Các thành tố chính trong thực đơn Địa Trung Hải. Nguồn: www.oldwayspt.org

Vào năm 1829, Jean Anthelme Brillat-Savarin, vị luật sư người Pháp nổi tiếng không phải bởi tài tranh luận mà bởi tài nấu ăn tuyệt vời, đã viết: “Hãy nói cho tôi biết bạn ăn gì và tôi sẽ nói cho bạn biết bạn là ai”. Nhà triết học người Đức Ludwig Andreas Feuerbach thì nói: “Những gì bạn ăn thể hiện con người của bạn”. Năm 1942, nhà dinh dưỡng học Victor Lindlahr đã kiểm nghiệm triết lý ẩm thực nói trên dưới lăng kính khoa học trong quyển sách nổi tiếng: “Những gì bạn ăn thể hiện bạn là ai và làm thế nào để chiến thắng và giữ sức khỏe với chế độ ăn kiêng”.

Ẩm thực đầy mỹ vị mà vẫn lành mạnh

Trong thế kỷ 21, những nhận định này là nền tảng cho cách xây dựng chế độ dinh dưỡng để mỗi người có thể ăn theo cách họ thích mà vẫn có thể đảm bảo sức khỏe. Shawn Talbott, thành viên của Viện nghiên cứu về căng thẳng Mỹ, đưa ra lời khuyên rằng một chế độ ăn kiêng cần phải đủ hấp dẫn để mang lại cảm hứng tích cực. Những người ăn kiêng thường có thể trạng, tâm trạng không tốt. Họ đã có quá nhiều sự căng thẳng trong cuộc sống chờ sẵn mỗi ngày. Do vậy, chế độ ăn kiêng cần được thiết kế một cách thú vị để giúp người ăn kiêng được khích lệ trong việc tìm lại vóc dáng gọn gàng.

Các vi khuẩn đường ruột có thể phân hủy các chất dinh dưỡng chúng ta ăn và tạo ra các phân tử có thể kích thích hoạt động thần kinh. Nói cách khác, chế độ ăn có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ và hành vi của con người. Đây cũng là đề tài nghiên cứu của chuyên gia dịch tễ học dinh dưỡng Camille Lassale, hiện làm việc ở Viện nghiên cứu y tế Bệnh viện del Mar, Barcelona, Tây Ban Nha.

Bà Lassale tập trung vào những tác động tích cực của chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải đối với bệnh trầm cảm, cho thấy chế độ ăn này giàu các thành phần chống viêm và chống oxy hóa. Chẳng hạn như những chất có trong cá, trái cây, rau và các loại hạt, có thể ảnh hưởng đến não bằng cách giảm căng thẳng và viêm nhiễm. Chế độ ăn này cũng góp phần hỗ trợ hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm điều hòa cảm xúc.

Chế độ ăn theo phong cách ẩm thực vùng Địa Trung Hải không những giúp giảm bớt năng lượng dư thừa trong từng bữa, đảm bảo dinh dưỡng mà còn giúp cho việc ăn kiêng bớt nhàm chán.

Nhiều nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng chế độ ăn Địa Trung Hải làm giảm nguy cơ bị đau tim nhờ hàm lượng cholesterol có hại ở mức thấp. Chế độ ăn này cũng có mối liên hệ mật thiết với khả năng làm chậm diễn tiến của bệnh Parkinson và Alzheimer. Phụ nữ ăn theo chế độ ăn Địa Trung Hải, vốn sử dụng nhiều dầu ô liu và các loại hạt, ít có nguy cơ mắc phải ung thư vú.

Vì những lý do nêu trên, chế độ ăn Địa Trung Hải ngày càng được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích nhiều hơn.

Giá trị ăn kiêng trong thực đơn Địa Trung Hải

Chế độ ăn Địa Trung Hải sở dĩ có thể giúp chúng ta ăn kiêng không phải nhờ việc cố gắng cắt giảm lượng chất béo trong mỗi bữa ăn. Thay vì vậy, các đầu bếp xứ Nam Âu đã có những lựa chọn đầy khéo léo trong việc sử dụng những nguồn chất béo lành mạnh. Trong đó, dầu ô liu được coi là nguồn chất béo chính trong thực đơn. Chất béo trong dầu ô liu thậm chí còn có thể giúp làm hạ mức cholesterol nếu được sử dụng trong thời gian dài.

Hai loại dầu ô liu mà các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng là dầu ô liu chưa qua tinh chế (extra virgin) và dầu ô liu virgin. Dầu extra virgin là nước ép đầu tiên của ô liu, chưa qua bất kỳ công đoạn xử lý nào nên hoàn toàn giữ được những tinh túy của hạt ô liu. Loại dầu này có nồng độ axit dưới 1 %, chứa nhiều axit béo không bão hòa đơn, giàu vitamin A, E và các chất chống oxy hóa. Đây cũng là loại dầu đắt nhất. Dầu virgin cũng lấy từ nước ép đầu tiên của trái ô liu nhưng có nồng độ axit cao hơn đôi chút (từ 0.8% trở lên). Đây cũng là loại dầu ô liu có phẩm chất rất tốt và giá thành cao.