"Đây là động thái thể hiện niềm tin mạnh mẽ vào UNESCO và chủ nghĩa đa phương", Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay thông báo Mỹ quyết định gia nhập lại tổ chức văn hóa Liên Hợp Quốc trong buổi họp tại Paris, Pháp ngày 12/6.

Mỹ là một trong các thành viên sáng lập UNESCO và đóng góp khoảng 22% ngân sách, tương đương 75 triệu USD cho tới năm 2011, khi tổ chức này công nhận Palestine là quốc gia thành viên. Mỹ rút khỏi UNESCO năm 2018, sau khi cựu tổng thống Donald Trump thông báo quyết định một năm trước đó.

Sau khi nhậm chức năm 2017, Tổng giám đốc Azoulay cho biết ưu tiên của bà là đưa Mỹ trở lại UNESCO. Theo bà Azoulay, UNESCO đang hoạt động tốt, "song sẽ còn tốt hơn khi Mỹ quay trở lại", đồng thời bày tỏ hy vọng quyết định này sẽ mang lại đóng góp cho cộng đồng quốc tế về giáo dục, văn hóa và khoa học.

Buổi họp báo của đại diện UNESCO tại Paris, Pháp ngày 12/6. Ảnh: AFP

Richard Verma, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách quản lý và nguồn lực, trong thư gửi bà Azoulay cho biết Washington biết ơn Tổng giám đốc UNESCO vì "đạt được tiến bộ trong các vấn đề quan trọng, trong đó có giảm tập trung vào các cuộc tranh luận bị chính trị hóa".

Chính quyền Tổng thống Joe Biden hồi tháng 12/2022 mở đường cho Mỹ khôi phục tài trợ cho UNESCO. Ngoại trưởng Antony Blinken tháng 3 nhận định Mỹ "nên quay trở lại UNESCO" vì tại đây đang diễn ra những điều quan trọng khi cơ quan này "đang nghiên cứu các quy tắc, chuẩn mực và tiêu chuẩn cho trí tuệ nhân tạo".

Đại sứ Trung Quốc tại UNESCO Dương Tấn ngày 12/6 cho biết nước này không phản đối Mỹ quay trở lại cơ quan văn hóa LHQ, nhận định UNESCO "cần mọi thành viên chung tay để hoàn thành sứ mệnh" và tuyên bố Trung Quốc "sẵn sàng làm việc với mọi quốc gia thành viên".

Các đại sứ từ nhiều quốc gia thành viên UNESCO khác như Peru, Djibouti và Ba Lan hoan nghênh thông tin Mỹ quay trở lại cơ quan này. Đức nhận định Mỹ nên quay lại UNESCO "càng sớm càng tốt". Đại sứ Nhật Bản tại UNESCO Atsuyuki Oike đánh giá Mỹ tham gia UNESCO là điều không thể thiếu.

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) thành lập tháng 11/1945, hiện có 193 thành viên và 12 quan sát viên. Mỹ từng rút khỏi UNESCO năm 1984, sau đó tái gia nhập cơ quan này vào tháng 10/2003.