Trong hai thập kỷ qua, Mỹ chi khoảng 130 tỷ USD viện trợ an ninh, phát triển, hoạt động chính phủ và nhân đạo tại Afghanistan. Dù lực lượng Taliban đã tiếp quản chính quyền tại Kabul, quốc hội Mỹ đang cân nhắc tiếp tục hỗ trợ dân thường Afghanistan phải tha hương hoặc đang tị nạn vì bất ổn.

Theo tiết lộ từ trợ lý các nghị sĩ đảng Dân chủ lẫn Cộng hòa hôm 3/9, các khoản viện trợ gần như chắc chắn được duy trì trong tương lai gần. Tuy nhiên, Mỹ không chấp nhận gửi hỗ trợ trực tiếp cho chính phủ mới của Taliban.

"Khó thuyết phục các thành viên quốc hội chấp nhận bất kỳ động thái nào có vẻ ủng hộ chính quyền Taliban", trợ lý một thượng nghị sĩ đảng Dân chủ cho biết.

Lính Taliban tuần tra trên đường băng sân bay quốc tế Hamid Karzai ngày 31/8 sau khi quân Mỹ rút hết khỏi Afghanistan. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, trợ lý một thượng nghị sĩ Cộng hòa nhấn mạnh các thành viên lập pháp thuộc đảng chỉ chấp nhận Mỹ hỗ trợ tài chính khi công dân Mỹ và người Afghanistan từng hỗ trợ Mỹ được sơ tán hết.

Bên cạnh đó, nhóm nghị sĩ Cộng hòa muốn Mỹ kiểm soát chặt chẽ hơn các khoản tài trợ cho Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) và Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (UNHCR) liên quan vấn đề Afghanistan.

Trong năm tài khóa 2022, bắt đầu tính từ 1/10, Mỹ dự kiến chi 136,45 triệu USD cho Quỹ Hỗ trợ Kinh tế, vốn là nguồn hỗ trợ trả lương cho chính phủ Afghanistan trước khi sụp đổ. Khoảng 52 triệu USD được quy hoạch viện trợ nhân đạo, theo Văn phòng Tổng thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan.

Trợ lý các nghị sĩ nhận định Mỹ khó tiếp tục hỗ trợ trả lương cho công chức Afghanistan, dù họ làm trong các mảng dân sự thiết yếu như trường học và y tế. Rào cản lớn nhất là khả năng giám sát chi tiêu ngân sách. Giới lập pháp Mỹ không thể đảm bảo nguồn viện trợ được chính quyền Taliban sử dụng đúng mục tiêu ban đầu.

Do đó, Hạ viện Mỹ có thể điều chỉnh từ 144 đến 279 triệu USD viện trợ thường niên cho Afghanistan thành viện trợ nhân đạo, tùy vào nhu cầu của các cơ quan Liên Hợp Quốc và quốc tế.