Hai cuộc điều tra trên nhắm tới các nghi vấn gian lận tài chính của ông Trump, gồm một cuộc điều tra hình sự và một cuộc điều tra dân sự. Hai cuộc điều tra này trong những tuần qua vừa mới gửi thêm trát yêu cầu tài liệu tới Tập đoàn Trump, New York Times dẫn lời một số người thông thạo với sự việc.

Những trát này yêu cầu giao nộp các hồ sơ liên quan tới các khoản “phí tư vấn” dường như đã được Tập đoàn Trump chuyển cho con gái tổng thống Ivanka Trump - khoản giao dịch mà điều tra gần đây của New York Times đã phát hiện ra.

Đây là diễn biến mới nhất của hai cuộc điều tra nhắm vào Tập đoàn Trump, và là ví dụ về những rắc rối pháp lý đang đợi chờ tổng thống một khi mãn nhiệm vào tháng 1/2021.

Eric, Ivanka và Donald Trump Jr. ngồi cạnh cha tại một sự kiện ở Vancouver, Canada. Ảnh: Reuters.

Cụ thể, điều tra của New York Times, dựa trên hai thập kỷ hồ sơ thuế của ông Trump, cho thấy ông Trump trả rất ít hoặc không trả chút tiền thuế nào trong hầu hết khoảng thời gian hai thập kỷ, nhờ vào giảm trừ các khoản lỗ kinh doanh.

Một phát hiện của New York Times là ông Trump đã giảm thu nhập chịu thuế bằng cách trừ đi khoảng 26 triệu USD chi phí cho các công ty tư vấn không rõ tên, coi như “chi phí kinh doanh”, trong các năm từ 2010 đến 2018.

Đáng chú ý, trong các khoản phí tư vấn đó dường như có khoản trả cho con gái tổng thống Ivanka Trump. New York Times phát hiện Tập đoàn Trump khai báo khoản giảm trừ 747.622 USD “phí tư vấn”, và con số này giống y hệt khoản mà Ivanka Trump khai báo đã nhận thông qua một công ty tư vấn mà bà đồng sở hữu.

Công ty tư vấn mà Ivanka Trump đồng sở hữu, theo khai báo kiểm tra lý lịch của bà khi trở thành cố vấn của tổng thống, có tên TTT Consulting. Cái tên “TTT” dường như là viết tắt tên của Ivanka Trump và các thành viên nhà Trump khác.

Nhưng Ivanka Trump lúc đó cũng là một giám đốc trong đơn vị của Tập đoàn Trump mà đã có giao dịch 747.622 USD trả “phí tư vấn”, như vậy Ivanka Trump có thể đã vừa quản lý Tập đoàn Trump, lại vừa sở hữu công ty tư vấn mà Tập đoàn Trump trả phí, theo New York Times.

Việc giảm trừ phí tư vấn vào thu nhập chịu thuế là được phép, nhưng quy định đòi hỏi “phí tư vấn” được giảm trừ phải hợp lý, dựa trên giá thị trường, và cần thiết cho nhu cầu kinh doanh.

Tổng thống Trump tại Vườn Hồng vào tháng trước. Ảnh: New York Times.

Về các cuộc điều tra ở New York, hiện vẫn chưa có nhiều chi tiết. Một trong hai cuộc điều tra là điều tra hình sự - do công tố viên quận Manhattan, Cyrus Vance Jr. dẫn dắt - là cuộc điều tra hình sự duy nhất đã công khai nhắm vào ông Trump.

Điều tra bắt đầu hai năm trước, với phạm vi ban đầu là tiền mà chiến dịch Trump chuyển cho diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels, người đã khẳng định ông Trump ngoại tình với mình. Nhưng điều tra đã bị trì hoãn từ mùa thu năm ngoái, sau khi tổng thống nộp đơn kiện nhằm chặn các trát yêu cầu giao nộp hồ sơ thuế. Hai bên vẫn đấu tranh pháp lý về điều này, và Tòa án Tối cao Mỹ sắp đưa ra phán quyết.

Cuộc điều tra còn lại, là cuộc điều tra dân sự do Tổng chưởng lý bang New York Letitia James dẫn dắt, tập trung vào một số cách thức kinh doanh của Tập đoàn Trump. Nhưng bà hoàn toàn có thể đề nghị các bên khác truy tố hình sự.

Cuộc điều tra này bắt đầu tháng 3/2019, sau khi cựu luật sư của Tổng thống Trump, Michael Cohen, khai với Quốc hội rằng ông Trump vừa đẩy giá tài sản lên cao trong báo cáo tài chính để xin vay ngân hàng dễ hơn, lại vừa hạ giá tài sản xuống thấp để giảm tiền thuế.