Khi chiến sự chuẩn bị bước sang năm thứ ba, Ukraine ngày càng khó chiếm ưu thế trên chiến trường, hy vọng về chiến thắng cận kề cũng dần phai nhạt và mọi sự chú ý giờ đây tập trung vào ngăn Nga giành thêm lãnh thổ.

Từ Tổng thống Volodymyr Zelensky đến các tư lệnh quân đội và người dân ở khu vực tiền phương đều không thể biết chiến sự sẽ kéo dài đến bao giờ.

"Giờ đây, chiến thắng trên mặt trận gần như là bất khả thi. Chiến sự có thể kéo dài thêm nhiều năm. Nga có nguồn lực để làm điều này và người dân của họ sẵn sàng chấp nhận thực tế đó", đại tá Roman Kostenko, chỉ huy một đơn vị tham chiến ở tỉnh Kherson và cũng là thành viên Ủy ban An ninh Quốc gia, Quốc phòng và Tình báo thuộc quốc hội Ukraine, cho biết.

Tâm trạng chung tại Ukraine là chấp nhận thực tế nghiệt ngã trên chiến trường, nhưng dường như chưa ai thể hiện tâm lý chủ bại và đề cập đến việc đầu hàng Nga. Tuy nhiên, không khí hiện nay khác xa với cùng kỳ năm ngoái, khi hàng loạt thành công bất ngờ ở mặt trận miền đông và nam Ukraine nhen nhóm hy vọng về chiến thắng cận kề.

Lính Ukraine huấn luyện tại miền trung nước này hồi tháng 3. Ảnh: Reuters

"Chúng ta nên hy vọng những điều tốt nhất và chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Đó là thực tế. Khi có mặt tại mặt trận, chứng kiến mức độ thương vong và những trận đánh ác liệt, chúng tôi hiểu rõ là cuộc chiến còn lâu mới kết thúc", Sviatoslav Yurash, binh nhì trong quân đội Ukraine và cũng là nghị sĩ trẻ nhất nước này, cho hay khi từ tiền tuyến trở về Kiev để bỏ phiếu.

Tổng thống Vladimir Putin ngày 19/12 cho biết quân đội Nga đang "nắm thế chủ động" ở Ukraine và có được những kinh nghiệm quân sự không ai sánh bằng, trong khi Ukraine hứng chịu "tổn thất nặng nề" và lãng phí phần lớn nguồn dự trữ của họ.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu tuyên bố các tập đoàn công nghiệp quốc phòng của nước này "đã tăng gấp 4 lần công suất và hoạt động 24/24". "Kể từ tháng 2/2022, sản lượng xe tăng tăng 5,6 lần, xe chiến đấu bộ binh tăng 3,6 lần, thiết giáp chở quân tăng 3,5 lần, UAV tăng 16,8 lần và đạn pháo tăng 17,5 lần", ông nói.

Các tướng lĩnh Ukraine tuần này nói rằng Moskva đang chuyển từ phòng thủ sang tiến công ở mặt trận miền đông, trong khi Kiev phải thu nhỏ nhiều chiến dịch và quay về phòng ngự do tình trạng thiếu đạn pháo. "Chúng tôi không thể bắn trả mọi đợt pháo kích của Nga. Đó là điều đau đớn", Yurash nói.

Ukraine luôn giữ kín số liệu về thương vong, nhưng dường như không còn tìm cách che giấu thực tế là họ đang hứng chịu tổn thất nặng nề. "Tôi thậm chí còn không đặt biệt danh cho các tân binh. Phần lớn đều không trụ được lâu trên chiến trường", một quân nhân Ukraine giấu tên tại tỉnh Kharkov tiết lộ.

Mykhailo Podolyak, cố vấn hàng đầu của Tổng thống Zelensky, nói rằng tương lai Ukraine đáng lẽ đã tươi sáng hơn nếu các nước phương Tây nhanh chóng cung cấp những vũ khí mà họ cần. "Bạn cần được viện trợ số lượng vũ khí nhất định trong một tháng, nhưng quá trình thực tế có thể mất tới 8 tháng. Đó là 8 tháng bạn không thể làm gì", ông nói trong cuộc phỏng vấn tại thủ đô Kiev.

Podolyak cảnh báo phương Tây chưa nhìn nhận rõ mối đe dọa từ chiến thắng của Nga tại Ukraine, nhấn mạnh Mỹ sẽ "bị sỉ nhục" nếu điều này xảy ra. Ông cũng bày tỏ bức xúc khi gói viện trợ 61 tỷ USD cho Ukraine không được quốc hội Mỹ thông qua, trong khi Hungary cũng chặn gói viện trợ trị giá 50 tỷ euro của Liên minh châu Âu (EU) cho Kiev.

Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: WP

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov tuần này nói rằng Washington sẽ không bỏ rơi Kiev. Dù vậy, đại tá Kostenko thừa nhận không vũ khí nào của phương Tây có thể đánh bật lực lượng Nga khỏi phòng tuyến kiên cố.

"Tôi không nghĩ có loại vũ khí đủ sức thay đổi cục diện chiến sự. Tên lửa tầm xa ATACMS không tạo nên đột phá. Tiêm kích cũng chỉ có thể giúp Ukraine đạt thế cân bằng với Nga. Mọi người nói rằng chúng tôi sẽ được viện trợ những chiếc F-16 hiện đại, nhưng Nga đang có hàng trăm chiến đấu cơ thế hệ 4++. Tôi không hiểu ai nghĩ ra ý tưởng có thể đánh bại Nga chỉ bằng vài chục chiếc F-16", đại tá Ukraine nêu quan điểm.

Kostenko khẳng định Ukraine vẫn thành công về mặt quân sự trong năm 2023, nhưng cho rằng mục tiêu thực tế nhất với Kiev lúc này là tránh để mất thêm lãnh thổ và tăng tối đa số đòn tập kích vào lực lượng Moskva.

"Chúng tôi không thể chiến đấu kiểu ăn miếng trả miếng với Nga. Cần phải tìm cách để hạn chế thương vong xuống mức chỉ bằng 1/10 họ, đây là phương án duy nhất để giành cơ hội chiến thắng, nếu không Ukraine sẽ cạn nhân lực trước đối phương", ông nói.