Ukraine gần đây thường xuyên tập kích các mục tiêu của Nga ở khu vực bán đảo Crimea bằng xuồng không người lái (USV), bên cạnh thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình. Các xuồng này có kích thước nhỏ, được điều khiển từ xa, trang bị bom hoặc khối thuốc nổ lớn để tấn công mục tiêu. Chúng có khả năng cơ động linh hoạt trên biển và rất khó phát hiện bằng radar. Khi tập kích vào đêm tối, USV gần như "vô hình" với các thủy thủ canh gác trên tàu chiến.

Chúng cũng có giá thành rẻ hơn rất nhiều so với chiến hạm Nga, song có thể gây thiệt hại lớn nếu tập kích thành công, nên được coi là vũ khí "phi đối xứng" hiệu quả để tấn công khí tài Nga ở Biển Đen.

Bộ Quốc phòng Ukraine ngày 10/11 thông báo đã dùng USV để tập kích hai tàu đổ bộ cỡ nhỏ thuộc Hạm đội Biển Đen ở bán đảo Crimea, khiến chúng chìm xuống biển. Hồi tháng 7, Kiev cũng đã dùng xuồng tự sát để tấn công cầu Crimea, khiến một nhịp cầu bị hư hại nặng.

Xuồng không người lái Ukraine dạt vào bờ biển gần thành phố Sevastopol hồi tháng 9 năm ngoái. Ảnh: Drive

Nga nhận thức được mối đe dọa từ xuồng tự sát Ukraine và đã xây dựng hệ thống phòng thủ nhiều lớp ở Biển Đen để ứng phó. Lớp phòng thủ đầu tiên là hàng rào chướng ngại vật bên ngoài lối vào các quân cảng và cầu Crimea, như lưới chống tàu ngầm, phao nổi và xà lan. Nga cũng lắp đặt súng máy và triển khai tàu tuần tra xung quanh các khu vực này.

"Lớp phòng thủ này có thể đem lại hiệu quả tương đối trong việc ngăn chặn xuồng không người lái của Ukraine", nhà phân tích về hải quân H. I. Sutton nhận xét.

Một chiếc trực thăng Helix KA-27 của Nga. Ảnh: Wikimedia Commons

Mối đe dọa khác với USV Ukraine là máy bay tuần tra Nga như Beriev Be-12. Radar của phi cơ này được thiết kế để phát hiện các vật thể nhỏ như kính tiềm vọng của tàu ngầm, nên thích hợp để săn tìm phương tiện có kích thước nhỏ như USV.

Khi phát hiện mục tiêu, máy bay Be-12 sẽ phát cảnh báo cho lực lượng Nga trên đất liền để điều trực thăng Mi-8 và Ka-27 ra đánh chặn. Các phi cơ này được trang bị rocket và súng máy để đối phó xuồng không người lái của Ukraine.

"Hiện USV của Kiev không có cách nào để chống lại hỏa lực từ trực thăng Nga, ngoại trừ việc tận dụng tốc độ và khả năng cơ động sẵn có để né tránh", Sutton cho biết, thêm rằng Moskva cũng điều tiêm kích Su-27 trực chiến ở Biển Đen làm nhiệm vụ đánh chặn USV, song chưa rõ mức độ hiệu quả.

Vị trí bán đảo Crimea và Biển Đen. Đồ họa: RYV

Tác chiến điện tử cũng là phương pháp Nga thường dùng để vô hiệu hóa xuồng tự sát Ukraine. Moskva lắp đặt thiết bị gây nhiễu lên tàu chiến và cơ sở trên bờ, phát ra sóng điện từ làm gián đoạn kết nối giữa USV và tổ vận hành của đối phương, tương tự cách khắc chế UAV trên đất liền. Phương pháp này đã gây ra một số tổn thất cho Ukraine.

Các tàu chở hàng lớn của Nga hiện được hộ tống bởi tàu tuần tra và khu trục hạm khi đi qua Biển Đen. Các con tàu này tắt Hệ thống Nhận dạng Tự động (AIS) nhằm tránh bị theo dõi lộ trình, giảm nguy cơ bị tập kích bởi USV Ukraine. Tuy nhiên, một số đoàn vẫn bị xuồng tự sát tấn công.

Nga cũng được cho là đang thử nghiệm dùng UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) để đánh chặn xuồng không người lái của Ukraine. Trên mạng xã hội tuần trước xuất hiện video Nga triển khai UAV FPV từ tàu tuần tra để tập kích mục tiêu giả cố định trên biển. Tuy nhiên, USV Ukraine có tốc độ và khả năng cơ động cao, nên không rõ phương pháp này có hiệu quả khi thực chiến hay không.

Nhà máy chế tạo Kingisepp (KMZ) của Nga cuối tháng trước thông báo chuẩn bị bàn giao loạt xuồng không người lái kiểu Vizir cho quân đội Nga và chúng sẽ được thử nghiệm trong chiến dịch tại Ukraine. Đây là mẫu xuồng đa năng, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ như tuần tra, tấn công, vận chuyển binh sĩ và hàng hóa, khảo sát thủy văn.

Nó cũng có thể được lắp khối nổ hàng trăm kg và trở thành xuồng tự sát trong trường hợp cần thiết. Chuyên gia Sutton cho rằng mẫu tàu này có thể được dùng làm vũ khí chống USV ở Biển Đen.

Nguyên mẫu xuồng không người lái Vizir được KMZ trưng bày hồi tháng 6. Ảnh: RIA Novosti