Eski Kermen là một thị trấn nằm ở phía tây nam Bán đảo Crimea. Nơi đây rất khó tiếp cận vì địa thế núi non hiểm trở. Tuy nhiên, suốt thời cổ đại, nó lại là thành lũy an toàn cho các cư dân sinh sống.

Được biết, thành Eski Kermen được "xây dựng" vào cuối thế kỷ VI bởi người Đông La Mã, để trốn tránh và chống lại kẻ thù.

Thực chất, Eski Kermen là một kiểu pháo đài tự nhiên độc đáo. Nó được bao quanh bởi "bức tường" đá cao đến 30m.

Độc đáo ở chỗ, "bức tường" đá này chỉ là đá vôi. Trải qua sự bào mòn của thời gian và hoạt động địa chất, nó hổng lỗ chỗ. Các lỗ hổng ấy cũng đủ rộng để người cổ đại chỉ cần đục đẽo, sửa sang thêm một chút là có một chỗ trú ẩn an toàn.

Không chỉ nhà ở, họ còn bỏ công kiến tạo các công trình công cộng, ví dụ như "mở" cổng thành, đục lối thoát hiểm, cầu thang, làm hầm chứa, bồn nước ngầm, phòng sinh hoạt chung...

Vào thời điểm thịnh vượng nhất, Eski Kermen có đến 350 hốc đá vôi được tận dụng. Một số còn được lát sàn bằng gạch hoặc ván, có cả ban công và đường ống dẫn nước bằng thân cây.

Suốt từ thế kỷ X-XIII, Eski Kermen là một khu định cư đông đúc, nhộn nhịp. Diện tích chỉ 9ha có đến khoảng 3000 dân. Tất nhiên, Eski Kermen cũng là trung tâm thương mại sầm uất nữa.

Nhưng vào năm 1299, khi gót ngựa xâm lược, cướp bóc của quân Mông Cổ kéo đến đây, cả thành Eski Kermen đã bị tàn phá nghiêm trọng. Mặc dù dân thành cố gượng dậy, khôi phục lại Eski Kermen, song họ vẫn không sao cứu vãn nổi.

Kể từ đó, thành Eski Kermen dần bị bỏ rơi. Những nhà trong hang, đền thờ, bậc thang... cái còn nguyên vẹn, cái đã bị đập nát trơ vơ, hoang tàn giữa nắng gió.

Thế rồi thời gian trôi, con người tuy không trở lại Eski Kermen để sinh sống, nhưng lại hăng hái leo dốc, băng cổng thành, chui qua đường hầm chật hẹp mà tận mắt ngắm nghía mọi ngóc ngách. Trong Eski Kermen, vẫn còn đó những bức bích họa trên các bức tường, quảng trường trung tâm, ngôi đền cổ, cầu thang đá với 89 bậc dẫn xuống lòng đất sâu...

Chỉ có điều, muốn khám phá hết thành lũy cổ này, bạn sẽ phải tốn rất nhiều mồ hôi và hơi bị... mỏi giò.