Quân đội Ukraine hồi cuối tháng 9 tái kiểm soát các làng Yampil và Zarichne, nơi từng là điểm nóng giao tranh tại vùng Donbass, miền đông nước này.

Nhiều tháng giao tranh dữ dội đã khiến nhà cửa trong làng đổ nát. Rừng thông bao quanh Yampil cháy đen, cùng nhiều xe bọc thép bị phá hủy.

Người dân bám trụ tại hai làng này chủ yếu là người cao tuổi, nói tiếng Nga. Họ cho biết cuộc sống vẫn gặp muôn vàn khó khăn, ngay cả khi lực lượng Ukraine đã quay trở lại làng.

Nina Marchenko, 72 tuổi, kể với phóng viên AFP rằng trong một đợt giao tranh, một quả tên lửa đã rơi trúng nhà bà. "Nó xuyên qua mái nhà, phá hủy trần của hầm chứa đồ", bà nói, cho biết gia đình bà thoát nạn nhờ trú ẩn tại nhà hàng xóm vào thời điểm đó.

Andriy, 50 tuổi, con trai bà, và vợ là Lyudmila, đã tự sửa mái và tiếp tục bám trụ trong ngôi nhà. "Chúng tôi được thông báo rằng không nên đợi chính quyền địa phương hỗ trợ sửa chữa nhà cửa", ông nói.

"Một phòng ngủ trong nhà không sử dụng được vì bị dột khi mưa", vợ Andriy tiếp lời. Gia đình buộc phải sinh hoạt tại bếp và phòng khách, nơi giấy dán tường, trần nhà bong tróc do ngấm nước.

Bà Nina Marchenko lấy nước từ giếng tại vườn nhà ở làng Yampil, gần chiến tuyến tại khu vực Donbass, ngày 10/11. Ảnh: AFP.

Họ cho biết làng Yampil đã bị mất điện từ tháng 4 và gia đình chỉ có thể cầm cự bằng mì ống, gạo, đôi khi có thịt hộp hoặc pate viện trợ nhân đạo. Họ có tiền trong tài khoản ngân hàng nhưng không thể rút, bất chấp nỗ lực khôi phục hệ thống ngân hàng của chính quyền mới.

Gia đình buộc phải tới những căn nhà bị phá hủy trong làng để tìm gỗ nấu ăn, sưởi ấm, bởi việc nhặt củi trong khu rừng đầy mìn là quá mạo hiểm. Hệ thống nước máy cũng không còn hoạt động, buộc họ phải lấy nước giếng để sinh hoạt.

"Sáu quả tên lửa rơi trong vườn. Chúng không phải tên lửa Nga, chúng là của Ukraine", Andriy nói.

"Tôi chỉ biết cầu Chúa dừng cuộc chiến lại. Tôi không muốn gì hơn nữa", mẹ ông tiếp lời, mắt ngấn lệ.

Trong khi đó, trên một cánh đồng phía nam làng Zarichne, ba phụ nữ và một đàn ông đang chất khoai tây mới đào vào một chiếc thùng gỗ. Tất cả đều từ chối cho biết danh tính.

"Chúng tôi không tin bất kỳ ai. Mọi người đều đang nói dối. Nga nói dối, Ukraine cũng chẳng khác gì", một phụ nữ quàng chiếc khăn xanh trên đầu nói. "Họ liên tục hứa hẹn đủ điều. Nhưng sau cùng, chúng tôi là những người bị bỏ rơi".

"Chúng tôi phải đến gặp những người lính để xin họ bánh mì, bởi giới chức địa phương không xuất hiện. Họ sợ đến đây vì pháo kích", người phụ nữ chia sẻ, nói thêm rằng một vụ tập kích tên lửa đã phá hủy ngôi nhà nơi hai đứa cháu nhỏ của cô đang sống.

"Chính quân đội Ukraine đã bắn những quả tên lửa đó. Không có người Nga nào ở đây", một phụ nữ khác nói, cho hay chỉ có các chiến binh ly khai tại một trạm kiểm soát.

Quân đội và chính quyền địa phương Ukraine không bình luận về thông tin này.

Người dân đào khoai tây tại cánh đồng ở làng Zarichne, gần chiến tuyến ở vùng Donbass, ngày 10/11. Ảnh: AFP.

Ven đồng, Sergiy, 37 tuổi, chỉ vào một khối kim loại hình trụ nằm trên mặt đất, ngay bên ngoài nhà mình. Anh cắm một lá cờ trắng nhỏ bên cạnh.

Quả bom chùm này rơi xuống đất trong một cuộc tập kích ngày 3/11, song không phát nổ. Sergiy đã yêu cầu chính quyền địa phương di dời quả bom, song họ chưa đến. Hai con gái 5 và 8 tuổi của anh giờ chỉ được phép đùa nghịch ở trong nhà.

"Hầu hết thời gian là ở trong nhà, đôi khi tôi dắt các con ra ngoài", anh cho biết. "Giới chức hứa hỗ trợ tiền nhưng cũng chưa thấy đâu, thậm chí viện trợ nhân đạo cũng không có, dù họ đã tái kiểm soát làng hơn một tháng".

Anh cho hay chính quyền địa phương không giúp dân sửa chữa nhà khi mùa đông đến gần, cũng như trì hoãn hầu hết các công việc. Trong khi đó, tiếng bom đạn vẫn vang vọng nơi tiền tuyến phía đông, chỉ cách làng khoảng 10 km.

"Người Nga đang tấn công cây cầu đằng kia", Sergiy chỉ tay về phía con sông chảy qua làng. Cách cây cầu này khoảng 20 km về phía đông là thị trấn Kremina, nơi quân đội Ukraine đang nỗ lực giành lại từ tay lực lượng Nga.

Vị trí làng Yampil, Zarichne và cục diện chiến trường Ukraine sau hơn 8 tháng giao tranh. Đồ họa: WP.