tránh các sự kiện sau 20h. Phát ngôn này đã khiến một số thống đốc tỏ ra hoang mang. Tuy nhiên, một số người cảm thấy nhẹ nhõm vì ít nhất Tổng thống cũng thừa nhận có điều gì đó không ổn, một nguồn tin nói.