Quân đội Ukraine đang tăng sức ép với lực lượng Nga ở tỉnh miền nam Kherson, nơi Moskva đã kiểm soát kể từ những ngày đầu xung đột mới bùng phát. Các quan chức Nga dự báo chiến dịch phản công quy mô lớn của Ukraine nhằm tái chiếm Kherson sẽ bắt đầu trong tương lai gần.

Để đối phó với đà tiến của quân đội Ukraine, Kirill Stremousov, quyền lãnh đạo tỉnh Kherson do Nga bổ nhiệm, tuần trước tuyên bố thành phố đã biến thành một "pháo đài" và sẵn sàng nghênh chiến trước các đợt tiến công.

Giới chuyên gia cho rằng Nga có nhiều lý do để "chiến đấu đến cùng" tại khu vực có ý nghĩa chiến lược này.

Binh sĩ Nga đứng gác tại một địa điểm ở thành phố Kherson, tỉnh Kherson, miền nam Ukraine, ngày 20/5. Ảnh: AP.

Cửa ngõ đến Crimea

Tỉnh Kherson giáp với Crimea, là cửa ngõ trên đất liền giúp Moskva kết nối tốt hơn với bán đảo trên Biển Đen mà Nga sáp nhập vào lãnh thổ năm 2014.

Nếu Kiev giành lại Kherson, họ sẽ chặt đứt hành lang trên bộ quan trọng nối vùng Donbass ở miền đông với bán đảo Crimea, đồng thời Ukraine cũng có thể triển khai pháo binh tầm xa đến gần Crimea hơn. Các khẩu pháo do phương Tây viện trợ, đặc biệt là HIMARS, khi được triển khai ở Kherson có thể giúp Ukraine tập kích các mục tiêu trọng yếu trên bán đảo Crimea.

Sáp nhập Crimea được đánh giá là thành tựu lớn trong hơn hai thập kỷ lãnh đạo của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Bán đảo cũng là nơi Nga tập trung lực lượng quân sự khổng lồ, trong đó có Hạm đội Biển Đen, giúp Moskva mở rộng sức mạnh ra Địa Trung Hải và Trung Đông.

Nguồn cung cấp nước

Việc cung cấp nước ngọt cho Crimea cũng sẽ trở nên rất khó khăn đối với Nga nếu Ukraine chiếm lại Kherson.

Sau khi Moskva sáp nhập bán đảo, Ukraine đã chặn nguồn cung cấp nước qua kênh đào từ sông Dnieper. Khi Nga tiến vào kiểm soát Kherson và tỉnh Zaporizhzhia lân cận ở phía đông, họ đã lập tức khơi thông kênh đào này để tiếp tục chuyển nước ngọt tới Crimea. Nga rất cần nguồn nước đó để phục vụ nhu cầu dân sinh cũng như các cơ sở quân sự của mình trên bán đảo.

Các tuyến hậu cần

Thành phố Kherson là nơi duy nhất lực lượng Nga còn hiện diện ở bờ tây sông Dnieper, con sông lớn chia đôi tỉnh miền nam Ukraine.

Quân đội Ukraine đã liên tục tấn công các cây cầu bắc qua sông nhằm chặt đứt tuyến tiếp tế của Moskva. Các nhà phân tích quân sự nhận định nếu Nga mất đi khu vực đang kiểm soát ở bờ tây sông, Ukraine sẽ dễ dàng tấn công những tuyến đường tiếp tế của họ tới Zaporizhzhia, qua đó cơ hội giành lại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cũng tăng lên.

"Khu vực bờ tây sông Dnieper rất quan trọng đối với cả hai bên. Với Nga, nó giúp ổn định tuyến phòng thủ cho Zaporizhzhia", nhà phân tích quân sự Oleh Zhdanov đánh giá.

Với Ukraine, Kherson là chìa khóa cho toàn bộ khu vực phía nam. "Giành lại Kherson sẽ cho phép Ukraine nhắm đến các tuyến đường tiếp tế quan trọng của lực lượng Nga. Vì thế, người Nga sẽ cố gắng kiểm soát nó bằng mọi cách", Zhdanov nói.

Ý nghĩa biểu tượng

Thành phố Kherson đến nay là thủ phủ duy nhất mà lực lượng Nga kiểm soát tại Ukraine kể từ khi phát động chiến dịch quân sự ngày 24/2. Theo chuyên gia quân sự Oleksander Musiyenko, để mất Kherson sẽ là một đòn giáng vào uy tín của quân đội Nga, cho thấy Moskva đang chật vật như thế nào trên chiến trường.

"Rõ ràng việc rút quân khỏi Kherson sẽ gây ra những hậu quả lớn với hình ảnh của Nga, đồng thời nó sẽ bị nhìn nhận một cách tiêu cực trong nội bộ nước này", Musiyenko nói.

Việc rút lui khỏi Kherson và các khu vực khác trên bờ tây sông Dnieper sẽ làm tiêu tan hy vọng của Nga trong nỗ lực thúc đẩy một cuộc tấn công về phía tây, tới Mykolaiv và Odesa, nhằm cắt đứt khả năng tiếp cận Biển Đen của Ukraine.

Một động thái như vậy sẽ giáng đòn mạnh vào nền kinh tế Nga. Nó cũng ngăn Moskva xây dựng hành lang trên bộ tới khu vực ly khai Transnistria của Moldova, nơi Nga đang đặt một căn cứ quân sự quan trọng, nhằm khống chế toàn bộ miền nam Ukraine.

"Mất Kherson sẽ khiến tất cả giấc mơ phương Nam của Moskva tan thành cát bụi", Zhdanov bình luận.

Vị trí và cục diện chiến sự ở Kherson, miền nam Ukraine. Đồ họa: Guardian.

Mặt khác, Kherson, nơi có dân số hơn một triệu người trước xung đột, nằm ngay bên bờ Biển Đen. Giải phóng Kherson cũng đồng nghĩa Ukraine sẽ giành lại được một số khu vực trên vùng biển vốn là huyết mạch đối với ngành xuất khẩu lương thực.

"Có lẽ người Nga sẵn sàng xóa sổ Kherson hơn là để Ukraine giành lại khu vực này", Zhdanov nói. "Người Nga muốn chứng minh rằng họ sẽ phản ứng cứng rắn trước một cuộc phản công của Ukraine vào Kherson, bởi Điện Kremlin đã tuyên bố đây là một phần của nước Nga".