"Nhà máy có nguy cơ xảy ra sự cố hạt nhân. Chúng tôi đàm phán với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) suốt đêm qua", giám đốc điều hành Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Nga (Rosatom) Alexei Likhachev cho biết hôm nay.

IAEA từng kêu gọi thiết lập vùng đệm an toàn quanh nhà máy, nhưng giám đốc Likachev cho rằng điều này chỉ có thể diễn ra nếu Mỹ đồng ý. "Tôi nghĩ khoảng cách rất lớn giữa thủ đô Washington và tỉnh Zaporizhzhia không nên trở thành lý do để Mỹ trì hoãn quyết định lập vùng an toàn", ông nói.

Bên ngoài nhà máy Zaporizhzhia, miền nam Ukraine, hồi tháng 10. Ảnh: Reuters.

Lãnh đạo Rosatom cũng cáo buộc chính phủ Ukraine sẵn sàng "chấp nhận một sự cố hạt nhân nhỏ" tại khu vực. "Đó sẽ là tiền lệ thay đổi vĩnh viễn lịch sử thế giới. Cần làm mọi thứ để không ai xâm phạm an ninh và an toàn của nhà máy điện hạt nhân", ông Likhachev cho hay.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm nay hối thúc NATO bảo đảm an toàn cho các nhà máy hạt nhân Ukraine khỏi "hành động phá hoại của Nga". "Mọi quốc gia đều muốn ngăn chặn những sự cố nguy hiểm tại các cơ sở hạt nhân của chúng tôi", ông nói.

Phát biểu được đưa ra sau khi các thanh sát viên IAEA báo cáo hơn 10 vụ nổ do đạn pháo làm rung chuyển nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine trong tối 19/11 và ngày 20/11. Nhóm chuyên gia IAEA cho biết một số tòa nhà, hệ thống và thiết bị tại nhà máy đã bị hư hại, song chưa đe dọa an toàn hạt nhân của cơ sở.

Những đợt pháo kích vào nhà máy Zaporizhzhia, nơi Nga kiểm soát từ hồi tháng 3, đã làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra sự cố hạt nhân nghiêm trọng, như thảm họa hạt nhân Chernobyl năm 1986.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraine đã nã pháo vào đường dây cung cấp điện cho nhà máy, còn hãng thông tấn TASS dẫn lời quan chức nước này cho biết một số cơ sở lưu trữ của nhà máy đã bị lực lượng Ukraine pháo kích.

Trong khi đó, tập đoàn năng lượng hạt nhân Ukraine Energoatom cáo buộc quân đội Nga thực hiện vụ pháo kích và ít nhất 12 quả đạn đã rơi trúng nhà máy. Energoatom nói rằng Nga nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng cần thiết để khởi động lại các bộ phận của nhà máy, nhằm hạn chế nguồn cung điện cho Ukraine.

Vị trí nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia và thành phố Energodar ở miền nam Ukraine. Đồ họa: BBC.

Nhà máy Zaporizhzhia cung cấp khoảng 1/5 lượng điện cho Ukraine trước xung đột và đã nhiều lần phải vận hành bằng các máy phát điện dự phòng. Nhà máy có 6 lò phản ứng làm máy bằng nước do Liên Xô thiết kế và xây dựng.

Các lò phản ứng tại nhà máy đã ngừng hoạt động, nhưng nhiên liệu hạt nhân vẫn có nguy cơ tan chảy nếu hệ thống làm mát bị mất điện và ngừng hoạt động. Các cuộc pháo kích đã khiến nguồn điện cung cấp cho hệ thống làm mát của nhà máy nhiều lần bị cắt.