Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby ngày 4/8 cho biết căng thẳng giữa Trung Quốc đại lục và Đài Loan gia tăng khiến chính phủ Mỹ quyết định hoãn thử nghiệm định kỳ tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) Minuteman III. Buổi phóng theo kế hoạch ban đầu sẽ diễn ra trong tuần này tại căn cứ không quân Vandenberg ở bang California.

"Chúng tôi không muốn căng thẳng leo thang nghiêm trọng hơn nữa. Điều này không lợi gì cho chúng tôi, Đài Loan hay khu vực", ông nói. "Trong khi Trung Quốc tổ chức tập trận gây bất ổn quanh Đài Loan, Mỹ thể hiện cách hành xử của một cường quốc hạt nhân có trách nhiệm bằng cách giảm rủi ro tính toán sai lầm".

Trung Quốc tổ chức tập trận xung quanh đảo Đài Loan một ngày sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi kết thúc chuyến thăm hòn đảo hôm 3/8. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói quân đội Trung Quốc tập trận ở vùng biển gần Đài Loan là "biện pháp cần thiết và chính đáng để kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia".

Tiêm kích F/A-18E cất cánh từ tàu sân bay USS Ronald Reagan ở Biển Philippines hôm 2/8. Ảnh: US Navy.

Cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết 11 tên lửa đạn đạo Đông Phong được quân đội Trung Quốc khai hỏa hôm 4/8 nhằm vào các vùng biển ở phía đông bắc và tây nam hòn đảo. Bộ Quốc phòng Nhật Bản xác nhận phát hiện Trung Quốc phóng 9 tên lửa, trong đó 4 tên lửa bay ngang qua vùng trời trên đảo Đài Loan.

Quân đội Trung Quốc cho biết hơn 100 máy bay quân sự đã tham gia ngày đầu diễn tập, trong khi hơn 10 tàu quân sự được triển khai để hỗ trợ.

Trong buổi họp báo tại Nhà Trắng, Kirby chỉ trích Trung Quốc hành động "khiêu khích" và khiến căng thẳng trên eo biển Đài Loan leo thang đáng kể. Ông cáo buộc Trung Quốc đang tìm cách "thay đổi nguyên trạng" vấn đề Đài Loan và Mỹ lẫn thế giới sẽ không cho phép điều này xảy ra.

"Trung Quốc đã phản ứng thái quá và viện cớ chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện để gia tăng hoạt động quân sự mang tính khiêu khích trên và xung quanh eo biển Đài Loan", ông nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã yêu cầu tàu sân bay USS Ronald Reagan và nhóm tàu hộ tống ở lại biển Philippines, phía đông nam đảo Đài Loan, lâu hơn kế hoạch để giám sát tình hình. Đội tàu Mỹ sẽ được Nhật Bản và một số đồng minh khác hỗ trợ.

Kirby cho biết quyết định duy trì hiện diện tàu sân bay Mỹ gần Đài Loan đến từ Tổng thống Joe Biden, dù thừa nhận tình trạng nhiều khí tài quân sự tập trung ở khu vực có rủi ro dẫn đến những sai lầm nguy hiểm hơn hiện nay.

"Tổng thống cho rằng đây là quyết định cần thiết. Tàu sân bay và nhóm tàu hộ tống sẽ nán lại thêm chút nữa", ông nói.