"Chúng ta cần đảm bảo rằng lịch sử không lặp lại và các hành động quân sự của Nga với Ukraine thực sự chấm dứt. Vì vậy, chúng ta cần có sẵn khuôn khổ đảm bảo an ninh cho Ukraine hậu xung đột", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu tại cuộc họp của các ngoại trưởng trong liên minh ở Oslo, Na Uy ngày 1/6.

Một trong những vấn đề hàng đầu được thảo luận tại hội nghị là việc Ukraine thúc đẩy nỗ lực gia nhập NATO, vốn đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả các thành viên. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi "thông điệp rõ ràng" tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 7 rằng Kiev sẽ gia nhập liên minh sau khi xung đột kết thúc.

Tuy nhiên, các nhà ngoại giao NATO cho biết Mỹ, nước dẫn dắt liên minh, không muốn đi xa hơn lời hứa năm 2008 rằng Ukraine một ngày nào đó sẽ gia nhập NATO. Việc trở thành thành viên NATO đồng nghĩa Ukraine sẽ được bảo vệ theo Điều 5, chính sách phòng thủ tập thể khi một nước bị tấn công.

Tổng thư ký Jens Stoltenberg (thứ hai từ bên phải) và các ngoại trưởng NATO nhóm họp tại Oslo, Na Uy ngày 1/6. Ảnh: AFP

Một lựa chọn khác được cân nhắc là các cường quốc đưa ra đảm bảo an ninh song phương cho Ukraine trong những năm trước khi nước này trở thành thành viên chính thức của NATO.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 31/5 ủng hộ "những đảm bảo an ninh hữu hình và đáng tin cậy" cho Ukraine, nhưng hiện chưa rõ các thành viên NATO sẽ thực hiện các cam kết an ninh với Kiev như thế nào.

"Chúng ta phải cung cấp cho Ukraine những đảm bảo quốc phòng mạnh mẽ. Đó là thông điệp rõ ràng gửi tới Tổng thống Vladimir Putin và Nga", Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna nói.

Phương án thực tế hơn là nỗ lực của Tổng thư ký Stoltenberg nhằm trang bị, huấn luyện cho quân đội Ukraine đáp ứng các tiêu chuẩn phương Tây, với trị giá 530 triệu USD mỗi năm kéo dài trong 10 năm. Số tiền này nằm ngoài hàng chục tỷ USD mà các đồng minh đã hỗ trợ để giúp Ukraine chiến đấu với Nga.

"Điều quan trọng và cấp bách nhất hiện tại là đảm bảo Ukraine sẽ thắng thế", ông nói.

Cuộc chiến mà Nga phát động ở Ukraine cuối tháng 2/2022 đã làm thay đổi NATO, liên minh quân sự phương Tây thành lập gần 75 năm trước để đối phó với Liên Xô. Khi xung đột Ukraine chưa có dấu hiệu chấm dứt, liên minh phải tiếp tục tìm cách duy trì đoàn kết trong nỗ lực ủng hộ Kiev, nhưng đồng thời phải tránh để bị kéo vào cuộc chiến trực tiếp với Nga.